Bài 28. Lăng kính

3/7/2015 8:02:45 AM
Trần Đăng Chiến
1
Câu 1: Phát biểu nào sau đây là sai về hiện tượng khúc xạ ?
Là hiện tượng tia sáng bị đổi phương đột ngột khi truyền qua mặt phân cách của hai môi trường trong suốt.
Góc khúc xạ và góc tới tỉ lệ với nhau.
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và bên kia pháp tuyến so với tia tới.
Tia khúc xạ và tia tới ở trong hai môi trường khác nhau.
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
3/7/2015 8:02:45 AM
2
Trần Đăng Chiến
Câu 2: Chọn câu trả lời đúng
Một tia sáng truyền từ môi trường A (chiết suất nA) đến môi trường B (chiết suất nB) thì:
i > r nếu nA > nB
i< r nếu nA < nB
i > r nếu nA < nB
i < r nếu nA = nB.
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
3/7/2015 8:02:45 AM
3
Trần Đăng Chiến
Câu 3: Chiếu một tia sáng từ môi trường trong suốt có chiết suất n1 đến môi trường có chiết suất n2. Góc tới là i1, góc giới hạn phản xạ toàn phần igh. Điều kiện để có hiện tượng phản xạ toàn phần:
n1 < n2 và i1 > igh
n1 > n2 và i1 > igh
n1> n2 và i1 < igh
n1 < n2 và i1 < igh
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
3/7/2015 8:02:45 AM
4
Trần Đăng Chiến

Câu 4. Hãy chọn hình vẽ đúng theo định luật khúc xạ ánh sáng?
Trường hợp 1: n1 > n2
Trường hợp 2: n1 < n2
n1sini = n2sinr
b)
a)
d)
c)
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
3/7/2015 8:02:46 AM
5
Trần Đăng Chiến
CHƯƠNG VII. MẮT. CÁC DỤNG CỤ QUANG.
3/7/2015 8:02:46 AM
6
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
7
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
8
Trần Đăng Chiến
CẤU TẠO LĂNG KÍNH
ĐƯỜNG ĐI CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
CÔNG DỤNG CỦA LĂNG KÍNH
CHƯƠNG VII: MẮT VÀ CÁC DỤNG CỤ QUANG HỌC
3/7/2015 8:02:46 AM
9
Trần Đăng Chiến
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
I- CẤU TẠO LĂNG KÍNH
Định nghĩa : Lăng kính là một khối chất trong suốt, đồng chất (thủy tinh, nhựa…),được giới hạn bởi 2 mặt phẳng không song song(thường có dạng lăng trụ tam giác.)
3/7/2015 8:02:46 AM
10
Trần Đăng Chiến
I- CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
Mặt bên
Mặt bên
Đáy
I- CẤU TẠO LĂNG KÍNH
Về phương diện quang học, lăng kính được đặc trưng bởi :
Góc chiết quang A
Chiết suất n
3/7/2015 8:02:46 AM
11
Trần Đăng Chiến
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
1. Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
A
P
B
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
3/7/2015 8:02:46 AM
12
Trần Đăng Chiến
Lăng kính có tác dụng gì đối với ánh sáng trắng ?
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
2. Đường đi của tia sáng qua lăng kính
B
C
n
A
Chỉ xét sự truyền của một chùm tia sáng hẹp đơn sắc.
Chỉ xét những tia sáng khi đi qua lăng kính nằm trong cùng một tiết diện thẳng.
Khảo sát lăng kính đặt trong môi trường không khí.
Chiếu chùm tia tới mặt bên của lăng kính hướng từ đáy lên
3/7/2015 8:02:46 AM
13
Trần Đăng Chiến
I- CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
A
B
C
I
J
S
R
Xét một lăng kính có chiết suất n đặt trong không khí. Chiếu một chùm tia sáng hẹp đơn sắc SI đến mặt bên của lăng kính
SI: tia tới; JR: tia ló
i: góc tới; i’: góc ló
Như vậy, khi có tia ló ra khỏi lăng kính thì tia ló bao giờ cũng lệch về phía đáy hơn so với tia tới
3/7/2015 8:02:46 AM
14
Trần Đăng Chiến
I- CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
A
B
C
I
I2
S
R
Góc lệch D của tia sáng khi truyền qua lăng kính là góc hợp bởi giữa tia tới và tia ló.
2. Đường đi của tia sáng qua lăng kính
3/7/2015 8:02:46 AM
15
Trần Đăng Chiến
I- CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
A
B
C
I1
J
S
i
D
r
r’
M
R
3/7/2015 8:02:46 AM
16
Trần Đăng Chiến
I- CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
Khi A, i nhỏ
3/7/2015 8:02:46 AM
17
Trần Đăng Chiến
Nhóm 1: CM công thức. sin i = nsin r, A = r + r’
Nhóm 2: CM công thức. sin i’ = nsin r’, D = i + i’ – A
Nhóm 3: CM công thức. i = nr, A = r + r’
Nhóm 4: CM công thức. i = nr’, D = (n - 1)A







I- CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
A
B
C
I
J
S
i
D
r
r’
M
R
3/7/2015 8:02:46 AM
18
Trần Đăng Chiến
I- CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
B
C
I
J
S
i
D
r
r’
M
A
R
3/7/2015 8:02:46 AM
19
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
Trần Đăng Chiến
20
Khi A<100; i<100 thì theo công thức gần đúng trong toán học
sini ~i; sinr ~ r
vậy sini = nsinr thì i = n r
tương tự i’ = n r’
A=r+r’
vậy D = i+i’-A =nr+nr’-A
= n(r+r’) –A
= nA -A

D=( n-1)A

D
Dm
E
K0
K
A
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
BIẾN THIÊN CỦA GÓC LỆCH THEO GÓC TỚI

Thí nghiệm: Cho 1 chùm sáng hẹp song song đi qua đỉnh của Lăng kính như trên hình vẽ phần chùm tia không đi qua lăng kính cho vệt sáng Ko trên màn E.Phần chùm đi qua Lăng kính bị lệch đi một góc là D cho trên màn E 1 vệt sáng K
3/7/2015 8:02:46 AM
21
Trần Đăng Chiến
BIẾN THIÊN CỦA GÓC LỆCH THEO GÓC TỚI
Nhận xét:Khi góc tới thay đổi thì góc lệch D cũng thay đổi và qua 1 giá trị cực tiểu(gọi là góc lệch cực tiểu)kí hiệu là Dm.
Khi tia sáng qua lăng kính có góc lệch cực tiểu qua nhiều thí nghiệm người ta thấy rằngtia sáng sẽ đối xứng qua mặt phân giác góc A
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
3/7/2015 8:02:46 AM
22
Trần Đăng Chiến
BIẾN THIÊN CỦA GÓC LỆCH THEO GÓC TỚI
Khi D=Dm thì i=im=i’
Khi đó r=r’=A/2
Suy ra Dm=2im-A
Hay
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
3/7/2015 8:02:46 AM
23
Trần Đăng Chiến
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
IV - CÔNG DỤNG CỦA LĂNG KÍNH
Máy quang phổ
1. Máy quang phổ
Bộ phận chính của máy quang phổ là lăng kính.
Máy quang phổ là thiết bị phân tích chùm sáng thành các thành phần đơn sắc.
IV - CÔNG DỤNG CỦA LĂNG KÍNH
3/7/2015 8:02:46 AM
24
Trần Đăng Chiến
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG ĐI CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
IV - CÔNG DỤNG CỦA LĂNG KÍNH
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
3/7/2015 8:02:46 AM
25
Trần Đăng Chiến
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG TRUYỀN
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
IV - CÔNG DỤNG CỦA LĂNG KÍNH
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
n
A
B
C
3/7/2015 8:02:46 AM
26
Trần Đăng Chiến
I-CẤU TẠO LĂNG
KÍNH
II- ĐƯỜNG TRUYỀN
CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH
III - CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH
IV - CÔNG DỤNG CỦA LĂNG KÍNH
3/7/2015 8:02:46 AM
27
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
28
Trần Đăng Chiến
I. Cấu tạo của lăng kính
Định nghĩa
Các đặc trưng về phương diện quang học
II. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính
Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
Đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính
III. Công thức về lăng kính:
IV. Công dụng của lăng kính
-Máy quang phổ
- Lăng kính phản xạ toàn phần


sin i1 = nsin r1
sin i2 = nsin r2
A = r1 + r2
D = i1 + i2 - A
CỦNG CỐ
3/7/2015 8:02:46 AM
29
Trần Đăng Chiến
A
B
C
I
J
3/7/2015 8:02:46 AM
30
Trần Đăng Chiến
D=i1+i2-A = 300
Bài tập 2: Cho tia sáng đến cạnh bên AB của lăng kính phản xạ toàn phần. Tia ló truyền sát mặt BC. Góc lệch tạo bởi lăng kính có giá trị nào sau đây ?
00.
22,50
450
900
B
C
A
D
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
3/7/2015 8:02:46 AM
31
Trần Đăng Chiến
Bài tập 3: Cho các trường hợp tia sáng truyền qua lăng kính, trường hợp nào lăng kính không làm lệch tia ló về phía đáy ?
A. Trường hợp 1. B. Trường hợp 2 và 3.

C. Trường hợp 1,2 và 3. D. Không trường hợp nào.
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
3/7/2015 8:02:46 AM
32
Trần Đăng Chiến
1. Trả lời các câu hỏi và bài tập SGK
VỀ NHÀ
3. Tại sao ánh sáng trắng đi qua lăng kính lại bị tách thành một chùm tia ?
2. Tìm hiểu kĩ hơn về cầu vòng ...
4. Đọc và tìm hiểu trước Bài 29. thấu kính
3/7/2015 8:02:46 AM
33
Trần Đăng Chiến
CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN ĐỒNG NGHIỆP ĐÃ GIÚP TÔI HOÀN THÀNH BÀI DẠY NÀY.
XIN TRÂN THÀNH CẢM ƠN !!!
CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH ĐÃ THAM GIA HỘI GIẢNG.
3/7/2015 8:02:46 AM
34
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
35
Trần Đăng Chiến
HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG
A
P
B
Đỏ
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
Màn
Tấm lọc đỏ
3/7/2015 8:02:46 AM
36
Trần Đăng Chiến
HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG
A
P
B
Xanh
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
Màn
Tấm lọc xanh
3/7/2015 8:02:46 AM
37
Trần Đăng Chiến
HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG
A
P
B
Vàng
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
Màn
Tấm lọc màu vàng
3/7/2015 8:02:46 AM
38
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
39
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
40
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
41
Trần Đăng Chiến
CẤU TẠO MÁY QUANG PHỔ
Ống chuẩn trực
Lăng kính
Quang phổ của nguồn J
Buồng ảnh
3/7/2015 8:02:46 AM
42
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
43
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
44
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
45
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:46 AM
46
Trần Đăng Chiến
3/7/2015 8:02:47 AM
Trần Đăng Chiến
47
B
C
n2
n1
A
Hãy nhận xét về đường đi của tia ló so với tia tới trong các trường hợp trên?