Bài 29. Cấu trúc các loại virut

SINH HỌC 10 - CƠ BẢN
TRƯỜNG THPT PHAN VIỆT THỐNG
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ LỚP 10A14
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Hãy kể những chất diệt khuẩn thường dùng trong bệnh viện, trường học và gia đình.
Câu 2: Vì sao sau khi rửa rau sống nên ngâm trong nước muối hay thuốc tím pha loãng 5 – 10 phút?
Bệnh Sars
Bệnh AIDS
Bệnh cúm gà
Tác nhân gây bệnh:
Virut
Bệnh bò điên
CHƯƠNG III
BÀI 29
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM
Virut
Vi khuẩn
Virut là gì?
So sánh cấu tạo của virut và vi khuẩn
* Đặc điểm chung
- Khái niệm: là thực thể chưa có cấu tạo tế bào, kích thước siêu nhỏ, cấu tạo rất đơn giản.
- Cấu tạo: gồm axit nuclêic và prôtêin.
- Phương thức sống: kí sinh nội bào bắt buộc.
Với cấu tạo đơn giản như vậy, phương thức sinh sống của virut như thế nào?
Virut được cấu tạo gồm những thành phần nào ?
Bản chất của các thành phần đó là gì?
Phức hợp gồm axit nuclêic và vỏ capsit được gọi là gì?
- Cấu tạo gồm 2 thành phần:
+ Lõi (hệ gen): axit nuclêic.
+ Vỏ (capsit): prôtêin.
- Axit nuclêic + vỏ capsit gọi là nuclêôcapsit.
I. CẤU TẠO
Hệ gen của virut có thể là ADN hoặc ARN,
1 sợi hoặc 2 sợi
Hệ gen của sinh vật nhân chuẩn luôn là ADN 2 sợi
Hệ gen của virut có điểm gì khác so với hệ gen của sinh vật nhân chuẩn?
Hệ gen của virut
Hệ gen của SV nhân chuẩn
- Vỏ capsit được cấu tạo từ các đơn vị prôtêin là capsôme.
Vỏ capsit của virut được cấu tạo như thế nào?
Kích thước của virut và số lượng capsôme có quan hệ với nhau như thế nào ?
Kích thước của virut tỉ lệ thuận với số lượng capsôme.
Virut trần (virut đơn giản)
Virut có vỏ bọc (virut phức tạp)
Dựa vào hình trên, hãy cho biết: Hai virut trên có điểm gì khác nhau?
lớp lipit kép và prôtêin  bảo vệ virut.
kháng nguyên.
giúp virut bám trên bề mặt tế bào chủ.
Vỏ ngoài của virut có bản chất là gì? Tác dụng như thế nào?
Gai glycôprôtêin có tác dụng gì?
Vỏ ngoài
Gai glycôprôtêin
Một số virut thường gặp:
Virut viêm não
Phage T2
Virut khảm thuốc lá
Dựa vào hình dạng, virut có những nhóm cấu trúc nào?
Virut HIV
Một số virut thường gặp:
Virut viêm não
Virut HIV
Phage T2
Virut khảm thuốc lá
Cấu trúc xoắn
Cấu trúc hỗn hợp
Cấu trúc khối
Hoàn thành phiếu hoc tập “cấu trúc các loại virut”
II. HÌNH THÁI
Cấu trúc xoắn

Cấu trúc khối

Cấu trúc hỗn hợp

Virút khảm thuốc lá, Virút dại, Virút cúm…

Capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều.

Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn.
Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic. Hình que, sợi, cầu.
Phagơ
Virut bại liệt
Thí nghiệm của Franken và Conrat
Tại sao virut phân lập được không phải là virut chủng B?
Thí nghiệm này nói lên vai trò quyết định của thành phần nào?
Axit nuclêic có vai trò quyết định, quy định mọi đặc điểm của virut.
Nghiên cứu SGK và cho biết Franken và Conrat đã tiến hành thí nghiệm như thế nào?
Thí nghiệm của Franken và Conrat
Khi ở ngoài tế bào chủ, virut biểu hiện đặc tính như một thể vô sinh hay hữu sinh?
Ở ngoài tế bào chủ virut biểu hiện như một thể vô sinh.
Thí nghiệm của Franken và Conrat
Khi tồn tại trong tế bào chủ (nhiễm vào lá cây), biểu hiện của virut như thế nào?
Chúng biểu hiện như một thể hữu sinh, có thể nhân lên tạo thế hệ virut mới có đầy đủ đặc điểm di truyền của virut ban đầu.
III. PHÂN LOẠI VIRUT
Dựa vào hình 1, hình 2 cho biết căn cứ nào để phân loại virut?
Hình 1
Hình 2
- Căn cứ phân loại: axit nuclêic, cấu trúc vỏ capsit, có hay không có vỏ ngoài.
Căn cứ vào axit nuclêic virut được chia làm mấy nhóm?
- Có hai nhóm lớn:
+ Virut ADN.
+ Virut ARN.
Virut dại
Virut HIV
Virut khảm thuốc lá
Phage T2
Virut gây nhiễm trên những đối tượng nào?
Căn cứ vào mục đích nghiên cứu virut chia thành 3 nhóm:
+ Virut động vật.
+ Virut thực vật.
+ Virut vi sinh vật.
So sánh sự khác biệt giữa virut và vi khuẩn bằng cách điền có ( + ) hoặc không ( - )
+
-
Sinh sản độc lập
+
-
Chứa ribôxôm
+
-
Chứa cả ADN và ARN
-
+
Chỉ chứa ADN hoặc ARN
+
-
Cấu tạo tế bào
VI KHUẨN
VIRUT
TÍNH CHẤT
1
2
3
4
6
7
5
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
THÍ NGHIỆM TÌM RA VIRUT ĐƯỢC TIẾN HÀNH TRÊN LOÀI CÂY NÀO?
TÊN GỌI VIRUT KÍ SINH Ở VI KHUẨN.
ĐƠN VỊ CẤU TẠO CỦA MỌI CƠ THỂ SỐNG.
DỤNG CỤ ĐỂ QUAN SÁT VI SINH VẬT.
THÀNH PHẦN CẤU TẠO NÊN VỎ CAPSIT.
NHÀ BÁC HỌC TÌM RA VIRUT LÀ NGƯỜI NƯỚC NÀO?
VẬT CHẤT DI TRUYỀN CỦA MỌI SINH VẬT.
Câu 1: Vỏ capsit của virut được cấu tạo từ các đơn vị :
a/ Axit đêôxiribônuclêic.
b/ Axit ribônuclêic.
c/ Prôtêin.
d/ Đisaccarit.

Câu 2: Virut nào sau đây có cấu trúc khối ?
a/ Virut gây bệnh khảm thuốc lá.
b/ Virut gây bệnh dại.
c/ Virut gây bệnh bại liệt.
d/ Thể thực khuẩn.
Câu 3: Virút nào sau đây vừa có cấu trúc khối vừa có cấu trúc xoắn ?
a/ Thể thực khuẩn (phagơ).
b/ Virut HIV.
c/ Virut gây cúm.
d/ Virut gây bệnh dại.
* Trả lời các câu hỏi trong SGK.
* Xem nội dung phần “em có biết”.
* Đọc trước bài 30: Sự nhân lên của Virut trong tế bào chủ.
* Tìm hiểu về virut HIV và căn bệnh AIDS.
DẶN DÒ
CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHỎE VÀ HẠNH PHÚC
CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT!
Vi rút bại liệt
Vi rút polio
Hình Phagô T2 haáp thuï teá baøo E.coli
Bao đuôi
Gai đuôi
Đầu virut
Vi rút cúm
virus động vật
Phage