Bài 28. Sự phát triển của văn hoá dân tộc cuối thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX

Lịch sử lớp 7
Bài 28 - tiết 61
Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối Thế kỉ xviii đầu thế kỉ xix
i - văn học, nghệ thuật
Giáo viên : Nguyễn Thị Huyền Nga
Trường : THCS Võ Thị Sáu - TP Hòa Bình
Kiểm tra bài cũ
Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc khởi nghĩa của nhân dân chống lại chính quyền phong kiến nhà Nguyễn thế kỉ XIX ? Kể tên các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu ?
Trả lời
Nguyên nhân :
- Do đời sống nhân dân quá khổ cực vì :
+ Địa chủ hào lí chiếm đoạt ruộng đất.
+ Quan lại tham nhũng, tô thuế phu dịch
nặng nề.
+ Dịch bệnh, nạn đói hoành hành.


Các cuộc khởi nghĩa của nhân dân bùng nổ
Mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ, giữa nhân dân với nh� nước phong ki?n gay gắt
Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu :
- Khởi nghĩa Phan Bá Vành ( 1821 - 1827 )
- Khởi nghĩa Nông Văn Vân ( 1833 - 1835 )
- Khởi nghĩa Lê Văn Khôi ( 1833 - 1835 )
- Khởi nghĩa Cao Bá Quát ( 1854 - 1856 )






Sự phát triển của văn hóa dân tộc
cuối thế kỉ xviii - nửa đầu thế kỉ xix
i - văn học, nghệ thuật
1, Văn học :
a, Văn học dân gian :
- Văn hóa dân gian phát triển rực rỡ.
+ Thể loại : Tục ngữ, ca dao, hò, vè, truyện Nôm khuyết danh, truyện tiếu lâm.
+ Tác phẩm : Truyện Trạng Quỳnh ;Vè chàng Lía ( Bình Định ) ; Các bài ca dao nói về tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước.
Văn học dân gian bao gồm những thể loại nào ? Kể một vài tác phẩm mà em biết ?
Sự phát triển của văn hóa dân tộc
cuối thế kỉ xviii - nửa đầu thế kỉ xix
I - văn học, nghệ thuật
1, Văn học :
a, Văn học dân gian :
b, Văn học bác học :

Văn học viết bằng chữ Nôm phát triển đến đỉnh cao.
Tác phẩm tiêu biểu : Truyện Kiều của Nguyễn Du



Trong thời kì này, nền văn học nước ta có những tác giả, tác phẩm tiêu biểu nào ?
- Ngoài ra còn có nhiều truyện Nôm khuyết danh như : Phan Trần, Phạm Công - Cúc Hoa, Lưu Bình - Dương Lễ .
truyện Nôm Phan Trần
( 1902 )
nguyễn du và tác phẩm truyện kiều
- Nguy?n Du�(�1766-1820)�tên tự T? Nhu�, hi?u�Thanh Hiên�, bi?t hi?u H?ng Son l?p h?, l� m?t nh� tho n?i ti?ng th?i Lê Mạc, Nguy?n so ?�Vi?t Nam.
Nguy?n Du l� m?t nh� thơ lớn của Vi?t Nam, du?c�ngu?i Vi?t�kính trọng gọi l� "Đại thi h�o dân tộc". Nam�1965, ông được�UNESCO�tôn vinh l�danh nhân văn hóa thế giới.

- Tác phẩm : Đoạn trường tân thanh - Tên phổ biến là Truy?n Ki?u), du?c vi?t b?ng�ch? Nôm, g?m 3.254 câu thơ theo th?�lục bát là áng văn chương kiệt xuất của nước ta.
+ N?i dung của truyện xoay quanh cuộc đời chìm nổi của Thúy kiều - một cô gái tài sắc sau khi bán mình chuộc cha.
+ Truyện Kiều có giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực sâu sắc.
Giới thiệu về nguyễn du và tác phẩm truyện kiều
Bảo tàng Nguyễn Du tại Tiên Điền - Nghệ An
Sự phát triển của văn hóa dân tộc
cuối thế kỉ xviii - nửa đầu thế kỉ xix
I - văn hóa, nghệ thuật
1, Văn học :
a, Văn học dân gian :
b, Văn học bác học :

