Bài 29. Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến về kinh tế, xã hội ở Việt Nam

QUÁ TRÌNH PHÁP XÂM LƯỢC VŨ TRANG Ở VIỆT NAM
KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT
Pháp xâm lược vũ trang VN
Hoàn thành xâm lược vũ trang Việt Nam
Cơ bản hoàn thành bình định VN
Hoàn thiện bộ máy cai trị
1858
1884
1896
1897
1913
XÃ HỘI VIỆT NAM
TỪ NĂM 1897 ĐẾN NĂM 1918
CHÍNH SÁCH KHAI THÁC THUỘC ĐỊA CỦA THỰC DÂN PHÁP VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ, XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Bài 29
Chương II.
Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer (từ 1897-1902), người cho tiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất tại Việt Nam.
Trích: Paul Doumer - Những tài nguyên xứ Bắc Kì
“Không một xứ sở nào trên cái thế giới này lại có nhiều nguồn lợi như cái xứ Bắc Kì. Biết bao nhiêu ngành kĩ nghệ cần phái thiết lập. Biết bao chiến dịch xán lạn cần phải vạch ra. Xứ Bắc Kì giàu có. Nơi đây chính quốc tha hồ mà bòn rút đầy tay đưa của cải về nước. Ngành xuất cảng của nước Pháp cũng sẽ thấy nơi đây là một nguồn tiêu thụ hàng hóa rất có lợi cho mình. Vậy thì hãy tiến lên, tiến lên”

SƠ ĐỒ BỘ MÁY THỐNG TRỊ CỦA PHÁP Ở ĐÔNG DƯƠNG
SƠ ĐỒ BỘ MÁY THỐNG TRỊ CỦA PHÁP Ở ĐÔNG DƯƠNG
VUA
Ngự Sử Đài
Hàn Lâm Viện
Bộ máy nhà nước thời Nguyễn
Bộ máy nhà nước thời Pháp
Bộ máy cai trị chặt chẽ, với tay  xuống tận nông thôn.
Kết hợp giữa nhà nước thực dân và quan lại phong kiến
Nhà nước thuộc địa nửa phong kiến
Do Pháp chi phối
LIÊN


BANG


ĐÔNG



DƯƠNG
Nửa bảo hộ
Bảo hộ
Thuộc địa
Dinh Toàn quyền Đông Dương (Dinh Norodom) tại Sài Gòn (năm 1875)
Nay là Dinh Thống Nhất
Dinh Toàn quyền Đông Dương ở Hà Nội
Nay là Phủ Chủ tịch
Số liệu ruộng đất bị Pháp chiếm
Cả nước
(10.900 ha)
ha
Năm
Cả nước
(301.000 ha)
Bắc Kì
(470.000 ha)
Nam Kì
(1.528.000 ha)
Nông dân Việt Nam thời Pháp thuộc
Đồn điền cao su của Pháp tại miền Nam
Cạo mủ cao su
Cảnh làm việc ở đồn điền cao su
Cao su đi dễ khó về
Khi đi trai tráng, khi về bủng beo
Cao su đi dễ khó về
Khi đi mất vợ, khi về mất con
Cao su xanh tốt lạ đời
Mỗi cây bón một xác người công nhân.
Biểu đồ sản lượng khai thác than 1903 -1913
(285.915
Tấn)
(415.000
Tấn)
(500.000
Tấn)
Tấn
Năm
Công nhân khai thác than
Khai mỏ
Nhà máy xi măng Hải Phòng
Khai thác và chế biến gỗ



Nhà máy rượu – Hà Nội
Nhà ga Hà Nội
Cầu Long Biên (Hà Nội) đầu thế kỷ 20. Tên cầu lúc bấy giờ được đặt tên theo Toàn quyền Paul Doumer
Ga xe điện Sài Gòn
Ga xe lửa tuyến Sài Gòn - Mỹ Tho năm 1910, tuyến đường sắt cổ nhất Đông Dương ở Việt Nam
Cầu Hàm Rồng bắc qua Sông Mã, một biểu tượng của xứ Thanh, thập niên 1920. Ảnh tư liệu.
Tiền giấy thời Pháp thuộc
Thẻ thuế thân thời Pháp thuộc
Nhân dân Thanh Hóa bị thực dân Pháp và phong kiến tay sai áp bức, bóc lột
Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất của TD Pháp có tác động gì đến nền kinh tế Việt Nam?
* Tích cực:
- Những yếu tố nền SX TBCN du nhập vào nước ta. So với nền kinh tế PK có nhiều tiến bộ, của cải vật chất SX được nhiều hơn.
* Tiêu cực:
Tài nguyên thiên nhiên bị vơ vét cạn kiệt,Việt Nam trở
thành thị trường tiêu thụ hàng hoá cho Pháp…
- Vẫn duy trì phương thức bóc lột PK trong mọi lĩnh vực…
Đồn điền café
Rượu, giấy, diêm
Bông, vải, sợi, rựơu
Gỗ, diêm
Đồn điền cà phê
Đồn điền cao su
Đồn
điền lúa
Rượu, bia, xay xát, sửa chữa tàu
Xuất cảng
Thiếc, chì, kẽm
Than
Sợi, ximăng, sửa chữa tàu
Xuất cảng
Các nguồn lợi của Pháp ở Việt Nam
Sài Gòn
“Trời đất hỡi dân ta khốn khổ
Đủ các đường thuế nọ thuế kia
Lưới vây trải quét trăm bề
Róc xương, róc thịt còn gì nữa đâu”
(Nguyễn Phan Lăng)

