Bài 29. Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu sau và cho biết câu nào là câu trần thuật đơn không có từ là, câu nào là câu trần thuật đơn có từ là? Chúng thuộc kiểu câu gì?
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
CN
VN
Câu trần thuật đơn có từ là (Câu giới thiệu)
KIỂM TRA BÀI CŨ
Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu sau và cho biết câu nào là câu trần thuật đơn không có từ là, câu nào là câu trần thuật đơn có từ là? Chúng thuộc kiểu câu gì?
2. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.
3. Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
CN
VN
Câu trần thuật đơn không có từ là (Câu giới thiệu)
CN
VN
TN
Câu trần thuật đơn không có từ là (Câu tồn tại)
TN
2. Dưới bóng tre của ngàn xưa, mái đình, mái chùa cổ kính.
 Thiếu vị ngữ
4. Đằng cuối bãi, hai cậu bé con
 Thiếu vị ngữ
Là người huyện Đông Triều
 Thiếu chủ ngữ
Tiếng Việt
CHỮA LỖI
VỀ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ
TIẾT 121
CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ, VỊ NGỮ
I. Câu thiếu chủ ngữ
Ví dụ: Tìm chủ ngữ, vị ngữ của mỗi câu sau:
a) Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí” cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.

b) Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, em thấy Dế Mèn biết phục thiện.
TN
VN
TN
VN
CN
2. Nhận xét:
- Câu a không thể trả lời câu hỏi: Ai cho thấy? – Câu thiếu chủ ngữ. Câu a chưa hoàn chỉnh.
- Câu b có đầy đủ chủ CN - VN nên nó là câu hoàn chỉnh
TIẾT 121
CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ, VỊ NGỮ
I. Câu thiếu chủ ngữ
Ví dụ: Tìm chủ ngữ, vị ngữ của mỗi câu sau:
a) Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí” cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.

b) Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, em thấy Dế Mèn biết phục thiện.


TN
VN
TN
VN
CN
2. Nhận xét
3. Chữa lại:
Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, tác giả (Tô Hoài) cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
Truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí” cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, em thấy Dế Mèn biết phục thiện.
Cách 1: Thêm chủ ngữ:
- Cách 2: Biến trạng ngữ thành chủ ngữ:
- Cách 3: Biến vị ngữ thành một cụm C – V:
Bài tập nhanh:
Qua truyÖn Th¹ch Sanh thÊy LÝ Th«ng lµ kÎ ¸c

 Câu thiếu chủ ngữ
TN
VN
TN
VN
CN
Cách sửa: Thêm chủ ngữ
Qua truyÖn Th¹ch Sanh, ta thÊy LÝ Th«ng lµ kÎ ¸c.

TIẾT 121
CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ, VỊ NGỮ
II. Câu thiếu vị ngữ:
Ví dụ: Tìm chủ ngữ, vị ngữ của mỗi câu sau:
a) Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.

b) Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.




c) Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A.



d) Bạn Lan là người học giỏi nhất lớp 6A.
PN
VN
DTTT
Cụm DT làm CN
CN
(Giải thích về bạn Lan)
Cụm từ
CN
VN
I/Cõu thi?u ch? ng?:
II/Cõu thi?u v? ng?:
1. Vớ d?:
a)Thỏnh Giúng cu?i ng?a s?t,vung roi s?t, xụng
th?ng v�o quõn thự.
b)Hỡnh ?nh Thỏnh Giúng cu?i ng?a s?t, vung roi s?t, xụng th?ng v�o quõn thự.
=>Cõu thi?u v? ng?.
c)B?n Lan, ngu?i h?c gi?i nh?t l?p 6A.

=>Cõu thi?u v? ng?.
d)B?n Lan l� ngu?i h?c gi?i nh?t l?p 6A.

