Bài 29. Cấu trúc các loại virut

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM!
Em hãy kể tên một số bệnh dịch lớn do virut gây ra ở người và động vật?
- Bệnh AIDS do virut HIV gây ra
Virut HIV
Em hãy kể tên một số bệnh dịch lớn do virut gây ra ở người và động vật?
- Bệnh Sard do virut Corona gây ra
Virut Corona
Em hãy kể tên một số bệnh dịch lớn do virut gây ra ở người và động vật?
- Bệnh cúm gia cầm do virut H5N1 gây ra
Trong lịch sử loài người, số người chết trong các dịch bệnh do virut còn lớn hơn các cuộc chiến tranh, nạn đói, thiên tai và tai nạn giao thông cộng lại
Vậy để tìm hiểu xem virut là sinh vật như thế nào mà có thể gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm như vậy thì chúng ta đi vào tìm hiểu chương III
Tuy nhiên, nhiều loại virut cũng được khai thác để phục vụ cho lợi ích của con người như sản xuất chế phẩm diệt sâu phá hoại mùa màng, dùng để chuyển gen lành vào cơ thể thay cho gen bệnh nhằm chữa bệnh di truyền
Chương III

VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
NẾN LỌC VI KHUẨN

DỊCH
ÉP
LÁ CÂY LÀNH BÊ�NH
LÁ CÂY MẮC BÊ�NH
THÍ NGHIỆM CỦA D.I.IVANOPXKI
Từ cách phát hiện virut thì em có nhận xét gì về kích thước của virut?
 Virut coù kích thöôùc voâ cuøng nhoû beù, trung bình töø 10 – 100nm
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. Khái niệm
Dịch lọc
Vi
khuẩn
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
Virut
I. Khái niệm
Tế bào vi khuẩn
 Virut chöa coù caáu taïo teá baøo maø chæ goàm loõi axit nucleâic ñöôïc bao boïc bôûi voû proâteâin
Từ hình trên em có nhận xét gì về cấu tạo của virut?
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
Virut
Virut có cấu tạo tế bào, vậy nó có đặc điểm sống như thế nào?
I. Khái niệm
 Virut chöa coù caáu taïo teá baøo phaûi kí sinh noäi baøo baét buoäc trong tế baøo chuû, virut ngoaøi teá baøo chuû goïi laø haït virut hay virion
Tế bào vi khuẩn
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. Khái niệm
Theo em, có thể nuôi virut trong môi trường nhân tạo như nuôi vi khuẩn được không? Vì sao?
Không thể nuôi virut như vi khuẩn vì virut kí sinh nội bào bắt buộc
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
II. Cấu tạo
Virut được cấu tạo từ những thành phần nào?
Virut trần
Virut có vỏ ngoài
- Virut được cấu tạo từ 2 thành phần cơ bản:
+ Lõi axit nuclêic: có thể là ADN mạch đơn hay ADN mạch kép hoặc ARN mạch đơn hay ARN mạch kép
+ Vỏ capsit: được cấu tạo từ các đơn vị hình thái là capsôme
- Tổ hợp axit và vỏ capsit được gọi là nuclêôcapsit
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
II. Cấu tạo
Virut trần
Virut có vỏ ngoài
- Một số virut còn có thêm vỏ ngoài được c?u tạo bởi lipit kép và prôtêin. Trên vỏ ngoài có thể có gai glicôprôtêin chứa các thụ thể giúp virut hấp phụ vào tế bào chủ
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
III. Hình thái
Virut khảm thuốc lá (TMV)
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
III. Hình thái
Virut HIV
Virut Ađênô (20 mặt)
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
III. Hình thái
Virut của E.coli (phagơ T2)
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
III. Hình thái
Virut có những dạng cấu trúc nào?
Cấu trúc xoắn
Cấu trúc khối
Cấu trúc hỗn hợp
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
Đặc điểm của cấu trúc xoắn?
- Cấu trúc xoắn: Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic, chúng thường có dạng hình que hay hình sợi
