Bài 29. Cấu trúc các loại virut

GSTH: Trang Thị Bích Ngọc
Một số bệnh ở người , động vật, thực vật
Virut bại liệt
Virut gây lỡ mồm lông móng
Bài 29
BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VI RUT
I/ Khái niệm virut
II/ Cấu tạo
III/ Hình thái

I/ Khái niệm virut

1/ Khái niệm
2/ Phân loại
Lịch sử phát hiện ra virut.
D.I. Ivanopxki
@. Năm 1892
@. Năm 1898
@. Năm 1915
Cây thuốc lá không bệnh
Cây thuốc lá bị bệnh khảm
Từ cách phát hiện ra virut có nhận xét gì về đặc điểm chung của virut ? ( kích thước, cấu tạo, cách dinh dưỡng)
1/ Khái niệm
Virut là thực thể:
+ Chưa có cấu tạo tế bào, có kích thước siêu nhỏ chỉ thấy được dưới kính hiển vi điện tử.
+ Chỉ có lõi là axit nuclêic và vỏ là prôtêin.
+ Kí sinh nội bào bắt buộc.
Cấu tạo chung của virut.
2/ Phân loại
Có 2 nhóm lớn là:
+ Virut AND ( virut đậu mùa, virut viêm gan B…)
+ Virut ARN ( Virut cúm, virut viêm não Nhật Bản…)
II/ Cấu tạo
1/ Vỏ bọc
2/ Lõi ( tức là bộ gen)
Hình 29.1. (a) cấu tạo của virut trần và (b) virut có vỏ ngoài
(a)
(b)
Nulêôcapsit
Capsôme
Vỏ ngoài
Axit
nuclêic
Capsit
Gai
Axit
nuclêic
Capsit
( trong vòng 2 phút)
Phiếu học tập số 1
Dựa vào hình 29.1 và thông tin I SGK trang 114. Hãy trả lời các câu hỏi sau:
1. Capsit là gì?
2. Capsôme là gì?
3. Vỏ ngoài có thành phần như thế nào?
4. Thành phần của gai là gì?
5. Gai có vai trò như thế nào?
6.Virut trần sẽ bám vào tế bào chủ bằng cách nào?

Hình 29.1. (a) cấu tạo của virut trần và (b) virut có vỏ ngoài
(a)
(b)
Nulêôcapsit
Capsôme
Vỏ ngoài
Axit
nuclêic
Capsit
Gai
Axit
nuclêic
Capsit
1/ Vỏ bọc
+ Vỏ capsit: Được cấu tạo từ các đơn vị prôtêin gọi là capsôme. Đây là lớp vỏ bắt buộc của tất cả virut.
+ Vỏ ngoài: Vỏ ngoài là lớp lipit kép và prôtêin. Đây là lớp vỏ không bắt buộc. Trên bề mặt vỏ ngoài có gai glicôprôtêin làm nhiệm vụ kháng nguyên giúp virut bám lên mặt tế bào chủ.
Virut không có vỏ ngoài gọi là virut trần
Vỏ prôtêin
( capsit)
Capsôme
VIRUT Ađênô (20 mặt)
Lõi l� ARN
Lõi là ADN
2/ Lõi ( tức là bộ gen)
Lõi là axit nuclêic ( tức là bộ gen). Bộ gen của virut có thể là AND hoặc ARN tuỳ loại.
Phức hợp gồm axit nuclêic với vỏ capsit tạo thành nuclêôcapsit
III/ Hình thái
Hạt virut có 3 loại cấu trúc:
+ Cấu trúc xoắn.
+ Cấu trúc khối.
+ Cấu trúc hỗn hợp.
Virut thuốc lá
Virut có cấu trúc xoắn
+ Cấu trúc xoắn
Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic. Cấu trúc xoắn thường làm cho virut có hình que, hình sợi, hình cầu.
VD: virut khảm thuốc lá, virut cúm, virut bệnh sởi, virut dại…

+ Cấu trúc khối
Capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều.
VD: Virút bại liệt, Virut hecpet, HIV ( virut có vỏ ngoài) ,virut Ađênô ( virut trần)
Capsit
Bao đuôi
Lông đuôi
Gai bàn đuôi
Trụ đuôi
Đĩa gốc
Ait Nucleic
Cấu trúc hỗn hợp
Phage T2
+ Cấu trúc hỗn hợp
Đầu có cấu trúc chứa khối axit nuclêic , đuôi có cấu trúc xoắn que.
VD: phagơ T2 ( là virut của vi khuẩn E.Coli hay còn gọi là thể thực khuẩn)
Sơ đồ thí nghiệm của Franken- Conrat
Hình 29.3. Sơ đồ thí nghiệm của Franken và Conrat
Chủng A
Chủng B
Nhiễm vào cây
ARN
Prôtêin
Sự nhân lên của virut
Chủng A
Virut lai
Chủng B
Sơ đồ thí nghiệm của Franken- Conrat
Hình 29.3. Sơ đồ thí nghiệm của Franken và Conrat
Chủng B
Chủng A
Nhiễm vào cây
ARN
Prôtêin
Sự nhân lên của virut
Chủng B
Virut lai
Chủng B
SỰ KHÁC BIỆT GIỮA VIRUT VÀ VI KHUẨN
Không
Có
Không
Không
Không
Có
Không
Có
Có
Có
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
1. Virut là
a. Một dạng sống đặc biệt chưa có cấu tạo tế bào.
b. Chỉ có vỏ là prôtêin và lõi là axit nuclêic.
c. Sống kí sinh bắt buộc.
d. Cả a, b, c đều đúng.
d
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
2.Phagơ là dạng virut kí sinh ở
a. Thực vật.
b. Động vật.
c. Người.
d. Vi khuẩn
d
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
3. Đơn vị kích thước của virut là
a. Nanomet (nm)
b. Micrômet
c. Milimet (mm)
d. Cả a, b, c đều đúng

d
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!