Bài 28. Câu trần thuật đơn không có từ là

Tiết 118 CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
I) Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
Chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau:
Phú ông mừng lắm.

b) Chúng tôi tụ hội ở góc sân

//
C V
//
C V
Chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau:
Phú ông mừng lắm.

b) Chúng tôi tụ hội ở góc sân

//
C V
//
C V
(Cụm tính từ)
(Cụm động từ)

Phú ông mừng lắm.

b) Chúng tôi tụ hội ở góc sân

//
C V
//
C V

Phú ông không mừng lắm.

b) Chúng tôi chưa tụ hội ở góc sân

Ghi nhớ (sgk/119)
Tiết 118 CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
I) Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
BÀI TẬP
Tìm câu trần thuật đơn không có từ là trong những
câu dưới đây:
Chúng ta không sử dụng bao bì ny lông khi không
cần thiết.
2) Truyện ngắn là hình thức tự sự loại nhỏ.
3) Rồi đây hoa lục bình sẽ tím một vùng trời.
4) Lớp 6A tổ chức trồng cây xanh trước sân trường.
5) Xe đạp là phương tiện giao thông không gây ô nhiễm
môi trường.
6) Tôi không quên được những kỉ niệm êm đềm của thời
học sinh.
7) Nhìn hoa phượng, lòng tôi rạo rực bước vào mùa thi.
8) Hà Nội là thủ đô của nước Việt Nam.
ĐÁP ÁN
Câu 1,3,4,6,7 là câu trần thuật đơn không có từ là
Chúng ta// không sử dụng bao bì ny lông khi không
C V
cần thiết.
3) Rồi đây hoa lục bình //sẽ tím một vùng trời.
C V
4) Lớp 6A// tổ chức trồng cây xanh trước sân trường.
C V
6) Tôi// không quên được những kỉ niệm êm đềm của thời
C V
học sinh.
7) Nhìn hoa phượng, lòng tôi //rạo rực bước vào mùa thi.
C V
(Cụm động từ)
(Cụm động từ)
(Cụm động từ)
(Cụm tính từ)
(Cụm tính từ)
Ghi nhớ (sgk/119)
Tiết 118 CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
I) Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II) Câu miêu tả và câu tồn tại:
a) Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
b) Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
//
V C
//
C V
2) Chọn trong hai câu đã dẫn một câu thích hợp để điền vào chỗ trống trong đoạn văn dưới đây. Giải thích vì sao em chọn câu này mà không chọn câu khác.
Ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm. Bỗng (...) tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về hang.
(Theo Tô Hoài)
a) Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
b) Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
Ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang
đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm.
Bỗng (...) tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy
bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về hang.
Ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang
đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm.
Bỗng tay cầm
que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội
lẩn xuống cỏ, chui nhanh về hang.
đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con
BÀI TẬP
1) Tôi đã trở thành một học sinh gương mẫu.
2) Ngoài hiên, đặt một tấm phản.
3) Trên bầu trời, vụt tắt một vì sao.
4) Dòng sông Năm Căn mênh mông rộng lớn.
? Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu sau:
1) Tôi đã trở thành một học sinh gương mẫu.
2) Ngoài hiên, đặt một tấm phản.
3) Trên bầu trời, vụt tắt một vì sao.
4) Dòng sông Năm Căn mênh mông rộng lớn.
//
C V
//
C V
//
V C
//
V C
Từ hai câu:




Hãy cho biết: - Những câu trên, câu nào có cấu tạo ngữ pháp giống trường hợp a, câu nào có cấu tạo ngữ pháp giống trường hợp b.
a) Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
b) Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
//
V C
//
C V
1) Tôi đã trở thành một học sinh gương mẫu.
2) Ngoài hiên, đặt một tấm phản.
3) Trên bầu trời, vụt tắt một vì sao.
4) Dòng sông Năm Căn mênh mông rộng lớn.
//
C V
//
C V
//
V C
//
V C
Trường hợp a
Trường hợp b
Trường hợp a
So sánh sự giống và khác nhau của các câu ở hai trường hợp trên?
Lưu ý: khác nhau về cấu tạo ngữ pháp, về nội dung
THẢO LUẬN
So sánh sự giống và khác nhau.
- Giống nhau: Đều là câu trần thuật đơn không có từ là.
- Khác nhau:
Chủ ngữ đứng trước
vị ngữ
Chủ ngữ đứng sau
vị ngữ
Cấu tạo
ngữ pháp
Nội dung
Các câu dùng để miêu
tả hành động, trạng
thái, đặc điểm của sự
vật nêu ở chủ ngữ
Các câu dùng để
thông báo sự xuất
hiện, tồn tai� hoặc tiêu
biến của sự vật nêu ở
chủ ngữ
=> Câu miêu tả
=> Câu tồn tại
Đằng cuối bãi, hai cậu bé
con tiến lại.
b) Đằng cuối bãi, tiến lại hai
cậu bé con.
(Miêu tả trạng thái)
(Miêu tả hành động)
(Miêu tả đặc điểm)
(Thông báo sự xuất hiện)
(Thông báo sự tồn tại)
(Thông báo sự tiêu biến)
Câu miêu tả
Câu tồn tại
Ghi nhớ (sgk/119)
Tiết 118 CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
I) Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II) Câu miêu tả và câu tồn tại:
Ghi nhớ (sgk/119)
III) Luyện tập:
BÀI TẬP 1 (sgk/120)
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết
những câu nào là câu miêu tả và những câu nào là câu
tồn tại.
Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới
bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa
cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá
lâu đời. (Thép mới)
b) Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế
Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và
trịch thượng thế. (Tô Hoài)
c) Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên
nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất luỹ
mà trỗi dậy. (Ngô văn Phú)
ĐÁP ÁN
a) Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới
bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa
cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá
lâu đời.
1) Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.
2) Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.
3) Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.
//
C V
//
C V
//
V C
(Câu miêu tả)
(Câu tồn tại)
(Câu miêu tả)
b) Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế
Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và
trịch thượng thế.
1) Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt.
2) Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu

và trịch thượng thế.
//
C V
//
V C
(Câu trần thuật đơn có từ là)
(Câu tồn tại)
c) Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất luỹ mà trỗi dậy.
1) Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng.
2) Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ

xuyên qua đất luỹ mà trỗi dậy.
//
C V
//
V C
(Câu tồn tại)
(Câu miêu tả)
BÀI TẬP 2(sgk/120)
Viết một đoạn văn từ năm đến bảy câu tả cảnh trường
em, trong đó có sử dụng ít nhất một câu tồn tại.
Câu trần thuật đơn
Câu trần thuật đơn có từ là
Câu trần thuật đơn không có từ là
Câu
giới
thiệu
Câu
miêu
tả
Câu
định
nghĩa
Câu
đánh
giá
Câu
miêu
tả
Câu
tồn
tại
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
A. Học phần ghi nhớ SGK
- Tập sưu tầm và viết đoạn văn có sử dụng câu trần thuật đơn không có từ "là"
B. Chuẩn bị bài cho tiết sau:
"CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ"
- Thế nào là câu thiếu chủ ngữ và câu thiếu vị ngữ?
- Cách chữa câu thiếu chủ ngữ và câu thiếu vị ngữ.