CN
VN
CN
CN
CN
VN


P.phụ chú
TIẾT 121
CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ, VỊ NGỮ
II. Câu thiếu vị ngữ:
Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù để lại trong em niềm kính phục.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
- Câu a và câu d là câu hoàn chỉnh.
- Câu b chỉ là một cụm danh từ => Thiếu vị ngữ
- Câu c chỉ là cụm từ (bạn Lan) và phần giải thích cho cụm từ đó => Thiếu VN
3. Chữa lại: Ta có các cách chữa sau:
Em rất thích hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
* Câu b:
- Thêm vị ngữ:
Biến cụm danh từ đã cho thành một bộ phận của cụm C-V:
TIẾT 121
CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ, VỊ NGỮ
II. Câu thiếu vị ngữ:
Ví dụ:
2. Chữa lại: Ta có các cách chữa sau:
* Câu c:
- Thêm một cụm từ làm vị ngữ:
Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A là bạn thân của tôi.
- Biến cụm từ và phần giải thích thành một cụm C-V:
Bạn Lan là người học giỏi nhất lớp 6A.
- Biến cụm từ và phần giải thích đã cho thành một bộ phận của câu:
Tôi rất quý bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A
*Bài tập làm nhanh:
Câu sau đây mắc phải lỗi gì, nguyên nhân, cách sửa ?
- Cô Huyền, người đẹp nhất trường THCS Tân Đức

là cô giáo em.

=> Thiếu vị ngữ.

CN
VN
d/ Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6a.
c/ Bạn Lan là người học giỏi nhất lớp 6a.
VN
CN
Phụ chú
CN
f) Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông

thẳng vào quân thù.
e) Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng

vào quân thù.
VN
CN
DTTT
Phụ ngữ
(CN - CỤM DT)
CHỮA LỖI
VỀ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ
CÂU THIẾU CHỦ NGỮ
- Không phân biệt được
TN với CN
Lỗi
N. nhân
Cách sửa
- Biến TN thành CN
- Thêm CN cho câu
CÂU THIẾU VỊ NGỮ
- Nhầm lẫn TP phụ chú với VN

- Nhầm lẫn TP phụ ngữ trong CDT với VN

- Thêm VN cho câu
- Biến TP phụ thành VN
LUYỆN TẬP
I/Cõu thi?u ch? ng?:
II/Cõu thi?u v? ng?:
III/Luy?n t?p:
1)B�i t?p 1:Hóy d?t cõu h?i d? ki?m tra xem nh?ng cõu du?i dõy cú thi?u ch? ng? ho?c v? ng? khụng.
a/. T? hụm dú, bỏc Tai, cụ M?t, c?u Chõn, c?u Tay khụng l�m gỡ n?a.

b/. Lỏt sau, H? d? du?c.

c/. Hon mu?i nam sau, bỏc ti?u gi� r?i ch?t.
Ai không làm gì nữa?
Bác Tai,cô Mắt,cậu Chân,cậu Tay như thế nào?
Ai đẻ được?
Hổ làm sao?
Ai già rồi chết?
Bác tiều sẽ như thế nào?
CN
VN
CN
VN
CN
VN
BT1/ Xác định CN, VN của những câu dưới đây và hãy đặt câu hỏi cho các CN, VN đó.
a/ Từ hôm đó, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay
không làm gì nữa.

b/ Lát sau, hổ đẻ được.

c/ Hơn mười năm sau, bác tiều già rồi chết.
VN
CN
(Ai)
(Nhu th? n�o)
VN
CN
(Làm gì?)
(Con gì?)
CN
VN
(Làm sao?)
(Ai?)
BT2/ Trong số những câu dưới đây, câu nào viết sai? Vì sao?
a/ Kết quả của năm học đầu tiên ở trường Trung học cơ sở đã động
viên em rất nhiều.
b/ Với kết quả của năm học đầu tiên ở trường Trung học cơ sở
đã động viên em rất nhiều.
c/ Những câu chuyện dân gian mà chúng tôi thích nghe kể.
d/ Chúng tôi thích nghe kể những câu chuyện dân gian.
 Câu hoàn chỉnh.
CN
VN
TN
VN
 Câu thiếu CN
CN (C?m Danh t?)
 Câu thiếu VN
CN
VN
 Câu hoàn chỉnh.
I/Cõu thi?u ch? ng?:
II/Cõu thi?u v? ng?:
III/Luy?n t?p:
2)B�i t?p 2:Th?o lu?n nhúm
Trong s? nh?ng cõu du?i dõy,cõu n�o vi?t sai,vỡ sao?
a)K?t qu? c?a nam h?c d?u tiờn ? tru?ng THCS dó d?ng viờn em r?t nhi?u.
CN
VN
kết quả của năm học đầu tiên ở trường THCS đã động viên em rất nhiều.
=>Thiếu chủ ngữ.
Cách sửa:Bỏ từ “với”
c)Những câu chuyện dân gian mà chúng tôi thích nghe kể

