Bài 29. Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sử

CẦU LONG BIÊN CHỨNG NHÂN LỊCH SỬ
Thúy Lan
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: Thuý Lan
2. Tác phẩm: là một Văn bản nhật dụng.
3. Thể loại: là một bài bút kí mang nhiều yếu tố hồi kí.
4. Giải nghĩa từ:
Chứng nhân:


Ép-phen:
người làm chứng, người chứng kiến.
Kiến trúc sư người Pháp, người thiết kế tháp Ép-phen nổi tiếng ở thủ đô Pa-ri, nước Pháp.
Tìm hiểu một số khái niệm có liên quan
KHÁI NIỆM VĂN BẢN NHẬT DỤNG:
là những bài viết có nội dung gần gũi, bức thiết đối với cuộc sống trước mắt của con người và cộng đồng xã hội hiện đại như: thiên nhiên, môi trường, năng lượng, dân số, quyền trẻ em, ma tuý và các tệ nạn xã hội…
KHÁI NIỆM VỀ THỂ LOẠI BÚT KÍ:
là một loại kí ghi lại những sự việc, cảnh vật mà nhà văn đã mắt thấy, tai nghe cùng những cảm nghĩ của mình, được trình bày không chặt chẽ về mặt cốt truyện như trong kí sự, không phóng túng như trong tùy bút.
Gustave Eiffel
tác giả Cầu Long Biên
5. Bố cục
Đoạn 1: từ đầu ...đến thủ đô Hà Nội.
Tổng quát về cầu Long Biên trong một thế kỉ tồn tại.
Đoạn 2: Cầu Long Biên…vững chắc.
Cầu Long Biên như một nhân chứng sống động, đau thương và anh dũng của thủ đô Hà Nội.
Đoạn 3: phần còn lại.
Khẳng định ý nghĩa lịch sử của cầu Long Biên trong xã hội hiện đại.
1. Chứng nhân đau thương của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất
Tên gọi: Đu-me (tên viên toàn quyền Pháp ở Đông Dương)
Quy mô lớn: dài 2.290 m, nặng 17.000 tấn
Sự ra đời: là kết quả của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của Pháp
=> Cầu được xây dựng không chỉ bằng mồ hôi mà còn bằng xương máu của bao con người
Cầu Long Biên thời xưa
Cầu Long Biên năm 1925
2. Chứng nhân của độc lập và hòa bình
Tên gọi: Từ năm 1945 đổi tên thành Cầu Long Biên
Những lời thơ giàu hình ảnh và cảm xúc Cầu Long Biên đã gắn bó với mỗi người dân, mỗi cán bộ và chiến sĩ
=> Nhân chứng của cuộc sống lao động và hòa bình.
Hà Nội có cầu Long Biên
Vừa dài vừa rộng bắc trên sông Hồng
Tàu xe đi lại thong dong
Người người tấp nập gánh gồng ngược xuôi
Từ trên cầu nhìn xuống: màu xanh của bãi mía, nương dâu, bãi ngô, vườn chuối… gợi bao yêu thương, yên tĩnh trong tâm hồn.

3. Chứng nhân chiến tranh đau thương anh dũng
Cầu Long Biên là chứng nhân của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp gian khổ mà hào hùng.
Cầu Long Biên là mục tiêu ném bom của máy bay Mỹ.
Đợt thứ nhất: cầu bị đánh 10 lần, hỏng 7 nhịp và 4 trụ lớn.
Đợt thứ hai: cầu bị bắn phá 4 lần, 1000m bị hỏng, 2 trụ lớn bị cắt đứt.
Lần cuối cùng vào năm 1972, cầu bị không quân Mĩ ném bom la-de.
Cây cầu rách nát giữa trời, cây cầu sừng sững giữa mênh mông trời nước, những nhịp cầu tả tơi như ứa máu…
=> Nghệ thuật nhân hóa, gắn liền miêu tả với bày tỏ cảm xúc diễn tả tính chất đau thương và anh dũng đồng thời bộc lộ tình yêu của tác giả với cây cầu

Nhìn xuống phía chân cầu: nhớ lại kỉ niệm mùa đông 1946, hình ảnh các chiến sĩ Trung đoàn Thủ đô bí mật rút qua sông Hồng.
Thực dân Pháp rút quân khỏi Hà Nội 10-1954
Từ năm 1902 đến năm 2002, cầu Long Biên giữ vai trò: chứng nhân, người làm chứng sống động của Thủ đô Hà Nội, một thế kỉ đầy đau thương và anh hùng của ND Việt Nam.
Trung đoàn 235 pháo cao xạ
chiến đấu bảo vệ cầu Long Biên
Chiến đấu bảo vệ cầu Long Biên ngày 16/5/1967
4. Những năm tháng lũ lụt
Nước lên cao mấp mé thân cầu.
Dòng sông Hồng đỏ rực, nước cuồn cuộn chảy nhấn chìm bao màu xanh thân thương, bao làng mạc trù phú.
Chiếc cầu như chiếc võng đung đưa, nhưng vẫn dẻo dai, vững chắc.
-> Ca ngợi tính chứng nhân lịch sử ở phương diện chống chọi thiên nhiên.
4. Nhịp cầu vô hình nối những con tim

Hiện tại: cầu Long Biên đã rút về vị trí khiêm nhường.

Tương lai: cầu Long Biên sẽ trẻ lại, sống mãi và trở thành điểm dừng chân của khách du lịch năm châu khi đến thăm đất nước VN.
III. Tổng kết.
Nội dung: Hơn một thế kỉ qua, Cầu Long Biên đã chứng kiến bao sự kiện lịch sử hào hùng, bi tráng của Hà Nội. Hiện nay, tuy đã rút về vị trí khiêm nhường nhưng cầu Long Biên mãi mãi trở thành một chứng nhân lịch sử. Nó là cả một viện bảo tàng sống động về đất nước và con người Việt Nam.
Nghệ thuật: Phép nhân hoá được dùng để gọi cầu Long Biên cùng với lối viết giàu cảm xúc bắt nguồn từ những hiểu biết và kỉ niệm về cầu đã tạo nên sức hấp dẫn của bài văn.
Cầu Chương Dương
Cầu Thăng Long
Cầu Thanh Trì
Văn miếu Quốc Tử Giám
HỒ GƯƠM
Cầu Hiền Lương, giới tuyến tạm thời chia cắt hai miền Nam Bắc Việt Nam. (Ảnh tư liệu)