Bài 28. Lăng kính

BÀI GIẢNG VẬT LÝ 11CB
Company name
www.themegallery.com
Câu 1
- Thế nào là hiện tượng phản xạ toàn phần ?
- Điều kiện để có phản xạ toàn phần ?
Company name
www.themegallery.com
Câu 2: Một tia sáng (đơn sắc) truyền trong môi trườg (1), chiết suất n1 tới mặt phân cách với môi trường (2), chiết suất n2 khác n1. Góc tới của tia sáng là i. Khi tia này phản xạ toàn phần thì góc igh được xác định bằng hệ thức nào?
Đ
S
S
S
Chương VII:
MẮT VÀ CÁC DỤNG CỤ
QUANG HỌC
5/03/2012
LĂNG KÍNH
Company name
www.themegallery.com
NỘI DUNG BÀI HỌC
I. Cấu tạo của lăng kính
II. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
Lăng kính là một khối chất trong suốt, đồng chất ( thuỷ tinh, nhựa…), thường có dạng lăng trụ tam giác.
I. Cấu tạo của lăng kính
Hãy định nghĩa lăng kính ?
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
- Các phần tử của lăng kính:
Lăng kính được đặc trưng bởi:
+ Góc chiết quang A;
+ Chiết suất n.
I. Cấu tạo của lăng kính
A1
C1
B1
B
C
A
A’
B’
C’
Mặt bên
Đáy
Mặt bên
Cạnh,
đáy,
hai mặt bên.
A1B1C1 là tiết diện thẳng của lăng kính.
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
II. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1. Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
Vậy: Ánh sáng trắng bị tán sắc khi đi qua lăng kính.
Tia sáng đỏ lệch ít nhất, tia sáng tím lệch nhiều nhất
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
1. Tác dụng tán sắc ánh sáng
- Ánh sáng trắng (ánh sáng mặt trời, đèn điện sợi đốt,…) gồm nhiều màu sắc.
- Lăng kính có tác dụng phân tích chùm sáng trắng truyền qua nó thành nhiều chùm sáng màu khác nhau. Đó là tác dụng tán sắc ánh sáng trắng.
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
1. Tác dụng tán sắc ánh sáng
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
Chiếu đến mặt bên của lăng kính một chùm tia sáng hẹp đơn sắc SI.
B
C
n >1
K
A
Góc lệch là góc như thế nào?
Đường đi của tia sáng qua lăng kính như thế nào?
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
- Tại J: tia khúc xạ lệch xa pháp tuyến, tức cũng lệch về phía đáy lăng kính so với tia tới.
- Tại I: tia khúc xạ lệch gần pháp tuyến, nghĩa là lệch về phía đáy lăng kính so với tia tới.
Vậy: + Khi có tia ló ra khỏi lăng kính thì tia ló bao giờ cũng lệch về phía đáy lăng kính so với tia tới.
+ Góc tạo bởi tia tới và tia ló gọi là góc lệch D của tia sáng khi truyền qua lăng kính.
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
B
C
n >1
K
A
sini1 = n.sinr1
sini2 = n.sinr2
III. CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
Company name
www.themegallery.com
Chứng minh
A = 180o – ( AIJ + AJI )
A = 180o – ( (90o –r1)+ (90o– r2) )
A = 180o – 180o + r1 + r2
A = r1 + r2
Xét tam giác AIJ có:
Chứng minh
A = r1 + r2
Chứng minh
D = i1 + i2 - A
Xét tam giác KIJ, có:
D = KIJ + KJI (góc ngoài tam giác)
D = (i1 – r1) + ( i2 – r2)
D = i1 + i2 – (r1 + r2 )
D = i1 + i2 - A
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
III. CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
sini1 = n.sinr1
sini2 = n.sinr2
A = r1 + r2
D = i1 + i2 - A
+ Trường hợp góc A và i nhỏ ( < 10o )ta có công thức gần đúng
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
IV. CÔNG DỤNG CỦA LĂNG KÍNH
1. Máy quang phổ
- Lăng kính là bộ phận chính của máy quang phổ.
- Máy này phân tích ánh sáng từ nguồn phát ra thành các thành phần đơn sắc, nhờ đó xác định được cấu tạo của nguồn sáng.
Company name
www.themegallery.com
Bài 28:
I. Cấu tạo của lăng kính
LĂNG KÍNH
Trường: THPT Tân Hiệp
I. Cấu tạo của
lăng kính
II.Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
1.Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
III. Các công thức lăng kính
IV. Công dụng của lăng kính
1. Máy quang phổ
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
IV. CÔNG DỤNG CỦA LĂNG KÍNH
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
Lăng kính phản xạ toàn phần là lăng kính thủy tinh có tiết diện thẳng là một tam giác vuông cân và được sử dụng để tạo ảnh thuận chiều (ống nhòm, máy ảnh…).
Company name
www.themegallery.com
Sơ đồ cấu tạo máy chụp ảnh
Máy chụp ảnh
2. Lăng kính phản xạ toàn phần.
Company name
www.themegallery.com
Ống nhòm
2. Lăng kính phản xạ toàn phần.
BT
LT
2. Lăng kính phản xạ toàn phần.
Kính tiềm vọng
H
IV. Ứng dụng của lăng kính.
Company name
www.themegallery.com
Kính tiềm vọng
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Chọn phát biểu sai khi nói về lăng kính

Lăng kính làm bằng khối chất trong suốt

B. Lăng kính làm lệch tia ló về đáy lăng kính so với tia tới

C. Lăng kính là bộ phận chỉ có trong máy quang phổ.

D. Một lăng kính được đặc trưng bởi góc chiết quang A và chiết suất n.
Góc lệch của tia sáng khi truyền qua lăng kính là góc tạo bởi:
A. Hai mặt bên của lăng kính.
B. Tia tới và pháp tuyến.
C. Tia tới lăng kính và tia ló ra khỏi lăng kính.
D. Tia ló và pháp tuyến.
Lăng kính phản xạ toàn phần có tiết diện là:
A. tam giác cân
B. tam giác vuông cân
C. tam giác vuông
D. tam giác đều
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Company name
www.themegallery.com
Học thuộc bài.
Làm các bài tập trong sách giáo khoa.
DẶN DÒ

Xem trước bài 29: THẤU KÍNH MỎNG
Company name
www.themegallery.com
CỦNG CỐ
Một lăng kính có chiết suất
Tiết diện thẳng của lăng kính là tam giác đều ABC. Chiếu một tia sáng nằm trong mặt phẳng của tiết diện phẳng của tiết diện thẳng, tới AB với góc tới i = 450. Xác định đường truyền tia sáng.
450
300
450
I
J
Bài giải
Tại I : Ánh sáng đi từ môi trường kém chiết quang sang môi trường chiết quang hơn => luôn có tia khúc xạ
Suy ra
Tại J :
Tương tự : theo nguyên lý thuận nghịch của sự truyền ánh sáng , ta có
Company name
www.themegallery.com


Chùm tia tới song song đi vào lăng kính vuông góc mặt đáy BC nên đi thẳng tới gặp mặt bên AB với góc tới

tia sáng bị phản xạ toàn phần lần 1 rồi tới gặp mặt bên AC với góc tới

tia sáng bị phản xạ toàn phần lần 2 rồi đi vuông góc với mặt đáy BC ra ngoài.
Giải thích:
B
A
C
Chiết suất thủy tinh là 1,5