Bài 28. Điện thế nghỉ

Nhi?t li?t ch�o m?ng th?y cụ giỏo v� cỏc em h?c sinh
GV:Nguyễn Thị Hiền
Kiểm tra bài cũ
não bộ
Hạch thần kinh
Dây thần kinh
Tủy sống
Cho hệ thần kinh dạng ống ở người. Hãy cho biết 1, 2, 3, 4 là những thành phần nào của hệ thần kinh.? Trình bày tóm tắt chiều hướng tiến hóa của hệ thần kinh?


Chọn câu trả lời đúng
1. Hình thức và mức độ phản ứng ở động vật được quyết định bởi
A. Hệ thần kinh
B. Thụ quan
C. Cơ hoặc tuyến
D. Dây thần kinh.
Câu2. Phản xạ là cảm ứng có ở
A. Động vật có hệ thần kinh
B. Động vật đơn bào.
C . Động vật không xương sống.
Đ. Tất cả các động vật.
Tiết 28
I. KHÁI NIỆM ĐIỆN THẾ NGHỈ
Hãy cho biết điện thế nghỉ trên tế bào thần kinh được đo như thế nào? kết quả đo? Nhận xét điện tích ở trong và ngoài màng tế bào? Trạng thái của tế bào khi đo?

Chứng tỏ khi tế bào không bị kích thích có sự chênh lệch điện thế giữa 2 bên màng TB: bên trong màng mang điện âm (-) so với phía bên ngoài màng mang điện dương (+)

Sơ đồ đo điện thế nghỉ trên TB thần kinh mực ống
Màng TB
Hãy cho biết thế nào là điện thế nghỉ?. Điện thế nghỉ xuất hiện khi nào và ở những loại tế bào nào?.
I. Khái niệm điện thế nghỉ.
KN: Điện thế nghỉ là sự chênh lệch điện thế giữa 2 bên màng tế bào khi tế bào không bị kích thích, phía trong màng mang điện âm, phía ngoài màng mang điện dương.
VD: Trị số điện thế nghỉ của tế bào thần kinh khổng lồ của mực ống là -70mV.
nghĩa là:
Sự chênh lệch điện thế giữa 2 bên màng bằng 70mV
Dấu (-) trước các trị số ĐTN để chỉ phía trong màng mang điện âm so với phía ngoài màng mang điện dương

Tìm hiểu nội dung Sgk Tr.114, em hãy cho biết điện thế nghỉ được hình thành do những yếu tố nào?.
II. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ.
1. Yếu tố hình thành điện thế nghỉ.
Sự phân bố ion ở 2 bên màng và sự di chuyển của ion qua màng tế bào.
Tính thấm có chọn lọc của màng tế bào với các ion (cổng ion mở hay đóng).
Bơm Na – K.
2. Cơ chế
a. Sự phân bố ion, di chuyển của các ion và tính thấm của màng đối với các ion.

Trong tế bào loại ion dương nào có nồng độ cao hơn và loại ion dương nào có nồng độ thấp hơn so với bên ngoài màng tế bào?

- Ở bên trong tế bào, K+ có nồng độ cao hơn và Na+ có nồng độ thấp hơn bên ngoài tế bào.

a. Sự phân bố ion, di chuyển của các ion và tính thấm của màng đối với các ion.

? K+ khuếch tán theo chiều nào? Nguyên nhân? Kết quả?

? Na+ có đồng thời khuếch tán không? Vì sao?

+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
CỔNG K+
CỔNG Na+
MÀNG
TB
+
+
K+
Na+
Điện tích âm
Bên trong TB
Bên ngoài TB
a. Sự phân bố ion không đồng đều ở 2 bên màng tế bào => sự di chuyển của ion qua màng.
Tính thấm có chọn lọc của màng đối với ion.
+
+
+
+
+
+
+
a. Sự phân bố ion, di chuyển của các ion và tính thấm của màng đối với các ion.
Ở bên trong tế bào, K+ có nồng độ cao hơn và Na+ có nồng độ thấp hơn bên ngoài tế bào.
Cổng K+ mở cho các ion K+ di chuyển từ trong  ngoài TB và nằm sát màng TB làm cho mặt ngoài tích điện dương so với mặt trong TB
Cổng Na+ đóng

