Bài 28. Ôn tập truyện và kí

Giáo án Ngữ văn lớp 6
Giáo viên: Tiến Lê
Ôn tập truyện và kí
Tiết 117,118- Bài:
Câu 1: Chúng ta đã học các tác phẩm truyện và kí hiện đại. Em hãy đọc lại các tác phẩm đó rồi thống kê theo mẫu dưới đây
1. Bài học đường đời đầu tiên
(trích “Dế Mèn phiêu lưu kí” )
Tô Hoài
Truyện đồng thoại
Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của một chàng dế thanh niên nhưng tính tình xốc nổi, kiêu căng. Trò đùa của chú trêu chị Cốc gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt. Dế Mèn ân hận và đã rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình.
- Tả loài vật sinh động .
- Kể theo ngôi thứ nhất tự nhiên, ngôn ngữ chính xác, giàu tính tạo hình .
2. Sông nước Cà Mau (trích “Đất rừng Phương Nam”)
Truyện dài
Đoàn Giỏi
Cảnh quan độc đáo của sông nước Cà Mau với sông ngòi, kênh rạch bủa giăng chi chít, rừng đước trùng điệp, hai bên bờ và cảnh chợ Năm Căn tấp nập trù phú hợp ngay trên mặt sông.
- Tả cảnh vừa cụ thể vừa bao quát .
- Dùng từ ngữ giàu hình ảnh
Câu 1: Chúng ta đã học các tác phẩm truyện và kí hiện đại. Em hãy đọc lại các tác phẩm đó rồi thống kê theo mẫu dưới đây
3. Bức tranh của em gái tôi
Tạ Duy Anh
Truyện ngắn
Truyện kể về tài năng hội hoạ, tâm hồn trong sáng và lòng nhân hậu của Kiều Phương đã giúp cho người anh vượt lên lòng tự ái và sự mặc cảm .
- Miêu tả tinh tế tâm lý nhân vật qua cách kể theo ngôi thứ nhất
4. Vượt thác (trích “Quê nội”)
Võ Quảng
Truyện dài
Tả hành trình ngược sông Thu Bồn vượt thác của con thuyền do dượng Hương Thư chỉ huy. Tả cảnh sông nước và hai bên bờ, sức mạnh và vẻ đẹp con người trong cuộc vượt thác.
-Phối hợp tả cảnh, tả người trong hành trình vượt thác rất
tự nhiên và sinh động
Câu 1: Chúng ta đã học các tác phẩm truyện và kí hiện đại. Em hãy đọc lại các tác phẩm đó rồi thống kê theo mẫu dưới đây
5. Buổi học cuối cùng
An-phông-xơ Đô-đê
Truyện ngắn
Buổi học tiếng Pháp cuối cùng của lớp học trường làng vùng An-dát bị phổ chiếm đóng và hình ảnh thầy giáo Ha-men qua cái nhìn, tâm trạng của chú học trò Prăng
Thành công trong nghệ thuật miêu tả ngoại hình, cử chỉ lời nói và tâm trạng nhân vật .
6. Cô Tô
(trích)
Nguyễn Tuân
Kí
Vẻ đẹp tươi sáng, phong phú của cảnh sắc thiên nhiên vùng đảo Cô Tô và nét sinh hoạt của người dân trên đảo.
Ngôn ngữ điêu luyện, sự miêu tả tinh tế, chính xác, giàu hình ảnh và cảm xúc của tác giả
Câu 1: Chúng ta đã học các tác phẩm truyện và kí hiện đại. Em hãy đọc lại các tác phẩm đó rồi thống kê theo mẫu dưới đây
7. Cây tre Việt Nam
( trích )
Thép Mới
Kí
Cây tre là người bạn gần gũi, thân thiết của người dân Việt Nam trong cuộc sống hằng ngày, trong lao động và chiến đấu trong quá khứ, hiện tại và cả tương lai.
Chi tiết, hình ảnh chọn lọc mang ý nghĩa biểu tượng .
sử dụng thành công phép nhân hóa
- Lời văn giàu cảm xúc và nhịp điệu.
Câu 2: Chép tên tác phẩm (hoặc đoạn trích) và thể loại vào bảng theo mẫu dưới đây, đánh dấu X vào vị trí các cột tiếp theo nếu thấy có yếu tố đó.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Dế Mèn
Người anh
Người kể giấu mình
Phrăng
Tác giả
Tác giả
Tác giả
Nhìn vào bảng thống kê, em hãy nhận xét những nét chung và những nét khác nhau giữa truyện và kí.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Dế Mèn
Người anh
Người kể giấu mình
Phrăng
Tác giả
Tác giả
Tác giả
*Điểm chung: Có nhân vật kể truyện. Truyện và hầu hết thể kí đều thuộc loại hình tự sự
*Khác nhau:
- Truyện : Dựa vào sự tưởng tượng, sáng tạo của người viết. Truyện thường có nhận vật, cốt truyện, lời kể
- Ký : Kể về những gì có thực, đã từng xảy ra trong thực tế. Thường không có cốt truyện .
Câu 3: Những tác phẩm truyện, kí đã học để lại cho em những cảm nhận gì về đất nước, về cuộc sống, về con người?
=>Các truyện, kí đã học giúp chúng ta hình dung và cảm nhận được nhiều cảnh sắc thiên nhiên đất nước và cuộc sống con người ở nhiều vùng, miền: từ cảnh sông nước bao la, chằng chịt vùng Cà Mau cực nam tổ quốc, đến sông Thu Bồn ở miền Trung khi êm ả, khi lắm thác nhiều ghềnh; rồi vẻ đẹp trong sáng, rực rỡ của vùng biển Cô Tô, … Cùng với cảnh sắc thiên nhiên đất nước là hình ảnh con người và cuộc sống của họ: Hình ảnh Dế Mèn tiêu biểu cho tuổi trẻ thường kiêu căng, xốc nổi để rồi nhận ra những bài học bổ ích cho đời, đến tình cảm anh em trong gia đình qua tấm lòng nhân hậu của nhân vật Kiều Phương. Và chúng ta cảm động trước tấm lòng yêu tiếng nói, yêu đất nước trong buổi học cuối cùng của thầy trò Phrăng
Câu 4: Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật mà em yêu thích.
Trong các truyện đã học, em thích nhất là nhân vật Kiều Phương, cô bé dễ thương trong truyện “Bức tranh của em gái tôi” của Tạ Duy Anh.
Kiều Phương là một cô bé hồn nhiên, hiếu động, có tài năng hội họa, tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu.Vì mặt lúc nào cũng bị bôi bẩn nên Kiều Phương được anh trai đặt cho biệt danh là “Mèo”. Mèo có dáng người nhỏ nhắn, nhanh nhẹn.Mái tóc đen nhánh, óng mượt của cô được tết bím sang hai bên. Cô có làn da hồng hào. Kiều Phương có khuôn mặt tròn và bầu bĩnh, dù bị bôi bẩn nhưng khuôn mặt ấy vẫn rất đáng yêu. Vầng trán cao, rộng. Đôi mắt đen láy, sáng ngời,lộ rõ vẻ thông minh. Miệng luôn cười tươi tắn nhưng mỗi khi bị anh trai quát thì nụ cười ấy biến mất và đôi môi dẩu ra trông thật ngộ.
Cô bé đáng yêu ấy còn là một tài năng hội họa. Đôi tay, khuôn mặt, quần áo lúc nào cũng bị dính bẩn vì phải nhào bột, thử màu để lén lút tự học vẽ một mình.Khi vẽ tranh, Kiều Phương quan sát xung quanh,chắc chắn là không có ai,cô trải giấy ra sàn,lấy ra các hộp màu do cô tự chế và một cái cọ vẽ. Mèo nằm sấp xuống đất, hai chân đánh qua đánh lại, rồi cầm bút lên vẽ. Những bức tranh của Kiều Phương rất đẹp và có hồn. Nhưng rồi, bí mật cũng như tài năng của Kiều Phương bị phát hiện. Từ đó, Kiều Phương được ba mẹ yêu thương hơn và được mua cho những hộp màu mới. Cũng từ đó, người anh cảm thấy mình bị xanh lánh, tự ti và trở nên xa lánh Mèo hơn. Nhưng thật bất ngờ, bức tranh đạt giải Nhất của Kiều Phương là bức tranh vẽ anh trai. Hình ảnh của người anh thật đẹp. Cô bé đã thể hiện tình yêu thương, sự quí trọng dành cho anh trong từng nét vẽ. Chính nhờ bức tranh ấy, người anh cảm nhận được tình cảm của em và nhận ra sự đố kị nhỏ nhen của mình.
Tiết học kết thúc. Tạm biệt