“Lại nghe nói Lào Cai, Yên Bái
Ngàn muôn người vỡ núi, đào sông
Độc thay lam chướng ngàn trùng
Sông sâu quẳng xác, hang cùng chất xương”
(Phan Bội Châu)


Thi khoa bảng ở Huế năm1901
Vịnh khoa thi Hương (Tú Xương)
Nhà nước ba năm mở một khoa,
Trường Nam thi lẫn với trường Hà.
Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ,
Ậm oẹ quan trường miệng thét loa.
Long cắm rợp trời quan sứ đến,
Váy lê quét đất mụ đầm ra.
Nhân tài đất Bắc nào ai đó,
Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà.
Giễu Người Thi Đỗ
Trần Tế Xương
Một đàn thằng hỏng đứng mà trông
Nó đỗ khoa này có sướng không!
Trên ghế, bà đầm ngoi đít vịt
Dưới sân, Ông cử ngẩng đầu rồng.





Giờ học Vật lí –Tường Đại học Đông Dương
Trong lớp học
Trường Đ H Đông Dương ( Đại học Quốc gia –Hà Nội ngày nay)
Trường Bưởi (trường Chu Văn An- HN ngày nay)
Giáo dục thời Pháp
CẢNH HÚT THUỐC PHIỆN TRONG NHÂN DÂN
Pháp dung dưỡng cho các thói hư, tật xấu: cờ bạc, mê tín, uống rượu....
“Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học, chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước, thương nòi của ta, chúng tắm những cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu. Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân. Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược…”
(Trích: "Tuyên ngôn độc lập")
SƠ ĐỒ HỆ THỐNG GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
THỜI PHÁP THUỘC
BẬC ẤU HỌC
BẬC TIỂU HỌC
BẬC TRUNG HỌC
(xã, thôn)
(phủ, huyện)
(tỉnh)
Chữ Hán
Chữ Quốc ngữ
Chữ Hán
Chữ Quốc ngữ
Tiếng Pháp (tự nguyện)
Chữ Quốc ngữ
Chữ Hán
Tiếng Pháp (bắt buộc)
Trường cơ sở cách mạng
THCS Lê Quang Trường - Hoằng Tiến
1/ Mục đích các chính sách khai thác kinh tế của thực dân Pháp là gì ?
Nhằm cứu vãn nền nông nghiệp đang sa sút ở Việt Nam.
A
Rất tiếc, em sai rồi!
Nhằm đưa nền sản xuất công nghiệp nặng vào Việt Nam
B
Rất tiếc, em sai rồi!
Nhằm phát triển nền kinh tế ở Việt Nam
C
Rất tiếc, em sai rồi !
Nhằm vơ vét sức người, sức của của nhân dân Đông Dương.
D
Hoan hô ! Em chọn đúng
Bài tập:
Chọn đáp án đúng
2/Mục đích của Pháp trong việc mở trường dạy học để làm gì ?
Phát triển nền giáo dục Việt Nam.
A
Rất tiếc, em sai rồi!
Khai hóa nền giáo dục Việt Nam.
B
Rất tiếc, em sai rồi!
Đào tạo lớp người bản xứ phục vụ công việc cai trị cho Pháp.
C
Hoan hô ! Em chọn đúng.
Do nhu cầu học tập của nhân dân ngày một cao.
D
Rất tiếc, em sai rồi!
Chọn đáp án đúng
Bài tập:
1. Đứng đầu bộ máy cai trị của thực dân Pháp ở Đông Dương là ai?
Trả lời: Viên toàn quyền Đông Dương

3. Mục đích trong chính sách kinh tế của Pháp ở Đông Dương là gì?
Trả lời: Ra sức vơ vét bóc lột nhân dân Đông Dương để làm giàu cho tư bản Pháp.
2. Hệ thống giáo dục của Pháp ở Đông Dương được tổ chức như thế nào?
Trả lời: Hệ thống Giáo dục được chia làm 3 cấp: + Ấu học + Tiểu học + Trung học
4. Mục đích của thực dân Pháp trong việc mở các trường học ở Việt nam?
Trả lời: Đào tạo ra lớp người bản xứ phục vụ cho Pháp
Trò chơi: Tìm hình bí mật

Chính sách khai thác của thực dân Pháp đã làm cho
nền kinh tế nước ta bị tác hại ra sao ?
(Điền vào chỗ trống các ý còn thiếu)
a. Nền kinh tế Việt Nam cơ bản vẫn là ……………………………………………
b. Tài nguyên thiên nhiên bị …………………………
c. Nông nghiệp ………………………
d. Công nghiệp phát triển …………..., thiếu hẳn ………………………
nền sản xuất nhỏ, lạc hậu, phụ thuộc
khai thác cùng kiệt
giậm chân tại chỗ
nhỏ giọt
công nghiệp nặng
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
_ Học kĩ bài.
_ Trả lời câu hỏi 1,2 trang 143
_ Soạn bài mới, mục II:
+Các giai cấp địa chủ, PK và nông dân có những
thay đổi như thế nào?
+Vì sao đô thị phát triển xuất hiện các giai cấp
Tầng lớp mới? Đó là những giai cấp tầng lớp nào
- sưu tầm tranh ảnh về
các giai cấp, tầng lớp trong xã hội Việt
Nam cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX
Toàn quyền Đông Dương Varen
(từ 1925-1928)