=>Thiếu vị ngữ.
Cách sửa:Thêm vị ngữ
d)Chúng tôi thích nghe kể những câu chuyện dân
gian.
Với
VN
CN
luôn đi theo chúng tôi suốt cuộc đời
VN
CN
CN
VN
3. Điền những chủ ngữ thích hợp vào chỗ trống.
a/. ………… bắt đầu học hát.
b/. …………………hót líu lo.
c/. ………………… đua nhau nở rộ.
d/. …………………cười đùa vui vẻ.
Chúng em
Chim
Trong vườn, hoa
Học sinh
4. Điền những vị ngữ thích hợp vào chỗ trống.
a/. Khi học lớp 5, Hải ……………..
b/. Lúc Dế Choắt chết, Dế Mèn ……………
c/. Buổi sáng, mặt trời ……………….
d/. Trong thời gian nghỉ hè, chúng tôi ……………….
là một học sinh ngoan.
rất hối hận
đẹp rực rỡ như một bức tranh.
vẫn liên lạc với nhau.
5. Hãy chuyển mỗi câu ghép dưới đây thành hai câu đơn:
a/. Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con, còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mỏi mệt lắm.
b/. Mấy hôm nọ, trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông.
c/. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
→ Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con. Còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mỏi mệt lắm.
→ Mấy hôm nọ, trời mưa lớn. Trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông.
→ Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước. Trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
Bài tập củng cố
Cho từ mùa xuân, hãy đặt 3 câu để mùa xuân lần lưuợt đóng vai trò là:
+ Chủ ngữ trong câu.
=> Mựa xuõn th?t mỏt m? d? ch?u
+ Thành phần vị ngữ trong câu.
=> Em r?t yờu mựa xuõn
+ Trạng ngữ trong câu.
=> Mựa xuõn, Cõy c?i dõm ch?i n?y l?c
Hoàn chỉnh các câu dưuới đây bằng cách điền thêm chủ ngữ, vị ngữ thích hợp vào chỗ trống
a. Qua câu chuyện nhạt phèo của hai cậu, .....thấy thật lãng phí thời gian
b. Mỗi khi nhìn lên ảnh Bác Hồ............
c. Vì sự khó khăn triền miên trong cuộc sống hàng ngày của bạn Lan.....
d. đi qua chiếc cầu mới bắc qua sông............
e. Qua những ngọn thác cheo leo,......... lại lặng lẽ trôi theo dòng nuước ra tận biển khơi.
Em cảm thấy như được tiếp thêm sức mạnh
Nên chúng em đã phân công nhau đến giúp đớ bạn ấy
Ai cũng thấy vui
Con thuyền
Tớ
Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ

Câu thiếu chủ ngữ
Câu thiếu vị ngữ
Nguyên nhân

Cách sửa
Nhầm
trạng
ngữ
là chủ
ngữ
Biến đổi
cụm từ
đã cho
thành
một bộ
phận câu
Biến đổi
cụm từ
đã có
thành một
Cụm
chủ - vị
Thêm
vị
ngữ
cho câu
Biến đổi
trạng
ngữ thành
chủ ngữ
Biến vị ngữ
thành
một cụm
chủ - vị
Thêm
chủ ngữ
cho câu
Cách sửa
Nguyên nhân
Nhầm giữa
thành
phần phụ
với
vị ngữ
D?N DÒ
Làm các bài tập.
Soạn bài: Ôn tập làm văn để viết bài hai tiết.
- Xem lại khái niệm văn miêu tả.
+ Những yêu cầu khi làm bài văn miêu tả.
+Làm các câu hỏi phần tìm hiểu bài.
Hướng dẫn học ở nhà:
Nắm vững nội dung bài học.
Làm tiếp các bài tập còn lại
Chuẩn bị bài mới: “Chữa lỗi về chủ ngữ, vị ngữ” (tt).