Bài 29. Cấu trúc các loại virut

TÁC NHÂN GÂY BỆNH:
VIRÚT
VIRÚT LÀ GÌ?
Chương III
VIRÚT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM
Bài 29:
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
Không phát hiện mầm bệnh
Thí nghiệm năm 1892, của Ivanopxki nhà sinh học người Nga
Kích thước siêu nhỏ
Không thể sống độc lập
Kí sinh bắt buộc
Virút là gì?
Virut:
- Là 1 thực thể sống chưa có cấu tạo tế bào, có cấu trúc đơn giản.
Kích thước siêu nhỏ: từ 10-100 nm.
Sống ký sinh nội bào bắt buộc trong tế bào vật chủ
I. KHÁI NIỆM
1. Cấu tạo của Virut
* Virut cấu tạo gồm những thành phần nào?
*Bản chất của các thành phần đó là gì?
?Gồm 2 phần chính:
Lõi (bộ gen): Axit Nuclêic
Vỏ (capsit): Prôtêin
(Ngoài ra một số virut còn có thêm lớp vỏ ngoài bao bọc)
I. KHÁI NIỆM
II. CẤU TẠO VÀ
HÌNH THÁI
1. Cấu tạo
Virut A và virut B có thành phần nào giống nhau? Thành phần nào khác nhau?
A
B
 Axit nucleic của virút có thể là ADN hoặc ARN, có thể đơn hoặc kép
Axit nucleic của sinh vật nhân chuẩn là ADN xoắn kép
Axit nucleic của virút có sai khác gì so với Axit nucleic của sinh vật nhân thực
Axit nucleic của virút
Axit nucleic của sinh vật nhân thực
a. Lõi (bộ gen) của virút
Thí nghiệm của Franken và Conrat
Tại sao virut phân lập được không phải là virut chủng B?
Thí nghiệm này nói lên vai trò quyết định của thành phần nào? (axit nulêic hay vỏ)
Axit nuclêic có vai trò quyết định, quy định mọi đặc điểm của virút
a. Lõi (bộ gen) của virút
- Vỏ capsit được cấu tạo từ những đơn vị nhỏ hơn là capsome (prôtêin).
- Virut càng lớn thì số lượng capsome càng nhiều
b. Vỏ (capsit) của virut
Vỏ capsit của virut có cấu tạo từ những thành phần nào?
Kích thước của virut và số lượng capsome có quan hệ với nhau như thế nào?
Vỏ capsit có chức năng gì?
Vỏ capsit có chức năng bảo vệ axitnucleic
Phức hợp gồm vỏ capsit và lõi được gọi là gì?
b. Vỏ (capsit) của virut
nuclêôcapsit
Lớp lipit kép và protêin tương tự màng sinh chất.
Làm nhiệm vụ kháng nguyên, giúp virút bám trên bề mặt màng tế bào
Vỏ ngoài của virút có bản chất là gì?
Gai glycoprotêin có tác dụng gì?
Một số virút có vỏ bọc
Từ cấu tạo hãy rút ra đặc điểm của virut?
Có kích thước siêu nhỏ, không có cấu tạo tế bào.
Cấu tạo đơn giản chỉ gồm 2 phần chính là lõi và vỏ capsit
- Chỉ chứa 1 loại axit nucleic (ADN hoặc ARN).
Sống kí sinh bắt buộc do không có hệ thống trao đổi chất và sinh năng lượng riêng.
Không có hệ thống sinh tổng hợp protein do không có riboxom.
Không sinh trưởng cá thể.
Không mẫn cảm với chất kháng sinh.
2. Hình thái
MỘT SỐ VIRÚT THƯỜNG GẶP
Dựa vào hình dạng, ta có thể phân chia virut thành những loại nào?
I. KHÁI NIỆM
II. CẤU TẠO VÀ
HÌNH THÁI
2. Hình thái
1. Cấu tạo
?Ch? y?u g?m 3 d?ng
1. Hình xoắn
2. Hình khối
3. Dạng phối hợp
Khối da diện
Khối cầu
2. Hình thái
Dạng cấu trúc
Đại diện
Đặc điểm
Các dạng
2. Hình thái
Thảo luận nhóm đôi hoàn thành bảng sau
1
2
3
Xoắn
Khối
Hỗn hợp
Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axitnuclêic. Virut có hình que hay sợi, có loại hình cầu
Capsôme sắp sếp theo hình khối đa diện
Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn
Virut cúm, virut đốm thuốc lá
Virut bại liệt,Virut HIV.
Phagơ T2
Dạng cấu trúc
Đại diện
Đặc điểm
Các dạng
2. Hình thái
hoặc khối cầu (HIV)
Phân loại
Dựa vào tiêu chuẩn khác nhau có những cách phân loại khác nhau:
Dựa vào axit nucleic, cấu trúc vỏ capsit, có hay không có vỏ ngoài, vật chủ kí sinh,…Tuỳ theo mục đích nghiên cứu.

Ví dụ: dựa vào axit nuclêic phân thành 2 nhóm lớn: Virut ADN và virut ARN.
Dựa vào cấu tạo và hình thái của virut, các nhà khoa học đã phân loại virut như thế nào?
I. KHÁI NIỆM
II. CẤU TẠO VÀ
HÌNH THÁI
2. Hình thái
1. Cấu tạo
III. PHÂN LOẠI
So sánh virut và vi khuẩn
Có
Không
Có
Có
Có
Không
Không
Không
Có
Không
Dùng từ “có” hoặc “không” để điền vào bảng sau:
Hãy chú thích vào hình vẽ
1
3
4
2
? Theo em có thể nuôi virut trên môi trường nhân tạo không? Giải thích.
? Em có đồng ý với ý kiến cho rằng virut là thể vô sinh (đồng ý hay không)? Hãy đưa ra các luận điểm để chứng minh
Thí nghiệm của Franken và Conrat
Dặn dò
- Học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK
Nghiên cứu bài 30 SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRÚT TRONG TẾ BÀO VẬT CHỦ
+ Tóm tắt quá trình xâm nhập của virút
+ Tại sao bệnh AIDS giai đoạn đầu rất khó phát hiện?
+ HIV có thể lây nhiễm theo con đường nào? Những biện pháp phòng tránh AIDS?