Bài 28. Loài

Tiết 28: BÀI 28
LOÀI
I. Khái niệm về loài sinh học
Voi Châu phi và voi Ấn độ có thuộc cùng một loài không? Tại sao?
☺Không cùng loài vì giữa chúng không có khả năng giao phối với nhau.

1. Khái niệm
1. Khái niệm
Con lai (con la) giữa ngựa cái và lừa đực có được coi là loài mới không?

☺Không. Vì chúng không tồn tại như một nhóm quần thể, không có khả năng giao phối với nhau và sinh ra đời con có sức sống
1. Khái niệm
Từ những phân tích trên hãy cho biết thế nào là loài sinh học?
Loài là một hoặc một nhóm quần thể gồm các cá thể có khả năng giao phối với nhau trong tự nhiên và sinh ra đời con có sức sống, có khả năng sinh sản và cách li sinh sản với các nhóm quần thể khác.
2. Các tiêu chuẩn để phân biệt 2 loài thân thuộc
Tiêu chuẩn hình thái
Tiêu chuẩn địa lí-sinh thái
Tiêu chuẩn sinh lí-hoá sinh
Tiêu chuẩn cách li sinh sản
Tiêu chuẩn di truyền
Tại sao hai loài khác nhau lại có các đặc điểm giống nhau?
2. Các tiêu chuẩn để phân biệt 2 loài thân thuộc
Tiêu chuẩn hình thái
2. Các tiêu chuẩn để phân biệt 2 loài thân thuộc
Tiêu chuẩn địa lí-sinh thái
Cách li địa lí không phải lúc nào cũng tạo nên sự khác biệt về mặt hình thái
2. Các tiêu chuẩn để phân biệt 2 loài thân thuộc
Tiêu chuẩn sinh lí-hoá sinh
2. Các tiêu chuẩn để phân biệt 2 loài thân thuộc
Tiêu chuẩn di truyền
Hai loài chuột nhà sống ở hai khu vực địa lí khác nhau có bộ nhiễm sắc thể khác nhau.
Trên thực tế, để xác định một cách nhanh nhất một sv nào đó thuộc loài này hay loài khác thì người ta thường vận dụng tiêu chuẩn nào?
Nhiều trường hợp 2 loài thân thuộc có đặc điểm hình thái rất giống nhau, khi đó phải vận dụng tiêu chuẩn nào để phân biệt 2 loài đó?
☺Voi châu Phi và voi Ấn độ có 2 khu phân bố riêng biệt → tiêu chuẩn cách li địa lí
Có phải lúc nào cũng vận dụng tiêu chuẩn cách li sinh sản không? Trường hợp nào không vận dụng được tiêu chuẩn này?
→ Đối với các loài sinh sản vô tính
Cùng loài hay khác loài?
Cùng loài hay khác loài?
II. Các cơ chế cách li sinh sản giữa các loài
Khái niệm: là các trở ngại trên cơ thể sv (trở ngại sinh học) ngăn cản các cả thể giao phối với nhau hoặc ngăn cản việc tạo ra con lai hữu thụ ngay cả khi các sv này sống cùng một chỗ.
Thế nào là cách li sinh sản giữa các loài?
Các cơ chế cách li sinh sản
II. Các cơ chế cách li sinh sản giữa các loài
Cách li trước hợp tử
- Cỏch li noi ?
- Cỏch li t?p tớnh
- Cỏch li th?i gian (mựa v?)
- Cỏch li co h?c
- Cỏch li giao t?
Cách li sau hợp tử
Hợp tử bị chết
- Con lai giảm khả năng sống
- Con lai không có khả năng sinh sản
1. Cách li trước hợp tử
Cách li nơi ở (sinh cảnh): sống cùng khu vực địa lí, sinh cảnh khác nhau nên không thể giao phối.
Ví dụ: một số loài cá sông quen sống trong bùn hạn chế giao phối với loài khác.
Cách li nơi ở
1. Cách li trước hợp tử
Cách li tập tính: mỗi loài có tập tính giao phối riêng nên không giao phối với nhau.
Ví dụ: đọc mục em có biết sgk

Cách li tập tính
1. Cách li trước hợp tử
Cách li cơ học: c?u t?o co quan sinh s?n khỏc nhau nờn chỳng khụng th? giao ph?i v?i nhau
Vớ d?: sgk
Cách li cơ học
1. Cách li trước hợp tử
Cách li giao tử: tinh trựng c?a lo�i n�y khụng cú kh? nang s?ng trong du?ng sinh d?c c?a con cỏi khỏc lo�i
Vớ d?: tinh trựng ng?ng khụng s?ng du?c trong õm d?o v?t cỏi
Cách li giao tử
2. Cách li sau hợp tử
Con la không có khả năng sinh sản
2. Cách li sau hợp tử
Hợp tử bị chết: quá trình giao phối tạo hợp tử nhưng hợp tử không sống được. Ví dụ: lai cừu với dê.
Con lai giảm khả năng sống: con lai chết ngay sau khi lọt lòng hoặc chết trước tuổi trưởng thành.
Con lai sống được nhưng không có khả năng sinh sản. Ví dụ: lai lừa và ngựa
Là những trở ngại ngăn cản việc tạo ra con lai hoặc ngăn cản việc tạo ra con lai hữu thụ
Tóm lại
Các cơ chế CL đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tiến hoá vì chúng ngăn cản các loài trao đổi vốn gen cho nhau, do vậy mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng.
Nếu không có cơ chế CL thì sẽ có hiện tượng gì xảy ra?
Các cơ chế CL đóng vai trò như thế nào đối với quá trình tiến hoá?