Bài 29. Cấu trúc các loại virut

Tác nhân gây bệnh:
Virut
Virut là gì?
Virut và bệnh truyền nhiễm
Chương III
Cấu trúc các loại Virut
Tiết 30-Bài 29
Thí nghiệm của Ivanôpxki (năm 1892)
Dịch lọc


Nhiễm vào lá cây lành

Soi dưới kính hiển vi quang học
Nuôi trên môi trường thạch
Không thấy mầm bệnh
Không thấy khuẩn lạc
Cây vẫn bị bệnh
Gọi mầm bệnh là
virut
Lá cây thuốc lá
bị bệnh


Dịch chiết


Nghiền
Lọc qua nến lọc vi khuẩn


Qua thí nghiệm trên, em có nhận xét gì về kích thước của virut ?
Rất nhỏ bé, nhỏ hơn rất nhiều so với kích thước của vi khuẩn.
1. Kích thước của virut
Rất nhỏ bé: từ 10 nm - 100 nm
( 1 nm = 1/1.000.000 mm)
? Chỉ có thể quan sát được dưới KHV điện tử
Virut lớn nhất = 1/10 vi khuẩn E.Coli
Virut nhỏ nhất = 1/100 vi khuẩn E.Coli

2. Cấu tạo của Virut
? Virut được cấu tạo gồm những thành phần nào ? ? Bản chất của các thành phần đó là gì??
a. Cấu tạo chung: 2 phần
Lõi( bộ gen): Axit Nuclêic
Vỏ (capsit): Prôtêin
Phức hợp gồm axit nuclêic và prôtêin được gọi là Nuclêôcapsit
Bộ gen của virut có thể là ADN hoặc ARN,
1 sợi hoặc 2 sợi
Bộ gen của sinh vật nhân chuẩn luôn là ADN 2 sợi
Bộ gen của virut có điểm gì sai khác so với so với bộ gen của sinh vật nhân chuẩn?
Bộ gen của virut
Bộ gen của sinh vật nhân chuẩn
- Vỏ capsit được cấu tạo từ những đơn vị nhỏ hơn là capsome.
- Virut càng lớn, số lượng capsome càng nhiều
Vỏ (capsit) của virut
Vỏ capsit của virut được cấu tạo như thế nào?
Kích thước của virut và số lượng capsome có quan hệ với nhau như thế nào ?
b. Các dạng cấu tạo
virut chỉ có cấu tạo gồm lõi và vỏ capsit (giống cấu tạo chung)
có lớp vỏ bọc bao bên ngoài vỏ capsit, trên có gắn các gai glycôprôtêin
Virut trần (hạt virut)
Virut có vỏ bọc (virut hoàn chỉnh- virion)
Dựa vào hình trên, hãy cho biết: Virut có thể có các dạng cấu tạo nào? Đặc điểm của các dạng cấu tạo đó?
lớp lipit kép và prôtêin tương tự màng sinh chất? bảo vệ virut.
làm nhiệm vụ kháng nguyên, giúp virut bám trên bề mặt tế bào.
Vỏ ngoài của virut có bản chất là gì? Nó có tác dụng gì?
Gai glycôprôtêin có tác dụng gì ?
Virut có vỏ bọc
Virut đã được coi là một cơ thể sống chưa, vì sao?
Kết luận
Virut chưa có cấu tạo tế bào nên chưa được gọi là cơ thể mà chỉ được coi là một dạng sống đặc biệt , gọi là hạt virut hay virut hoàn chỉnh - virion.
Một số Virut thường gặp
Dựa vào hình dạng, ta có thể phân chia virut thành những loại nào?
3. Hình thái của virut
? Chủ yếu gồm 3 dạng
a. Cấu trúc xoắn
b. Cấu trúc khối
c. Cấu trúc hỗn
hợp
Khối đa diện
Khối cầu
Hình que
Hình cầu
Thế nào là cấu trúc xoắn, khối, hỗn hợp ?
Cấu trúc xoắn : capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của
axitnuclêic
Câu trúc khối : capsôme sắp xếp theo hình khối
đa diện với 20 mặt tam giác đều
Cấu trúc hỗn hợp: đầu có cấu trúc khối chứa axitnuclêic
gắn với đuôi có cấu trúc xoắn
Em có kết luận gì về hình dạng của virut, hình dạng của virut phụ thuộc vào yếu tố nào ?
Hình dạng virut phụ thuộc vào cấu tạo của virut
Thí nghiệm của Franken và Conrat
Tại sao virut phân lập được không phải là virut chủng B?
Thí nghiệm này nói lên vai trò quyết định của thành phần nào, axit nuclêic hay vỏ Prôtêin ?
Axit nuclêic có vai trò quyết định, quy định mọi đặc điểm của virut.
Nghiên cứu SGK và cho biết, Franken và Conrat đã tiến hành thí nghiệm như thế nào?
Thí nghiệm của Franken và Conrat
Khi ở ngoài tế bào chủ, chúng biểu hiện đặc tính như một thể vô sinh hay hữu sinh?


ở ngoài tế bào chủ, virut biểu hiện như một thể vô sinh.
Thí nghiệm của Franken và Conrat
Khi tồn tại trong tế bào chủ (nhiễm vào lá cây), biểu hiện của virut như thế nào?

Chúng biểu hiện như một thể hữu sinh, có thể nhân lên, tạo thế hệ virut mới có đầy đủ đặc điểm di truyền của virut ban đầu.
Qua thí nghiệm này, ta có thể kết luận gì về đặc điểm sống của virut khi chúng tồn tại bên trong hoặc bên ngoài tế bào?
? Kết luận về đặc điểm sống của virut
ở ngoài tế bào chủ, virut biểu hiện như một thể vô sinh
Chỉ khi ở trong tế bào chủ, virut mới hoạt động như một thể sống.
Bài tập 1
Từ những kiến thức đã học, hãy so sánh sự khác biệt giữa virut và vi khuẩn bằng cách điền vào bảng dưới đây
(+) Có
(-) Không
+
-
-
+
+
-
-
+
-
+
Bài tập 2
Từ những kiến thức đã học, hãy trả lời các câu hỏi trắc nghiệm sau
Câu 1:Virut là (Chọn câu trả lời đúng nhất)
một dạng sống đặc biệt chưa có cấu trúc tế bào
chỉ có vỏ là prôtêin và lõi là axít nuclêic(ADN hoặc ARN)
sống kí sinh nội bào bắt buôc. Trong tế bào vật chủ , virut hoạt động như là một thể sống; ngoài tế bào chúng lại như một thể vô sinh bắt buộc
cả A, B và C
A
B
C
D
Bài tập 2
Câu 1:Virut là ( Chọn câu trả lời đúng nhất)
một dạng sống đặc biệt chưa có cấu trúc tế bào
chỉ có vỏ là prôtêin và lõi là axít nuclêic (ADN hoặc ARN)
sống kí sinh nội bào bắt buôc. Trong tế bào vật chủ , virut hoạt động như là một thể sống; ngoài tế bào chúng lại như một thể vô sinh bắt buộc
cả A, B và C
A
B
C
D
Câu 2: Hai thành phần cơ bản của tất cả các virut gồm :
prôtêin và axít amin
prôtêin và axít nuclêic
axít nuclêic và lipit
prôtêin và lipit
A
B
C
D
Câu 3: Capsôme là :
lõi của virut
đơn phân của axít nulêic cấu tạo nên lõi virut
vỏ bọc ngoài virut
đơn phân cấu tạo nên vỏ capsit của virut
A
B
C
D
Sai
Đúng
Sai
Đúng
Sai
Đúng
Bài tập về nhà
Làm các bài tập trong SGK
Đọc trước bài 30: Sự nhân lên của Virut trong tế bào chủ và trả lời câu hỏi: Nêu cơ chế nhân nên của virut trong tế bào vật chủ?
Trân thành cảm ơn các thày cô

đến dự giờ lớp 10A9