- - - - - - - - - - - - - - - - -
+ + + + + + + + + + + + + + + + + +
K+
K+
K+
K+
K+
K+
? Nếu K+ bên trong màng đi ra ngoài màng TB mãi thì sau 1 thời gian nồng độ K+ ở bên trong và bên ngoài như thế nào?
NGOÀI TB
TRONG TB
K+
K+
MÀNG TB
Nếu K+ bên trong màng cứ đi ra ngoài màng TB mãi thì sau 1 thời gian nồng độ K+ ở bên trong và bên ngoài như thế nào?
- - - - - - - - - - - - - - - - -
+ + + + + + + + + + + + + + + + + +
ATP
ADP
K+
TB đã khắc phục điều đó ra sao?
BƠM Na-K
NGOÀI TB
TRONG TB
K+
MÀNG TB
K+
K+
K+
K+
K+
K+
Bản chất của bơm Na–K là gì?. Bơm Na–K hoạt động như thế nào và nó có vai trò gì trong việc hình thành điện thế nghỉ của tế bào?.
b. Vai trò của bơm Na – K.

Bản chất: Bơm Na – K là các chất vận chuyển (protein) nằm trên màng tế bào.
Vai trò: Có nhiệm vụ chuyển K+ từ phía ngoài vào trong màng, làm cho nồng độ K+ trong màng tế bào luôn cao hơn bên ngoài, vì vậy duy trì điện thế nghỉ. Hoạt động của bơm Na – K tiêu tốn năng lượng.

+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
B�n ngồi m�ng TB
B�n trong t? b�o
M�ng t? b�o
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
ATP
Bom K - Na
- Chuy?n K+ tr? v�o trong m�ng v� chuy?n Na+ t? trong ra ngồi m�ng.
.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
K+
Na+
II. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ
3. …………………….
……………………….
2. ……………………….
Sự phân bố ion và sự di chuyển ion qua màng tế bào
Tính thấm của màng tế bào đối với ion
Hoạt động của bơm Na – K

II. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH ĐIỆN THẾ NGHỈ
- Ở bên trong tế bào, K+ có nồng độ cao hơn và Na+ có nồng độ thấp hơn bên ngoài tế bào => sự di chuyển ion qua màng TB
- Cổng K+ mở cho các ion K+ di chuyển từ trong  ngoài TB và nằm sát màng TB làm cho mặt ngoài tích điện dương so với mặt trong TB
- Cổng Na+ đóng
- Vận chuyển K+ từ bên ngoài trả vào bên trong màng TB giúp duy trì nồng độ K+ bên trong TB luôn cao hơn bên ngoài TB (giúp duy trì ĐTN)
TIÊU TỐN ATP
Câu hỏi củng cố:
Chọn câu trả lời đúng

Câu 1. Điện thế nghỉ là sự chênh lệch điện thế giữa
hai bên màng tế bào khi tế bào nghỉ ngơi.
C. Phía trong màng tích điện dương, ngoài màng tích điện âm.
D. Phía trong màng tích điện âm, ngoài màng tích điện dương.
B. Cả trong và ngoài màng tích điện dương.
A. Cả trong và ngoài màng tích điện âm.


Câu 2: Bản chất của bơm K-Na là:
Phot pho lipit
Protein
Lipit
Axit amin
Câu 3: khi TB ở trạng thái nghỉ ngơi

A. cổng K+ và Na+ cùng đóng
B. cổng K+ mở và Na+ đóng
C. cổng K+ và Na+ cùng mở
D. cổng K+ đóng và Na+ mở
Câu 4. Vai trò của bơm K-Na là:

A. Chuyển Na+ từ ngoài vào trong tế bào.
B. Chuyển Na+ từ trong ra ngoài tế bào.
C. Chuyển K+ từ ngoài vào trong tế bào.
D. Chuyển K+ từ trong tế bào ra ngoài
Câu 5. Điện thế nghỉ chỉ xuất hiện khi:
Có kích thích từ bên ngoài tế bào.
Khi không có kích thích.
Khi cổng K đóng – cổng Na mở.
Khi cổng K - Na cùng mở.
AI LÀ NGƯỜI ĐẦU TIÊN PHÁT HIỆN RA ĐIỆN SINH HỌC
Cách đây hơn 200 năm, vợ của giáo sư giải phẫu L. Ganvani ở trường Đại học Bologna, Italia mua 1 số chân ếch còn tươi về nấu ăn. Bà dùng các móc bằng đồng cắm vào chân ếch và treo lên các xà ngang sắt ở ban công. Bà bỗng giật mình kinh sợ khi nhìn thấy những chiếc chân ếch đã bị cắt rời thỉnh thoảng lại co giật như bị ma ám mỗi khi chúng chạm vào xà ngang sắt.
Giáo sư Ganvani đã tiến hành rất nhiều thí nghiệm để chứng minh các tổ chức sống có điện