Bài 28. Lăng kính

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ DỰ GIỜ THĂM LỚP 11/3
Năm học: 2009-2010
Giáo viên: Đoàn Thị Hồng Nhung
Chương II: Mắt. Các dụng cụ quang học
Đây là hiện tượng gì?
Tiết 56 BÀI 28: LĂNG KÍNH
Lăng kính là một khối chất trong suốt, đồng chất ( thuỷ tinh, nhựa, thạch anh, nước…), thường có dạng lăng trụ tam giác
I. CẤU TẠO CỦA LĂNG KÍNH
Mặt bên
Đáy
Mặt bên
A
A: góc chiết quang
n: chiết suất
II. ĐƯỜNG TRUYỀN CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
1. Tác dụng của ánh sáng trắng
Hãy quan sát và nhận xét thí nghiệm chiếu chùm ánh sáng trắng qua lăng kính.
Vậy: Ánh sáng trắng bị tán sắc khi đi qua lăng kính
Tia sáng đỏ lệch ít nhất, tia sáng tím lệch nhiểu nhất
2. Đường truyền của tia sáng đơn sắc qua lăng kính
Xét tại I: Tại sao i1 > r1 ?
Xét tại J: Tại sao i2 > r2 ?
Có nhận xét gì về đường đi của tia ló?

-Khi một tia sáng đi qua lăng kính thì tia ló ra khỏi lăng kính bao giờ cũng lệch về đáy lăng kính so với tia tới
-Góc tạo bởi tia ló và tia tới gọi là góc lệch D của tia sáng khi truyền qua lăng kính
III. CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
Áp dụng định luật khúc xạ ánh sáng và các công thức hình học hãy thiết lập các công thức lăng kính?
Góc lệch cực tiểu Dmin
Nếu đo được góc lệch cực tiểu thì sẽ đo được chiết suất của lăng kính
Chú ý: Khi góc i, A nhỏ thì
i = n.r
i’ = n.r’ và D = (n – 1).A
i = i’ = im => r = r’ = A/2 => Dm = 2im – A.
BÀI TẬP VÍ DỤ
Một lăng kính có chiết suất
Tiết diện thẳng của lăng kính là tam giác đều ABC. Chiếu một tia sáng nằm trong mặt phẳng của tiết diện phẳng của tiết diện thẳng, tới AB với góc tới i = 450. Xác định góc lệch D.
450
300
450
I
J
Bài giải
Tại I : i1 = 450 nên ta có
Suy ra
Tại J :
Tương tự : theo nguyên lý thuận nghịch của sự truyền ánh sáng , ta có
Vậy D = i1 + i2 – A = 450 + 450 – 600 = 300
IV. CÔNG DỤNG CỦA LĂNG KÍNH
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
Lăng kính là bộ phận chính của máy quang phổ
Điều kiện để cho ánh sáng không ló ra khỏi mặt bên (phản xạ toàn phần)?
Góc tới r2 phải lớn hơn hoặc bằng góc giới hạn tại J
Lăng kính phản xạ toàn phần là lăng kính thủy tinh có tiết diện thẳng là 1 tam giác vuông cân
Ứng dụng: trong ống nhòm , máy ảnh, kính tiềm vọng….
CỦNG CỐ
Câu 1: Kết luận nào sau đây là đúng?
Khi góc chiết quang A và góc lệch D nhỏ thì D = (n – 1).A
B. Khi góc lệch D có giá trị nhỏ nhất thì i1= i2 và r1 = r2.
C. Góc lệch D = i1+ i2 - A.
D. Tất cả đều đúng.
Câu 2: Lăng kính có chiết suất n = 1,6 và góc chiết quang A = 300. Một chùm tia sáng hẹp đơn sắc chiếu vuông góc đến mặt trước của lăng kính. Góc lệch của chùm tia sáng sau khi qua lăng kính là?
A. 11,80. B. 18,20 . C. 23,10. D. 53,10.
Câu 3. Cho lăng kính tam giác ABC có góc A = 600, chiết suât n = 1,53 đặt trong không khí. Xác định góc tới i để góc lệch cực tiểu.
A. 34,50. B. 400. C. 500. D. 55,50.
Đáp án: D
Đáp án: C.
Đáp án: C.
GIẢI THÍCH HIỆN TƯỢNG CẦU VỒNG
Chúng ta có thể tạo ra cầu vồng được không?
BÀI HỌC KẾT THÚC
Chúc các em học sinh học bài tốt