Bài 28. Loài

BÀI DỰ THI : “ Giáo viên sáng tạo”
Trường THPT Gia Định -Địa chỉ : 195/29 -Đường Xô viết Nghệ Tĩnh –P 25-
- Quận : Bình Thạnh – TP HCM
Bộ môn Sinh vật -Khối 12 – Ban Cơ bản
Họ và tên : Nguyễn Cao Khải
Địa chỉ email: caokhai090772 @ yahoo.com
Tên bài giảng : bài 28: Loài
BÀI 28-LOÀI
I. Mục tiêu:
Học xong làm bài này học sinh cần nắm được
1.Kiến thức:
-Giải thích được khái niệm loài sinh học, khái niệm cách li sinh sản
-Nêu và giải thích được các cơ chế cách li trước hợp tử
-Nêu và giải thích được các cơ chế cách li sau hợp tử
-Giải thích được vai trò của các cơ chế cách li trong quá trình tiến hoá
2.Kĩ năng:
-Rèn kĩ năng phân tích tư duy khái quát
-Rèn kĩ năng hoạt động nhóm, làm việc độc lập
II. Chuẩn bị
1.Phương pháp :
Vấn đáp, làm việc độc lập, thảo luận nhóm
2.Đồ dùng dạy học :
Phiếu học tập, ví dụ thực tế, sgk
III. Tiến trình thực hiện
1.ổn định tổ chức lớp
2.Kiểm tra bài cũ :
Câu hỏi 1:
Đặc điểm thích nghi là gì ? cho VD
Câu hỏi 2:
Quần thể thích nghi được hình thành trên cơ sở nào ? cho VD
3.Bài mới:
Có nhiều định nghĩa khác nhau về loài, vì vậy có nhiều khái niệm về loài. Sách giáo khoa chỉ giới thiệu loài sinh học
Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK và thảo luận nhóm hoàn thành
phiếu học tập theo mẫu sau :
Bài mới
Bài 28:
LOÀI

Bài 28:
LOÀI

Bài 28: LOÀI
NH?C L?I KI?N TH?C CU
Phân loại học
Loài
Quần thể
Nòi ( động vật )
Thứ cây trồng(TV )
NÒI
ĐỊA LÍ
SINH THÁI
SINH HỌC
TRONG TỰ NHIÊN
TRONG NHÂN TẠO
VÍ DỤ MINH HỌA
CHI
CHUỘT
LÒAI CHUỘT ĐỒNG
LOÀI CHUỘT CỐNG
LOÀI CHUỘT NHẮT
LOÀI CHUỘT CHÙ
NÒI CHUỘT BẠCH
Voi Châu phi và voi Ấn độ
I. Khái niệm về loài sinh học
Voi Châu phi và voi Ấn độ có thuộc cùng một loài không? Tại sao?
-Không cùng loài vì giữa chúng không có khả năng giao phối với nhau.
1. Khái niệm
NGỰA CÁI
LỪA ĐỰC
LA
Mấy loài ?
Con lai (con la) giữa ngựa cái và lừa đực có được coi là loài mới không?

-Không.Vì chúng không tồn tại như một nhóm quần thể, không có khả năng giao phối với nhau và sinh ra đời con có sức sống
Cùng loài hay khác loài?
I. KHÁI NIỆM Loài ?

Cùng loài hay khác loài?
Cây phát sinh chủng loại
CHUỘT
I. KHÁI NIỆM Loài ?
I. KHÁI NIỆM Loài ?
1 loài  nhiều nòi
Loài người và vượn người ngày nay
I. KHÁI NIỆM :* Loài là một hoặc một nhóm quần thể gồm các cá thể có khả năng giao phối với nhau trong tự nhiên sinh ra đời con có sức sống và có khẳ năng sinh sản, cách li sinh sản với các nhóm quần thể khác.
VD –RUỒI GIẤM .....
VD –RUỒI GIẤM
VÍ DỤ MINH HỌA
CHI
CHUỘT
LÒAI CHUỘT ĐỒNG
LOÀI CHUỘT CỐNG
LOÀI CHUỘT NHẮT
LOÀI CHUỘT CHÙ
NÒI CHUỘT BẠCH
CHUỘT
Ba loài thỏ trong chi Lepus
2. Các tiêu chuẩn để phân biệt 2 loài thân thuộc
Tiêu chuẩn hình thái
Tiêu chuẩn địa lí-sinh thái
Tiêu chuẩn sinh lí-hoá sinh
Tiêu chuẩn cách li sinh sản
Tiêu chuẩn di truyền
Tại sao hai loài khác nhau lại có các đặc điểm giống nhau?
Vd-2 loài khác nhau có sự gián đoạn về hình thái (đứt quãng về 1 tính trạng nào đó).

Hai loài chuột nhà sống ở hai khu vực địa lí khác nhau có bộ nhiễm sắc thể khác nhau.
* KẾT LUẬN:Phân biệt loài này với loài kia :- Người ta có thể sử dụng các tiêu chuẩn về hình thái, hóa sinh hoặc kết hợp rất nhiều các tiêu chuẩn khác nhau.
Tuy nhiên, đối với các loài sinh sản hữu tính, để xác định chính xác hai cá thể có thuộc cùng một loài hay không thì tiêu chuẩn cách li sinh sản là tiêu chuẩn chính xác và khách quan nhất.
Lưu ý:-Mỗi tiêu chuẩn chỉ có giá trị tương đối.
Tuỳ theo mỗi nhóm sinh vật mà người ta vận dụng tiêu chuẩn nào là chủ yếu, hoặc phối hợp nhiều tiêu chuẩn mới xác định được.
Ví dụ: Vi khuẩn -> tiêu chuẩn hoá sinh.
Sinh vật bậc cao ( lòai giao phối -> )tiêu chuẩn di truyền là chủ yếu}
* Cách li sinh sản là những trở ngại sinh học ngăn cản các sinh vật giao phối tạo ra đời con hữu thụ.
Có 2 loại cơ chế cách li là cách li trước hợp tử và cách li sau hợp tử.
A-Cách li trước hợp tử
Khoâng giao phoái ñöôïc:
Ví duï: Ngoãng khoâng giao phoái ñöôïc vôùi vòt.

NG?NG
V?T
Ví dụ: Ngỗng không giao phối được với vịt.

1. Cách li trước hợp tử
Cách li tập tính: mỗi loài có tập tính giao phối riêng nên không giao phối với nhau.
Cách li tập tính
1. Cách li trước hợp tử
Cách li cơ học: c?u t?o co quan sinh s?n khỏc nhau nờn chỳng khụng th? giao ph?i v?i nhau
Cách li cơ học
1 LỊAI ? -A-C�ch li tru?c h?p t?
C�ch li c� h�c

A. Cách li trước hợp tử
Cách li giao t? : tinh trựng c?a lo�i n�y khụng cú kh? nang s?ng trong du?ng sinh d?c c?a con cỏi khỏc lo�i
Vớ d?: tinh trựng ng?ng khụng s?ng du?c trong õm d?o v?t cỏi
Cách li giao tử
B-cách li sau hợp tử
Giao phoái ñöôïc nhöng khoâng thuï tinh:
Ví duï: Tinh truøng ngoãng bò cheát trong aâm ñaïo vòt.
Thuï tinh ñöôïc nhöng hôïp töû khoâng phaùt trieån.
Ví duï: Cöøu x deâ -> hôïp töû bò cheát.
Hôïp töû phaùt trieån thaønh con lai hoaëc laø cheát non hoaëc laø khoâng sinh saûn:
Ví duï: Ngöïa x löøa -> La baát thuï
DÊ CỪU
Ví dụ: Cừu x dê
-> hợp tử bị chết
NGỰA CÁI
LỪA ĐỰC
LA
Ví dụ:
Ngựa x lừa
-> La bất thụ
CON LA
NGỰA VẰN
X
LỪA
loài mới ? Tên ?
B-cách li sau hợp tử
Tóm lại
Các cơ chế CL đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tiến hoá vì chúng ngăn cản các loài trao đổi vốn gen cho nhau, do vậy mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng.
Nếu không có cơ chế CL thì sẽ có hiện tượng gì xảy ra?
Các cơ chế CL đóng vai trò như thế nào đối với quá trình tiến hoá?
Kết luận
* Cơ chế cách li có vai trò ngăn cản các loài trao đổi vốn gen cho nhau, do vậy mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng.
Mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng
Mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng

Mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng
Mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng
Mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng
Củng cố
-Hãy chọn câu có đáp án đúng nhất
Câu 1 : Tiêu chuẩn được dùng để phân biệt loài này với loài kia là
A. di truyền.
B. hình thái
C. hóa sinh
D. kết hợp nhiều tiêu chuẩn khác nhau.
Củng cố
-Hãy chọn câu có đáp án đúng nhất
Câu 1 : Tiêu chuẩn được dùng để phân biệt loài này với loài kia là
A. di truyền.
B. hình thái
C. hóa sinh
D. kết hợp nhiều tiêu chuẩn khác nhau.
-Hãy chọn câu có đáp án đúng nhất
Câu 2 : Tiêu chuẩn chính xác và quan trọng nhất để phân biệt 2 loài giao phối là
A. cách li sinh sản
B. cách li sinh thái
C. cách li địa lí
D. cách li tập tính
-Hãy chọn câu có đáp án đúng nhất
Câu 2 : Tiêu chuẩn chính xác và quan trọng nhất để phân biệt 2 loài giao phối là
A. cách li sinh sản
B. cách li sinh thái
C. cách li địa lí
D. cách li tập tính
Hãy chọn câu có đáp án đúng nhất
Câu 3 : Khi nào thì ta có thể kết luận hai cá thể sinh vật nào đó là thuộc hai loài khác nhau ?
A. Hai cá thể đó sống trong cùng một sinh cảnh.
B. Hai cá thể đó có nhiều đặc điểm hình thái giống nhau.
C. Hai cá thể đó có nhiều đặc điểm hình thái và sinh hoá giống nhau.
D. Hai cá thể đó không giao phối với nhau.
Hãy chọn câu có đáp án đúng nhất
Câu 3 : Khi nào thì ta có thể kết luận hai cá thể sinh vật nào đó là thuộc hai loài khác nhau ?
A. Hai cá thể đó sống trong cùng một sinh cảnh.
B. Hai cá thể đó có nhiều đặc điểm hình thái giống nhau.
C. Hai cá thể đó có nhiều đặc điểm hình thái và sinh hoá giống nhau.
D. Hai cá thể đó không giao phối với nhau.
Hãy chọn câu có đáp án đúng nhất
Câu 4 : Ở loài giao phối, dạng cách li nào khi xuất hiện sẽ đánh dấu sự xuất hiện loài mới ?
A. cách li sinh sản B. cách li sinh thái
C. cách li địa lí D. cách li tập tính

Hãy chọn câu có đáp án đúng nhất
Câu 4 : Ở loài giao phối, dạng cách li nào khi xuất hiện sẽ đánh dấu sự xuất hiện loài mới ?
A. cách li sinh sản B. cách li sinh thái
C. cách li địa lí D. cách li tập tính

Chúc các em học tốt !
QUÝ THẦY CÔ
ĐÃ ĐẾN DỰ

HẸN GẶP LẠI !
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN