Bài 28. Tia X

CHÀO CÁC THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ HỘI GIẢNG THAY SÁCH LỚP 12
Lớp:
2) Thuyết điện từ của ánh sáng
3) Thang sóng điện từ
NỘI DUNG CHÍNH CỦA BÀI
1) Tia X là gì?
KIỂM TRA BÀI CŨ
1)
Tia hồng ngoại là gì? Tính chất và công dụng của nó ra sao?
2)
Tia tử ngoại là gì? Tính chất và công dụng của nó ra sao?
WILHELM.CONRAD. ROENTGEN
(1845- 1923)
Giải thưởng Noben 1901.
Năm 1895, nhà bác học người Đức Rơnghen đã phát minh ra tia Rơnghen(tia x)với dụng cụ có tên gọi là ống Rơnghen.
I. Tia X
a) Tia X là gì?
Những bức xạ không nhìn thấy có bước sóng từ 10 – 8m đến 10 – 11m, được gọi là tia Rơnghen hay tia X.
1. Tia X
b) Cách tạo tia X
Đối catốt
Anốt
Catốt
+
-
Đối âm cực
+
-
Ca tốt
Anốt
Dòng electron
Tia Rơnghen
Ống RƠNGHEN
2) Cách tạo tia X
Giải thích cơ chế:
- Các electron trong Katốt được tăng tốc trong Điện trường mạnh, nên thu được động năng lớn. Khi đến đối âm cực chúng xuyên sâu vào lớp bên trong vỏ nguyên tử và tương tác với hạt nhân nguyên tử và các electron ở lớp này .
Kết qủa của sự tương tác này là phát ra các bức xạ có bước sóng rất ngắn mà ta gọi là tia X.
1. Tia X
c) Tính chất
Những tính chất nổi bật của Tia X:
Tia X có khả năng đâm xuyên
Tia X tác dụng mạnh lên phim ảnh
Tia X làm ion hóa không khí
Tia X có tác dụng làm phát quang nhiều chất
Tia X có thể gây ra hiện tượng quang điện
Tia X có tác dụng sinh lý mạnh: diệt khuẩn, diệt tế bào …
I. Tia X
d) Ứng dụng
Ứng dụng trong y học
Tìm những vật lạ trong cơ thể
Phát hiện bệnh bằng chụp X quang
Điều trị ung thư
1. Tia X
5) Ứng dụng
Ứng dụng trong công nghiệp: Kiểm tra chất lượng các vật đúc, tìm các vết nứt trong vật bằng kim loại
Các ứng dụng khác: Kiểm tra hành lý, nghiên cứu cấu trúc của vật rắn
II. Thuyết điện từ về ánh sáng
Theo Mắc – xoen, ánh sáng là sóng điện từ có bước sóng rất ngắn
Mối liên hệ giữa tính chất điện từ và tính chất quang
Lo – ren – xơ còn chứng tỏ đươc hằng số điện môi  phụ thuộc vào tần số f của ánh sáng:  = F(f)  giải thích được sự tán sắc ánh sáng
III. Thang sóng điện từ
Các sóng vô tuyến, tia hồng ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tia tử ngoại, tia X, tia gamma đều có cùng bản chất là sóng điện từ, chỉ khác nhau về bước sóng và tần số. Ranh giới giữa các vùng là không rõ rệt
Sóng có bước sóng càng ngắn thì tính đâm xuyên càng mạnh, dễ làm phát quang, dễ làm ion hóa không khí; Trong khi sóng có bước sóng càng dài càng dễ quan sát hiện tượng giao thoa
Thang sóng điện từ:
Tia gamma :

Tia Rơnghen:

Tia tử ngoại:

Ánh sáng nhìn thấy:

Tia hồng ngoại:

Các sóng vô tuyến:
Ánh sáng nhìn thấy
Tia hồng ngoại
Tia tử ngoại
Sóng vô tuyến
Tia Rơnghen
Tia Gamma
Cách phát
Các nguồn sáng
Vật nóng dưới 500oC
Vật nóng trên 30000C
Máy phát vô tuyến
O�ng Rơnghen
Sự phân huỷ hạt nhân
Cách thu
Phương pháp vô tuyến
Phương pháp chụp ảnh
Phương pháp quang điện
Phương pháp nhiệt điện
Phương pháp ion hóa
LUYỆN TẬP
2) Vì sao đối catốt của ống Rơnghen phải làm bằng kim loại chịu được nhiệt độ cao và phải làm nguội bằng một dòng nước?
3) Việc chụp X quang trong y học dựa vào tính chất nào của tia X?
A. Tính đâm xuyên và tác dụng sinh lý
B. Tính đâm xuyên và tác dụng lên phim ảnh
C. Tác dụng sinh lý và tác dụng lên phim ảnh
D. Tác dụng đâm xuyên và tác dụng làm phát quang.
LUYỆN TẬP
4) So với tia Rơnghen thì tia tử ngoại không có tính chất nào?
A. Làm ion hóa không khí
B. Khả năng đâm xuyên
C. Tác dụng làm phát quang một số chất
D. Tác dụng lên phim ảnh
BÀI HỌC KẾT THÚC
CHÀO TẠM BIỆT