III. Hình thái
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
- Cấu trúc khối: Capsôme sắp xếp theo khối đa diện với 20 mặt tam giác đều
Đặc điểm của cấu trúc khối?
III. Hình thái
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
- Cấu trúc hỗn hợp: Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn
Đặc điểm của cấu trúc hỗn hợp?
III. Hình thái
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
- Ở ngoài tế bào vật chủ, virut biểu hiện như 1 thể vô sinh:
Theo em, virut là thể vô sinh hay hữu sinh?
- Trong tế bào vật chủ, virut có khả năng nhân lên, tạo thế hệ virut mới mang đầy đủ đặc điểm di truyền của virut ban đầu
+ Có thể tách vỏ capsit và lõi axit nuclêic thành 2 chất riêng như những chất hóa học
+ Khi trộn 2 thành phần này (vỏ capsit và lõi axit nuclêic) lại với nhau chúng lại kết hợp thành virut hoàn chỉnh
Chủng A
Chủng B
Virut lai
Chủng A
Nhiễm
vào cây
Sự nhân lên của virut
ARN
Prôtêin
THÍ NGHIỆM CỦA FRANKEN VÀ CON RAT
Chủng A
Hay
chủng B
Tại sao virut phân lập được là chủng A?
Chủng phân lập được là chủng A vì:
+ virut lai mang hệ gen của chủng A
+ Mọi tính trạng của virut đều do hệ gen qui định
(Gen (ADN) ? ARN ? Prôtêin ? Tính trạng)
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
Dựa vào axit nuclêic có thể chia virut thành những nhóm nào?
IV. Phân loại virut
 Döïa vaøo axit nucleâic coù theå chia thaønh 2 nhoùm virut: virut ADN vaø virut ARN
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
IV. Phân loại virut
Virut trần
Virut có vỏ ngoài
 Döïa vaøo voû ngoaøi coù theå chia virut thaønh 2 nhoùm
+ Virut trần: là virut không có vỏ ngoài
+ Virut hoàn chỉnh: là virut có vỏ ngoài bao bọc
Dựa vào vỏ ngoài có thể chia virut thành những nhóm nào?
Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
Dựa vào vật chủ có thể chia virut thành những nhóm nào?
IV. Phân loại virut
 Döïa vaøo vaät chuû coù theå chia thaønh 3 nhoùm virut:
+ Virut ở người và động vật
+ Virut ở thựcvật
+ Virut ở vi sinnh vật
Bài tập 1: Hãy so sánh sự khác biệt giữa virut và vi khuẩn bằng cách điền "có" hoặc "không" vào bảng sau:
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Tính Chất
Cấu tạo tế bào
Chỉ chứa ADN hoặc ARN
Chứa cả ADN và ARN
Chứa Ribôxôm
Sinh sản độc lập
Virut
Vi Khuẩn
Không
Có
Không
Không
Không
Có
Không
Có
Có
Có
Bài tập 2: Chọn câu sai trong các câu sau:
CỦNG CỐ BÀI HỌC
a. Vỏ capsit được cấu tạo từ các đơn vị prôtêin gọi là capsôme
b. Một số virut còn có thêm vỏ bao bên ngoài vỏ capsit gọi là vỏ ngoài
c. Virut không có vỏ ngoài được gọi là virut trần
d. Những virut không hoàn chỉnh còn được gọi là Virion
d. Những virut không hoàn chỉnh còn được gọi là Virion
Bài tập 3:Xếp đặc điểm của các loại virut phù hợp với từng loại cấu trúc
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Đặc điểm
Cấu trúc
1. Cấu trúc xoắn
2. Cấu trúc khối
3. Cấu trúc hỗn hợp
a. Đầu có cấu trúc khối chứa
axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn
b. Capsôme sắp xếp theo
chiều xoắn của axit nuclêic
c. Capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều
a
b
c
DẶN DÒ
- Về nhà học bài, trả lời các câu hỏi sách giáo khoa trang 118
- Đọc mục "Em có biết?" trang 118
- Chuẩn bị bài 30: "Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ"
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
SỰ THEO DÕI
CỦA QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM!