Bài 28. Trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam nửa cuối thế kỉ XIX

I- Tình hình Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX:

=> Mâu thuẫn dân tộc và giai cấp trở nên gay gắt.
Bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương
mục ruỗng.
- Sản xuất đình trệ, tài chính kiệt quệ.
- Đời sống nhân dân vô cùng khó khăn
Phong trào đấu tranh của nông dân nửa cuối tK XIX
Yêu cầu đặt ra
Cải cách duy tân
Thay đổi chế độ chính trị
Cải cách duy tân
? Xuất phát từ đâu mà các quan lại, sĩ phu đã đề nghị cải cách đất nước?
Tình trạng đất nước nguy khốn
Nguyên nhân
II- Những đề nghị cải cách ở Việt Nam vào nửa cuối thế kỉ XIX:
Yêu nước, thương dân.

Hãy kể tên những sĩ phu và những nội dung chính mà họ đề xướng cải cách?
+ 1877-1882: Nguyễn Lộ Trạch dâng lên vua Tự Đức 2 bản " Thời vụ sách" đề nghị chấn hưng dân khí, khai thông dân trí, bảo vệ đất nước.
Nội dung: + 1868 Trần Đình Túc và Nguyễn Huy Tế xin mở cửa biển Trà Lí (Nam Định).
+ Đinh Văn Điền xin đẩy mạnh khai hoang và khai mỏ, phát triển buôn bán, chấn chỉnh quốc phòng
+ 1872 Viện Thương Bạc xin mở thêm 3 cửa biển để thông thương với bên ngoài.
+ 1863-1871 Nguyễn Trường Tộ đã gửi lên triều đình 30 bản điều trần đề cập đến một loạt vấn đề cần cải cách: Chấn chỉnh bộ máy quan lại, Phát triển kinh tế -tài chính, chỉnh đốn võ bị, mở rộng ngoại giao, cải tổ giáo dục.
+ 1863-1871 Nguyễn Trường Tộ đã gửi lên triều đình 30 bản điều trần đề cập đến một loạt vấn đề cần cải cách: Chấn chỉnh bộ máy quan lại, Phát triển kinh tế -tài chính, chỉnh đốn võ bị, mở rộng ngoại giao, cải tổ giáo dục.
Nguyễn Trường Tộ (1828-1871):
- Xuất thân trong một gia đình nhà nho theo đạo thiên chúa của tỉnh Nghệ An.
- Học giỏi (Trạng Tộ)
- Từng đi qua nhiều nước: Xingapo, Hương cảng, Italia, Pháp.
-Làm phiên dịch cho Pháp và triều Nguyễn
- 1863-1871: Dâng lên Triều đình 30 bản điều trần đề nghị cải cách các mặt. Đặc biệt "Tế cấp bát điều"

Trang bị đầy đủ kiến thức và vũ khí hiện đại.
Nội dung cải cách cơ bản:
- Kinh tế:
ứng dụng khoa học kĩ thuật, chú trọng thủy lợi, bảo vệ rừng, khai mỏ, hợp tác và sử dụng vốn đầu tư của nước ngoài, mở rộng buôn bán
- Chính trị:
Chấn chỉnh bộ máy quan lại
- Xã hội:
Bãi bỏ các tập tục mê tín dị đoan.
- Giáo dục:
Cải cách toàn diện, học đi đôi với hành, học ngoại ngữ, đi du học.
- Quân đội:
?Em có những nhận xét gì về cải cách của Nguyễn Trường Tộ?
Toàn diện
Đề cập đến tất cả những vấn đề bức thiết của xã hội
CảI cách Nguyễn Trường Tộ
Tiến bộ
Nhà Nguyễn bảo thủ, cự tuyệt, khước từ mọi đề nghị cải cách
III- Kết cục của các đề nghị cải cách:
* Kết cục:
Bị nhà Nguyễn khước từ. Không được thực hiện
* Nguyên nhân:
+ Chủ quan:
Lẻ tẻ rời rạc
Chưa xuất phát từ cơ sở bên trong
Chưa động chạm đến vấn đề cơ bản của xã hội: giải quyết hai mâu thuẫn thời đại (Dân tộc và giai cấp)
+ Khách quan:
- Tạo tiền đề cho phong trào duy tân Việt Nam diễn ra vào đầu thế kỉ XX.

*ý nghĩa:
- Phản ánh một nhu cầu thực tại khách quan của xã hội
- Góp phần tấn công vào những tư tưởng bảo thủ

I- Tình hình Việt Nam
nửa cuối thế kỷ XIX:
Kinh tế -xã hội khủng hoảng nghiêm trọng. Khởi nghĩa nông dân nổ ra khắp nơi.
II- Những đề nghị cải cách ở Việt Nam vào nửa cuối thế kỉ XIX:
- Kinh tế
-Chính trị
- Xã hội
- Giáo dục
-Quốc phòng
III- Kết cục của các đề nghị cải cách:
Bị nhà Nguyễn khước từ. Không được thực hiện
- Nguyên nhân:
+ Chủ quan:
+ Khách quan:
- Kết cục:
- ý nghĩa:
Nội dung cải cách
30 bản điều trần ( Kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục, quân sự.)
Khai hoang, khai mỏ, phát triển ngoại thương, củng cố quốc phòng
Hai bản " Thời vụ sách"
Mở cửa biển Trà Lí (Nam Định)
Các sĩ phu, quan lại
Đinh Văn Điền
Nguyễn Lộ Trạch
Trần Đình Túc
Nguyễn Huy Tế
Nguyễn Trường Tộ
Bài tập:
B ài tập về nhà
1.Nắm các kiến thức cơ bản về trào lưu cải cách Duy Tân nửa cuối thế kỉ XIX
2.Làm các bài tập còn lại
3.Tìm hiểu nội dung cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp
-Vẽ sơ đồ bộ máy chính quyền Đông Dương
-Những chính sách về kinh tế, văn hoá, giáo dục