Bài 28. Câu trần thuật đơn không có từ là

Tiết 121: Tiếng Việt
Xác định CN-VN ở những câu dưu?i dõy? Cho biết các câu đó thuộc kiểu câu nào c?a cõu tr?n thu?t don cú t? "l�" ?
a. Tôi là h?c sinh lớp 6.


b. Từ đơn là từ do một tiếng có nghĩa tạo thành .


c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo và sáng sủa.
Kiểm tra bài cũ
CN
CN
CN
VN
VN
VN
=> Câu giới thiệu.
=> Câu định nghĩa
=> Câu miêu tả.
Xác định CN- VN trong cõu sau:
a/. Phú ông mừng lắm.
(Sọ Dừa)
b/. Chúng tôi tụ hội ở góc sân.
(Duy Khán)
c/. Hôm nay, tôi đi học.
( Thanh Tịnh)
d/. Em bé thông minh.

CN
VN
CN
CN
CN
VN
VN
VN
(CTT)
(CĐT)
(CĐT)
(CTT)
a/. Phú ông mừng lắm.
b/. Chúng tôi tụ hội ở góc sân.
c/. Hôm nay, tôi đi học.
d/. Em bé thông minh.
Không (chưa)
Không phải (chưa phải)
a. Phú ông không(chưa) mừng lắm.
Phú ông không phải(chưa phải) mừng lắm.
b/. Chúng tôi không(chưa) tụ hội ở góc sân
Chúng tôi không phải(chưa phải) tụ hội ở góc sân.
c/. Hôm nay, tôi không(chưa) đi học.
Hôm nay, tôi không phải(chưa phải) đi học.
d/. Em bé không(chưa) thông minh
Em bé không phải (chưa phải) thông minh.
Ghi nhớ 1
Trong câu trần thuật đơn không có từ “là”:
- Vị ngữ thường do động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành.
- Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các từ không, chưa.
Đặc điểm câu trần thuật đơn có từ “là”
Đặc điểm câu trần thuật đơn không có từ “là”
VN do từ “là” kết hợp với danh từ (cụm danh từ) tạo thành.
Ngoài ra , tổ hợp giữa từ “là” với động từ (cụm động từ), tính từ (cụm tính từ )cũng có thể làm VN.
VD: Tôi là học sinh.
Vị ngữ do động từ, cụm động từ hoặc tính từ, cụm tính từ tạo thành.

VD: Tôi đi học.
- Khi biểu thị ý phủ định, VN kết hợp với các cụm từ Không phải (chưa phải)
VD:Tôi không phải là học sinh
Khi vị ngữ kết hợp với những từ kết hợp với những từ: không, chưa thì câu mang ý phủ định.
VD: Tôi không đi học.
a, Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.

b, VÎ mÆt B¸c trÇm ng©m.

c, Dßng s«ng quª em réng mªnh m«ng.

Xác định CN- VN trong cõu sau:
CN
CN
CN
VN
VN
VN
a. Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.

b, Trên bầu trời, bay ngang qua từng đàn chim.

c, Trên bầu trời, vụt tắt một vì sao.

Xác định CN- VN trong cõu sau:
CN
CN
CN
VN
VN
VN
Chọn trong hai câu đã dẫn một câu thích hợp để điền vào chỗ trống trong đoạn dưới đây. Giải thích vì sao em chọn câu này mà không chọn câu khác.
Ấy là vào đầu mùa hè năm kia. Buổi sáng, tôi đứng ngoài cửa gặm mấy nhành cỏ non ăn điểm tâm. Bỗng tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẫn xuống cỏ, chui nhanh về hang.
(…………………………………………)
a/. Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con
b/.
Ghi nhớ.
Những câu dùng để miêu tả hành động, trạng thái, đặc điểm, …của sự vật nêu lên ở chủ ngữ được gọi là câu miêu tả. Trong câu miêu tả, chủ ngữ đứng trước vị ngữ.
- Những câu dùng để thông báo về sự xuất hiện, tồn tại hoặc tiêu biến của sự vật được gọi là câu tồn tại. Một trong những cách tạo câu tồn tại là đảo chủ ngữ xuống sau vị ngữ.
BÀI TẬP NHANH
Các câu dưới đây câu nào là câu miêu tả câu nào là câu tồn tại ?
Các câu
Kiểu câu
a. Chúng tôi tụ hội ở góc sân.
b . Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoài vàng lịm.
c. Mái nhà phủ một màu ngói đỏ mới.
d. Ngoài vườn, ló ra mấy quả ớt bé xíu.
=> câu tồn tại
=> câu tồn tại
=> câu miêu tả
=> câu miêu tả
III. Luyện tập.
1. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu tồn tại, những câu nào là câu miêu tả?
a/. Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.

Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.

Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.
a. Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời. ( Thép Mới)
CN
CN
CN
VN
VN
VN
=> câu miêu tả
=> câu tồn tại
=> câu miêu tả
b/. Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt.


Dế Choắt là tên tôi đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế.
VN
VN
CN
CN
=> câu giới thiệu (câu trần thuật đơn có từ “là”)
=> câu tồn tại
c/. Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng.


Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ

xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.
CN
CN
VN
VN
=> câu tồn tại
=> câu miêu tả
Em hãy đặt 3 câu miêu tả sau đó chuyển sang câu tồn tại?


Em hãy đặt 3 câu tồn tại sau đó chuyển sang câu miêu tả?
Vd: Câu tồn tại: Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng.
Câu miêu tả: Dưới gốc tre, những mầm măng tua tủa.
Vd : Câu miêu tả : Trên mặt ao, những gợn sóng lăn tăn.
Câu tồn tại: Trên mặt ao lăn tăn những gợn sóng.
Sơ đồ tư duy
Nắm vững nội dung bài học.
- Học thuộc ghi nhớ .
- Làm lại các bài tập .
2. Chuẩn bị bài: Kiểm tra Tiếng Việt
Hướng dẫn về nhà