Bài 28. Câu trần thuật đơn không có từ là

Tập thể lớp 65
chào mừng thầy cô
đến dự giờ - thăm lớp
Kiểm tra bài cũ

Nêu đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là ? Cho một ví dụ ?
Cõu tr? l?i :
Trong câu trần thuật đơn có từ là:
Vị ngữ thường do từ là kết hợp:
là + DT (CDT)
là + ĐT (CĐT) tạo thành
là + TT (Cụm TT)
Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định:
CN + không phải/ chưa phải + là+ VN
VD: Nam là bạn của tôi
- Biểu thị ý phủ định :
Nam không phải là bạn của tôi.
1) Bạn Hạnh là một lớp trưởng gương mẫu.
2) Bạn Phượng học giỏi.
TRẢ LỜI :
Khác nhau : Câu 1) có từ là
Câu 2) không có từ là
Mẫu câu 1 đã học ở bài trước, đó là kiểu câu trần thuật đơn
có từ là.
Dẫn vào bài mới
Hai câu sau đây có gì khác nhau ? Theo em câu nào chúng ta đã học ở bài trước ? Câu đó là kiểu câu gì ?
Tiết 124 :
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu trên và cho biết
vị ngữ của các câu đó do từ hoặc cụm từ nào tạo thành ?
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
Tìm hiểu ví dụ:
a. Phỳ ụng m?ng l?m.

b. Chỳng tụi t? h?i ? gúc sõn.

c. Cõy xanh giỳp khụng khớ trong l�nh.
//
//
//
C V
C V
C V
CTT
CDT
CDT
Sử dụng những từ, cụm từ phủ định thích hợp sau đây điền vào
trước vị ngữ của các câu trên: không, không phải, chưa, chưa phải.
Xác định CN, VN của các câu trên và nói rõ VN đó do
từ hoặc cụm từ loại nào tạo thành ?
Trong câu trần thuật đơn không có từ là VN thường do ĐT hoặc CĐT, TT hoặc CTT tạo thành.
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
Tìm hiểu ví dụ:
a. Phỳ ụng m?ng l?m.

b. Chỳng tụi t? h?i ? gúc sõn.

c. Cõy xanh giỳp khụng khớ trong l�nh.
C V
C V
C V
CTT
CDT
CDT
không
không
chưa
=> Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các từ không, chưa
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
Xét ví dụ :
a) Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
b) Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
Xác định chủ ngữ, vị ngữ của hai câu trên ?
Theo em hai câu đó có gì khác nhau ?
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
Xét ví dụ :
a) Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại
b) Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con
//
//
C V
V C
TN
TN
Khác nhau:
Câu a: CN đứng trước VN
Câu b: VN đứng trước CN
Kết luận :
CN đứng trước VN để miêu tả hành động => gọi là câu miêu tả.
VN đứng trước CN để thông báo sự xuất hiện => gọi là câu tồn tại
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ

Ấy là vào đầu mùa hè năm kia. Buổi sáng tôi đang đứng ngoài cửa
gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm. Bỗng (…) tay cầm que, tay
xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ,
chui nhanh về hang.
(Theo Tô Hoài)
a) Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
b) Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
Em chọn câu nào để điền vào dấu ba chấm trong đoạn văn dưới
đây. Giải thích vì sao em lại chọn câu đó ?
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
Ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang
đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm.
Bỗng đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con tay cầm que,

tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn
xuống cỏ, chui nhanh về hang.
C
V
Chọn câu b (câu tồn tại) để điền vào chỗ trống cho phù hợp với
ngữ cảnh của đoạn văn trên muốn thông báo sự xuất hiện lần đầu
tiên một cách bất ngờ của hai cậu bé con.
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:

Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới bóng tre
của ngàn xưa thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng
tre xanh ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.
c) Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt
như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.

b) Bên hàng xóm tôi có hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đặt
cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế.
Xác định chủ ngữ, vị ngữ và cho biết câu nào là câu miêu tả, câu nào
là câu tồn tại ?
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:
-Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.
//
C
V
=> Câu miêu tả
a1)
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:


-Dưới bóng tre của ngàn xưa thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.

//
C
V
=> Câu tồn tại
Trạng ngữ
a 2)
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:



Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.
//
V
Trạng ngữ
C
=> Câu miêu tả
a 3)
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:
Xác định chủ ngữ, vị ngữ và cho biết câu nào là câu miêu tả, câu nào
là câu tồn tại ?
-Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.

-Dưới bóng tre của ngàn xưa thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.


Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.
//
C
V
=> Câu miêu tả
//
C
V
=> Câu tồn tại
TN
TN
//
C
V
-Câu miêu tả
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:
Bên hàng xóm tôi có hang của Dế Choắt.
//
C
=> Câu tồn tại
TN
V
b 1)
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:
Dế choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch

thượng thế
//
C
=> Câu tồn tại
V
b 2)
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:
Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng.
C
//
TN
V
=> Câu tồn tại
c 1)
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
(Ghi nhớ 1/Sgk/ 119)
(Ghi nhớ 2/Sgk/ 119)
Tiết 124 – CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
III. Luyện tập:
Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên

qua đất lũy mà trỗi dậy.
//
C
V
=> Câu miêu tả
c 2)
Thảo luận nhóm
Thời gian:
3 phút
Nhóm 1: Bức tranh 1
Nhóm 2: ………….. 2
Nhóm 3: ………….. 3
Nhóm 4: ………….. 4
Nhóm 5: ………….. 1
Nhóm 6: ………….. 2
Nhóm 7: ………….. 3
Nhóm 8: ………….. 4
Vịnh Hạ Long
Chợ Năm Căn
Lượm
Mặt trời mọc ở Cô Tô
1
2
3
4
Sử dụng câu trần thuật đơn không có từ là
để đặt một câu (miêu tả hoặc tồn tại) nói về các bức tranh sau
Vịnh Hạ Long
1
Câu miêu tả : Giữa vịnh Hạ Long, những hòn đảo thấp thoáng.
Câu tồn tại : Giữa Vịnh Hạ Long, thấp thoáng những hòn đảo.
Câu miêu tả : Bên bờ sông, chợ Năm Căn tấp nập.
Câu tồn tại : Bên bờ sông, tấp nập chợ Năm Căn.
Câu miêu tả : Buổi sáng trên biển đảo Cô Tô, ánh mặt trời rực rỡ.
Câu tồn tại : Buổi sáng trên biển đảo Cô Tô, rực rỡ ánh mặt trời.
Câu miêu tả : Trên cánh đồng lúa, chú đồng chí Lượm tung tăng.
Câu tồn tại : Trên cánh đồng lúa, tung tăng chú đồng chí Lượm.

- H?c thu?c ghi nh? 1,2/Sgk/ 119
Ho�n ch?nh b�i t?p v�o v?
So?n ụn t?p van miờu t?
KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ!