Bài 28. Điện thế nghỉ

Kiểm tra bài cũ
1. Phân biệt cấu tạo hệ thần kinh dạng ống với hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch?
2. Khi bị kích thích, phản ứng của động vật có hệ thần kinh dạng ống có gì khác so với động vật có hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch? Cho ví dụ minh họa?
3. Nêu 5 ví dụ về phản xạ có điều kiện ở động vật có hệ thần kinh dạng ống?
I – Khái niệm điện thế nghỉ
II – Cơ chế hình thành điện thế nghỉ
a) Sự phân bố ion, sự di chuyễn của ion và tính thấm của màng tế bào
b) Vai trò của bơm Na - K
I - ĐIỆN THẾ NGHỈ
Trình bày cách đo điện thế nghỉ trên TBTK của mực ống?
1. Khái niệm điện thế nghỉ
Vậy điện thế nghỉ là gì?
Điện thế nghỉ là sự chênh lệch điện thế giữa 2 bên màng TB khi TB không bị kích thích.
Bên trong màng mang điện tích âm - Ngoài dương.
Điện thế nghỉ khác nhau giữa các TB, các loài khác nhau.
Bên trong và bên ngoài màng tích điện như thế nào?
Điện thế nghỉ giữa các TB, các loài khác nhau có giống nhau không?
VD: + TBTK khổng lồ mực ống: - 70 mV.
+ TB nón trong mắt ong mật: - 50 mV.
Trình bày cơ chế điện thế nghỉ?
Sự chênh lệch ion K+ và Na+ như thế nào?
Có sự chênh lệch về nồng độ ion Na+ và K+:
+ [ K+ ] trong dịch bào lớn hơn ngoài dịch mô.

+ [ Na+ ] trong dịch mô lớn hơn dịch bào.
Sự di chuyển của các ion có xu hướng như thế nào?
-> K+ có xu hướng di chuyển ra ngoài màng.
-> Na+ có xu hướng di chuyển vào trong màng, cùng chiều Građien nồng độ.
2. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ
- Điện thế nghỉ hình thành chủ yếu là do 3 yếu tố sau:
Sự phân bố ion ở hai bên màng tế bào và sự di chuyển của ion qua màng tế bào.
Tính thấm có chọn lọc của màng tế bào đối với ion (cổng ion mở hay đóng).
Bơm Na+ và K+
a) Sự phân bố ion, sự di chuyễn của ion và tính thấm của màng tế bào
ở bên trong tế bào, loại ion dương nào có nồng độ cao hơn và loại ion dương nào có nồng độ thấp hơn so với bên ngoài tế bào?
Loại ion dương nào đi qua màng tế bào và nằm lại sát mặt ngoài màng tế bào làm cho mặt ngoài màng mang điện tích dương so với mặt trong mang điện tích âm?
K+ khuếch tán qua màng tb là do cổng K+ mở và do nồng độ ion K+ bên trong tb cao hơn bên ngoài tb. Do K+ khi đi qua màng ra ngoài sẽ mang theo điện tích dương ra theo dẫn đến phía mặt trong của màng trở lên âm. K+ đi ra bị lực hút trái dấu ở phía mặt trong của màng giữ lại nên không đi xa mà nằm sát lại ngay phía mặt ngoài màng làm cho mặt ngoài màng tích điện dương so với mặt trong tích điện âm.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Bên ngoài màng
Bên trong màng
Màng tế bào
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
ATP
+
Bơm K - Na
Kênh K+
Kênh Na+
* Bơm Na+ và K+ là các chất vận chuyển ( bản chất là prôtêin) có ở trên màng tế bào.Bơm này có nhiệm vụ chuyển K+ từ phía ngoài trả vào phía trong màng tế bào làm cho nồng độ K+ ở bên trong tế bào luôn cao hơn ngoài tế bào -----Duy tri được điện thế nghỉ. Hoạt động bơm Na+ - K+ tiêu tốn năng lượng ---- do ATP cung cấp.
* Bơm Na+- K+ còn có vai trò trong cơ chế hình thành điện thế hoạt động. Bơm này chuyển Na+từ phía trong trả ra phía ngoài màng tế bào trong trường hợp điện thế hoạt động xuất hiện.

4. Bơm Na+ và K+ có vai trò gì?
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
ATP
Bom K - Na
2. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ
K�nh K+
K�nh Na+
- Trạng thái nghỉ màng có tính thấm chọn lọc đối với K+ -> Kênh K+ mở -> K+ đi ra, kênh Na+ đóng. K+ đi ra mang điện tích dương, bị anion giữ lại nên không đi xa khỏi màng.
Trạng thái nghỉ màng có tính thấm như thế nào?
Vai trò hoạt động của bơm Na+/K+?
- Bơm Na+/K+ thường xuyên chuyển Na+ ra và K+ vào nên duy trì được tính ổn định tương đối của điện thế nghỉ.
- Điện thế nghỉ là sự chênh lệch về điện thế giữa hai bên màng tế bào khi tế bào nghỉ ngơi, phía trong màng tích điện âm so với phía ngoài màng tích điện dương.
- Nguyên nhân có điện thế nghỉ chủ yếu là 3 yếu tố sau đây:
Nồng độ K+ bên trong cao hơn bên ngoài.
Các cổng K+ mở (tính thấm chọn lọc đối với K+) nên các K+ ở sát màng tế bào đồng loạt đi từ trong ra ngoài tế bào và tập trung ngay sát mặt ngoài màng tế bào tế bào --> mặt ngoài màng tích điện dương so với mặt trong tích điện âm.
Bơm Na – K vận chuyển K+ từ phía bên ngoài trả vào phải bên trong màng tế bào giúp duy trì nồng độ K+ bên trong tế bào cao hơn bên ngoài tế bào
2. Chon câu trả lời đúng về điện thế nghỉ.
Mặt ngoài của màng tb thần kinh ở trạng thái nghỉ ngơi (không hưng phấn) tích điện
Dương C. Trung tính
Âm D. Hoạt tính
1. Điện thế nghỉ là gì? Điện thế nghỉ được hình thành như thế nào?