Văn học viết bằng chữ Nôm phát triển đến đỉnh cao.
Tác phẩm tiêu biểu : Truyện Kiều của Nguyễn Du
- Xuất hiện h�ng loạt nh� thơ nữ nổi tiếng: H? Xuân Hương, Do�n Th? Diểm, B� Huyện Thanh Quan


Việc xuất hiện nhiều nhà thơ nữ trong giai đoạn này nói lên điều gì ?

Nhiều nhà thơ nữ xuất hiện trong giai đoạn này chứng tỏ cuộc đấu tranh mạnh mẽ đòi quyền được sống bình đẳng với nam giới của phụ nữ đã có những thắng lợi nhất định.
Em hãy nêu tên một vài tác phẩm , đọc một vài câu thơ hay hoặc kể mẩu chuyện nhỏ về các nữ thi sỹ trên ?
Hồ Xuân Hương - Bà chúa thơ Nôm
H? Xuân Huong - Quê Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An được mệnh danh là Bà chúa thơ Nôm

Bài thơ tiêu biểu :

+ Bánh trôi nước
+ Mời trầu
+ Đề đền Sầm Nghi Đống .
Do�n Th? Di?m có l?n g?p�Tr?ng Nguy?n�v� hai người cùng di trên đường d?n ph? Mía (ph? chuyên kéo mía �l�m�m?t,�du?ng). Trên đường đi, b� dó ph?i h?i du?ng m?t cụ h�ng m?t. G?n d?n noi, b� ra v? d?i:
Lên phố Mía, g?p cụ h�ng m?t. C?m tay k?o l?i, h?i tham du?ng.
Tr?ng Nguy?n không d?i l?i du?c d�nh cúi dầu bái bi?t.
Giai thoại về Đoàn Thị Điểm
Đoàn Thị Điểm ( 1705 - 1748 )
Tác phẩm
Văn học dân tộc trong thời kì này phản ánh nội dung gì ?
* N?i dung:
- Ph?n ánh sâu s?c cu?c s?ng xã h?i dương th?i.
- Thể hiện tâm tu, nguy?n vọng của nhân dân.
Sự phát triển của văn hóa dân tộc
cuối thế kỉ xviii - nửa đầu thế kỉ xix
I - văn học, nghệ thuật
1, Văn học :
a, Văn học dân gian :
b, Văn học bác học :
Quê em có những điệu hát dân gian nào ?

Văn nghệ dân gian trong thời kì này phát triển như thế nào ?

2, Nghệ thuật :
a, Văn nghệ dân gian :
- Sân khấu : chèo, tuồng
- Các làn điệu dân ca phong phú như : Hát trống quân, quan họ , hát lí.
b, Tranh dân gian :
- Dòng tranh Đông Hồ ( Bắc Ninh ) ; Tranh Hàng Trống ( Hà Nội )
Em có nhận xét gì về đề tài của tranh dân gian trong thời kì này ?
- Mang đậm bản sắc dân tộc
- Phản ánh mọi mặt sinh hoạt và nguyện vọng của nhân dân
Tranh
đông
hồ
Chăn trâu thổi sáo
Đám cưới chuột
Hứng dừa
Đàn lợn âm dương
Tranh
hàng
trống
Ngũ hổ
Tứ quý
Cá chép trông trăng
Thất đồng

1, Văn học :
a, Văn học dân gian :
b, Văn học bác học :


2, Nghệ thuật :
a, Văn nghệ dân gian :

b, Tranh dân gian :


c, Kiến trúc :
Sự phát triển của văn hóa dân tộc
cuối thế kỉ xviii - nửa đầu thế kỉ xix
I - văn học, nghệ thuật
Khuê Văn Các ( Hà Nội )
Chùa Tây Phương ở Hà Néi
1, Văn học :
a, Văn học dân gian :
b, Văn học bác học :
Những thành tựu nổi bật về kiến trúc trong thời kì này ?


2, Nghệ thuật :
a, Văn nghệ dân gian :

b, Tranh dân gian :


c, Kiến trúc :
Nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng : Chùa Tây Phương ( Thạch thất , Hà Tây )
- Đình làng Đình Bảng ( từ Sơn, Bắc Ninh )
Các cung điện, lăng tẩm các vua Nguyễn
( kinh thành Huế ). Khuê Văn Các ở Văn Miếu ( Hà Nội )
Em có nhận xét gì về nghệ thuật kiến trúc chùa Tây Phương ?
- Kiến trúc đặc sắc, mái uốn cong kiểu cung đình tạo sự tôn quý
Sự phát triển của văn hóa dân tộc
cuối thế kỉ xviii - nửa đầu thế kỉ xix
I - văn học, nghệ thuật
Các
vị
La
Hán
chùa
T©y
Ph­¬ng

Các
vị
La
Hán
chùa
Tây
Phương
18 vị la hán chùa Tây Phương
Cửu đỉnh ( HuÕ )
Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối thế kỉ xviii - nửa đầu thế kỉ xix
I - văn học, nghệ thuật
1, Văn học :
a, Văn học dân gian :
b, Văn học bác học :


2, Nghệ thuật :
a, Văn nghệ dân gian :

b, Tranh dân gian :


c, Kiến trúc :
Nhiều công trình kiến trúc độc đáo
Nghệ thuật tạc tượng, đúc đồng tài hoa
Qua quan sát các hình ảnh trên, em có nhận xét gì về nghệ thuật tạc tượng, đúc đồng thời kì này ?
Sự phát triển của văn hóa dân tộc
cuối thế kỉ xviii - nửa đầu thế kỉ xix
I - văn học, nghệ thuật
1, Văn học :
a, Văn học dân gian :
- Văn học dân gian phát triển rực rỡ
b, Văn học bác học :

Văn học viết bằng chữ Nôm phát triển đến đỉnh cao.
Tác phẩm tiêu biểu : Truyện Kiều của Nguyễn Du



2, Nghệ thuật :
a, Văn nghệ dân gian : Sân khấu chèo, tuồng ; Các làn điệu dân ca : Quan họ, trống quân, hát lí.
b, Tranh dân gian : Tranh làng hồ, hàng trống.
c, Điêu khắc : Kiến trúc đặc sắc ; Nghệ thuật tạc tượng, đúc đồng tài hoa
Bài tập Củng cố
Chọn đáp án đúng và đủ nhất cho những câu hỏi sau:
1. Tác phẩm truyện Nôm tiêu biểu nhất trong nền văn học dân tộc là :
A. Truyện Thạch Sanh ( khuyết danh )
B. Lưu Bình- Dương Lễ ( Khuyết danh ).
C. Truyện Kiều ( Nguyễn Du )
D. Cung oán ngâm khúc ( Nguyễn Gia Thiều )
Bài tập Củng cố
Chọn đáp án đúng và đủ nhất cho những câu hỏi sau:
2. Công trình kiến trúc nào sau đây của nước ta được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới ?
A. Đình làng Đình Bảng ( Bắc Ninh )
B. Chùa Tây Phương ( Hà Nội )
C. Cố đô Huế ( Thừa Thiên Huế )
D. Khuê Văn Các ( Văn miếu - Hà Nội )


h­íng dÉn häc sinh häc bµi




- Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong phÇn cuèi bµi.
- T×m hiÓu thªm vÒ lµng Tranh §«ng Hå
- Chuẩn bị bài : Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối TK XVIII- nửa đầu TK XIX phần II : Giáo dục, khoa học, kĩ thuật.
Bài học đến đây kết thúc
Kính chúc quý thầy cô luôn thành công trong công tác
Các em học sinh luôn luôn học giỏi
Chúc các em học tốt