Bài 29. Cấu trúc các loại virut

Mở bài
Các em đã được tìm hiểu về vi sinh vật.Hôm nay chúng ta bắt đầu nghiên cứu một đại diện của vi sinh vật là virut.
Vậy virut là gì và có cấu tạo ra sao,gây ra những bệnh truyền nhiễm nào? Nội dung của bài học hôm nay sẽ giải đáp câu hỏi này.
Bài 29:
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUS
I.Khái niệm và phân loại:
II.Cấu tạo:
III.Hình thái:
I.Khái niệm và phân loại:



1/Khái niệm:
Các em đã được biết về các loại virut: HIV,Virut cúm,…Vậy virut là gì?
-Là thực thể chưa có cấu tạo tế bào
-Có kích thước siêu nhỏ(10-vài trăm nm)
-Có cấu tạo đơn giản:Axit nucleic+vỏ prôtêin
-Kí sinh nội bào bắt buộc


2/Phân loại:
Phân loại virut dựa trên đặc điểm nào? Được chia thành mấy nhóm?cho ví dụ.
.
Đặc điểm:
-Axit nucleic
-Cấu trúc vỏ capsit
-Có hay không có vỏ ngoài.
Có 2 nhóm lớn:
-Virut có lõi AND:Virut đậu mùa,viêm gan B,…
-Virut ARN:Virut cúm,virut viêm não Nhật Bản,…
I.Khái niệm và phân loại:
II.Cấu tạo:

Virut cấu tạo gồm mấy phần? Đó là những phần nào?
-Gồm 2 phần:
-Lõi:Axit nucleic(hệ gen)
-Vỏ:Prôtêin(vỏ capsit)
Hệ gen của virut chứa loại axit nucleic nào?cấu tạo?
-AND hoặc ARN.
-Chuỗi đơn hoặc kép.

Vỏ capsit có cấu tạo như thế nào?
-Cấu tạo từ các đơn vị prôtêin gọi là capsôme.
Vỏ capsit có chức năng gì?
-Bao bọc bên ngoài để bảo vệ axit nucleic

Capsome
Tại sao lại gọi là nucleocapsit?
-Vì nó là phức hợp gồm axit nuceic và vỏ capsit.
Thế nào là virut có vỏ ngoài?cho ví dụ
-Virut có thêm vỏ bao bọc bên ngoài vỏ capsit gọi là vỏ ngoài.
-ví dụ:virut HIV.
Trình bày cấu tạo của vỏ ngoài?
-Là lớp lipit kép và prôtêin
-Trên mặt vỏ ngoài có các gai glicoprôtêin.Có nhiệm vụ:
+Kháng nguyên.
+Giúp virut bám trên bề mặt tế bào chủ
Virut trần là gì?cho ví dụ.
-Là loại virut không có vỏ ngoài.
-Ví dụ:Adenovirut,virut đốm thuốc lá.
- Virus có vỏ ngoài khác với virus trần ở đặc điểm nào?
I.Khái niệm và phân loại:
II.Cấu tạo:
III.Hình thái:
Virut là sinh vật đơn bào hay đa bào?
-Virut chưa có cấu tạo tế bào
Tại sao mỗi virut được gọi là hạt?
-Do chưa có cấu tạo tế bào nên mỗi virut còn được gọi là hạt(hạt virion)
Quan sát hình 29.2 và cho biết virut có những dạng cấu trúc nào?Nêu ví dụ về mỗi loại cấu trúc của nó?
 Chủ yếu gồm 3 dạng :
1. Hình trụ đối xứng xoắn
2. Hình khối
3.Dạng phối hợp
Virus đốm thuốc lá
Khối đa diện
Khối cầu
Một số virus thường gặp


Virut có cấu trúc xoắn.Trình bày cấu trúc xoắn của virut?
-Capsome sắp xếp theo chiều xoắn của axit nucleic.
-Hình dạng:Hình que,hình sợi,…












Virut này có hình dạng gì?Cấu trúc của nó ra sao?
-Cấu trúc khối.
-Capsome sắp xếp theo hình khối đa diện 20 mặt tam giác đều.
Phage T2 có cấu trúc như thế nào?
Có cấu trúc hỗn hợp
-Đầu có cấu trúc khối chứa axit nucleic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn
Hãy đọc và quan sát sơ đồ thí nghiệm của Franken và Conrat 1957, và hoàn thành lệnh SGK trang 117
Em hãy giải thích vì sao virus phân lập được không phải là chủng B?
Em có đồng ý với ý kiến cho rằng virus là thể vô sinh?
Theo em có thể nuôi virus trên môi trường nhân tạo như vi khuẩn được không?
-Vì virus phân lập được mang hệ gen của chủng A
-Không. Vì virus kí sinh nội bào bắt buộc. Trong tế bào vật chủ, virus hoạt động như một thể sống. Bên ngoài tế bào chúng như một thể vô sinh.
-Không thể nuôi cấy virus trên mội trường nuôi cấy như vi khuẩn vì virus là sống kí sinh bắt buộc
Em hãy so sánh sự khác biệt giữa virut và vi khuẩn bằng cách điền chữ “có” hoặc “không” vào bảng dưới đây:

Tính chất
Virut
Vi khuẩn
Có cấu tạo tế bào
Không
Có
Có
Không
Không
Không
Chỉ chứa AND hoặc ARN
Chứa cả AND và ARN
Chứa ribôxôm
Sinh sản độc lập
Không
Có
Có
Có
Củng cố bài:
-Giáo viên nhắc lại nội dung chính của bài
-Học sinh đọc phần ghi nhớ trang117
Câu hỏi kiểm tra
1. Điều nào sau đây đúng khi nói về virus:
a. Là dạng sống đơn giản nhất
b. Là dạng sống chưa có cấu tạo tế bào
c. Chỉ cấu tạo từ hai thành phần cơ bản là protein và nucleic acid
d. Cả a, b, c đều đúng.
2.Hình thức sống của virus là:
-a. Sống kí sinh không bắt buộc
-b. Sống cộng sinh
-c. Sống hoại sinh
-d. Sống kí sinh bắt buộc
3.Capsome được cấu tạo từ:
a) Các đơn vị prôtein
b) Các đơn vị capsit
c) Các lõi axit nucleic
d) Các glicôprôtêin
Dặn dò:Học sinh về nhà:
-Học bài và trả lời câu hỏi sách giáo khoa
- Đọc mục “em có biết”
-Đọc trước bài 30


XIN CẢM ƠN THẦY VÀ CÁC EM ĐÃ CHÚ Ý THEO DÕI