Bài 29. Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ

MÔN: NGỮ VĂN 6
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO AN GIANG
TRƯỜNG THCS MỸ AN
GV: NGUYỄN ANH KHOA
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Hãy nêu đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là? Cho ví dụ?
Trong câu trần thuật đơn không có từ là:
- Vị ngữ thường do động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành.
 Con bò đang gặm cỏ.
- Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các từ không, chưa.
 Bài hát này chưa hay.
“Bỗng mây đen kéo đến đầy trời. Gió ở đâu ào tới. Rơi đầy mặt đất. Gió thổi làm bụi bay mù mịt. Ngả nghiêng theo gió. Gió mang theo cả hơi nước mát. Sắp mưa”.
Đoạn văn tả cảnh trước cơn mưa.
Đoạn văn có một số câu thiếu chủ ngữ, vị ngữ:
+ Rơi đầy mặt đất.
+ Ngả nghiêng theo gió.
+ Sắp mưa.
? Em có nhận xét gì sau khi đọc đoạn văn trên?
* Nhận xét:
CHỮA LỖI
VỀ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ
Tiết 122
Tiếng Việt
CHỮA LỖI
VỀ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ
Tiếng Việt
I. Câu thiếu chủ ngữ:
b) Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, em thấy Dế Mèn biết phục thiện.
TN
VN
TN
VN
CN
* Nhận xét:
- Câu a không thể trả lời câu hỏi: Cho ai thấy?
 Câu thiếu chủ ngữ. Câu a chưa hoàn chỉnh.
- Câu b có đầy đủ CN - VN nên nó là câu hoàn chỉnh.
1. Ví dụ:
Tìm chủ ngữ, vị ngữ của mỗi câu sau:
a) Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí” cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
2. Nguyên nhân mắc lỗi:
Nhầm trạng ngữ với chủ ngữ.
 Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, tác giả (Tô Hoài) cho em thấy Dế Mèn biết phục thiện.
 Truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí” cho em thấy Dế Mèn biết phục thiện.
 Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, em thấy Dế Mèn biết phục thiện.
Thêm chủ ngữ:
- Biến trạng ngữ thành chủ ngữ:
- Biến vị ngữ thành một cụm C – V:
3. Cách chữa lỗi:
II. Câu thiếu vị ngữ:
Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.

b) Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.

c) Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A.

d) Bạn Lan là người học giỏi nhất lớp 6A.
(Giải thích về bạn Lan)
1. Ví dụ:
 CDT làm CN
 Câu thiếu VN
 Câu thiếu VN
 Câu hoàn chỉnh
 Câu hoàn chỉnh
* Nhận xét:
- Câu a và câu d là câu hoàn chỉnh.
- Câu b chỉ là một cụm danh từ.
- Câu c chỉ là cụm từ (Bạn Lan) và phần giải thích cho cụm từ đó (Phụ chú ngữ).
2. Nguyên nhân:
b. Nhầm định ngữ với vị ngữ.
c. Nhầm phụ chú ngữ với vị ngữ.
 Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù để lại trong em niềm kính phục.
3. Cách chữa lỗi:
 Em rất thích hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
Câu b:
Biến cụm danh từ đã cho thành một bộ phận của cụm C – V.
- Thêm vị ngữ.
Câu c:
- Thêm một cụm từ làm vị ngữ:
 Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A là bạn thân của tôi.
- Biến cụm từ và phần giải thích thành một cụm C -V:
 Bạn Lan là người học giỏi nhất lớp 6A.
- Biến cụm từ và phần giải thích đã cho thành một bộ phận của câu:
 Tôi rất quý bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A.
LUYỆN TẬP
III. Luyện tập:
1. Hãy đặt câu hỏi kiểm tra những câu dưới đây có thiếu chủ ngữ hoặc vị ngữ không.
a/. Từ hôm đó, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay không làm gì nữa.

b/. Lát sau, hổ đẻ được.

c/. Hơn mười năm sau, bác tiều già rồi chết.
VN – Như thế nào?
CN – Ai?
VN – Làm sao?
CN – Ai?
VN – làm gì?
CN – Con gì?
2. Trong số những câu dưới đây, câu nào viết sai? Vì sao?
a/ Kết quả của năm học đầu tiên ở trường Trung học cơ sở đã động viên em rất nhiều.
b/ Với kết quả của năm học đầu tiên ở trường Trung học cơ sở đã động viên em rất nhiều.
 Bỏ từ “Với”.
 Thiếu chủ ngữ
 Câu hoàn chỉnh.
 Kết quả của năm học đầu tiên ở trường Trung học cơ sở đã động viên em rất nhiều.
2. Trong số những câu dưới đây, câu nào viết sai? Vì sao?
c/ Những câu chuyện dân gian mà chúng tôi thích nghe kể.
 Thêm vị ngữ vào
d/ Chúng tôi thích nghe kể những câu chuyện dân gian.
 Câu hoàn chỉnh
 Những câu chuyện dân gian mà chúng tôi thích nghe kể đã đi theo chúng tôi suốt cuộc đời.
 Thiếu vị ngữ
3. Điền những chủ ngữ thích hợp vào chỗ trống.
a/ …………… bắt đầu học hát.
b/ …………………hót líu lo.
c/ ……….. đua nhau nở rộ.
d/ …………………cười nói vui vẻ.
Chúng em
Chim hoạ mi
Hoa
Học sinh
4. Điền những vị ngữ thích hợp vào chỗ trống.
a/. Khi học lớp 5, Hải ……………..
b/ Lúc Dế Choắt chết, Dế Mèn ……………
c/ Buổi sáng, mặt trời ……………….
d/ Trong thời gian nghỉ hè, chúng tôi ………
là học giỏi nhất lớp.
rất hối hận.
đẹp rực rỡ như một bức tranh.
vẫn liên lạc với nhau.
Củng cố
Thiếu CN, VN.
- Nhầm TN với CN.
 Biến TN thành CN.
Thêm CN.
- Nhầm PN với VN.
 Thêm VN.
 Biến cụm từ và PN thành cụm C - V.
 Biến cụm từ và phần giải thích đã cho thành một bộ phận của câu.
VỀ NHÀ
Học thuộc bài.
- Làm tiếp bài tập 5 Sgk.
Chuẩn bị bài mới: “Chữa lỗi về chủ ngữ, vị ngữ” (Tt).