Bài 28. Câu trần thuật đơn không có từ là

Trường thcs nghĩa thắng
Giáo án Ngữ văn 6
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Bài tập :
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
. Ông có sở trường về tuỳ bút và bút kí. Tác phẩm của Nguyễn Tuân luôn thể hiện phong cách độc đáo ,tài hoa, sự hiểu biết phong phú nhiều mặt và vốn ngôn ngữ giàu có điêu luyện "
a.Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích trên.
b.Trong số các câu trần thuật đơn vừa tìm được kiểu câu nào em vừa được học. Hãy nêu đặc điểm của kiểu câu đó.
Nguyễn Tuân là nhà văn nổi tiếng
Nguyễn Tuân là nhà văn nổi tiếng
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là
1. Ví dụ:
* Ví dụ 1: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau:
a) Phú ông
b) Chúng tôi
mừng lắm.
C V
tụ hội ở góc sân
C V
? Vị ngữ là: Một cụm tính từ
? Vị ngữ là: Một cụm động từ
* Nhận xét: Trong câu trần thuật đơn không có từ là: Vị ngữ thường do động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành.
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là
1. Ví dụ:
Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định: , ,chưa phải thích hợp để điền vào trước vị ngữ của các câu:
kh«ng
không phải,
chưa
a) Phú ông
b) Chúng tôi
mừng lắm.
C V
tụ hội ở góc sân
C V
* Nhận xét: Khi kết hợp với các từ phủ định: không, chưa thì vị ngữ của câu biểu thị ý phủ định.
Ví dụ 2
*Ghi nhớ
Trong câu trần thuật đơn không có từ là :
-Vị ngữ thường do động từ hoặc cụm động từ ,tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành .
-Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định ,nó kết hợp với các từ không, chưa .
Câu trần thuật đơn có từ là
- Giống: là câu trần thuật đơn
- Khác:
+ Cấu trúc: CN + là + VN
+ Khi vị ngữ chỉ ý phủ định, nó kết hợp với cụm từ: không phải, chưa phải.
Câu trần thuật đơn không có từ là
- Giống: là câu trần thuật đơn
- Khác:
+ Cấu trúc: CN + VN
+ Khi vị ngữ chỉ ý phủ định, nó kết hợp với từ: không, chưa
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
II. Câu miêu tả và câu tồn tại
1. Ví dụ:
Ví dụ 1: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau:
Đàng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.




Đàng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.

C V
V C
Nhận xét:
- Chủ ngữ đứng trước vị ngữ
- Câu dùng để miêu tả hành động trạng thái, đặc điểm,... của sự vật nêu ở chủ ngữ.
* Nhận xét:
- Chủ ngữ đứng sau vị ngữ.
- Câu dùng để thông báo về sự xuất hiện, tồn tại hoặc tiêu biến của sự vật.
Câu miêu tả
Câu tồn tại
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
II. 1. a. Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại
b.Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con .
2. Chọn trong hai câu đã dẫn một câu thích hợp để điền vào chỗ trống trong đoạn dưới đây. Giải thích vì sao em chọn câu này mà không chọn câu khác .
"ấ y là vào đầu mùa hè một năm kia . Buổi sáng , tôi đang đứng ngoài của gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm .Bỗng (.................) tay cầm que ,tay xách cái ống bơ nước . Thấy bóng người , tôi vội lẩn xuống cỏ , chui nhanh về hang ".
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
.Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con .
*Ghi nhớ
-Những câu dùng để miêu tả hành động ,trạng thái ,đặc điểm . của sự vật nêu ở chủ ngữ được gọi là câu miêu tả . Trong câu miêu tả ,chủ ngữ đứng trước vị ngữ .
-Những câu dùng để thông báo về sự xuất hiện ,tồn tại hoặc tiêu biến của sự vật được gọi là câu tồn tại. Một trong những cách tạo câu tồn tại là đảo chủ ngữ xuống sau vị ngữ.
Bài tập : Hãy tìm câu miêu tả và câu tồn tại trong các câu thơ sau
- Ngoài thềm rơi chiếc lá đa

Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.

-Em thấy cả trời sao .

Xuyên qua từng kẽ lá.

Em thấy cơn mưa rào .

Ướt tiếng cười của bố .
VN
CN
CN
VN
CN
VN
VN
CN
CN
VN
VN
CN
? Câu tồn tại
? Câu tồn tại
? Câu tồn tại
? Câu miêu tả
? Câu miêu tả
? Câu miêu tả
Bài tập 1: Xác định chủ ngữ ,vị ngữ trong những câu sau .Cho biết những câu nào là câu miêu tả , câu nào là câu tồn tại.
Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản,xóm thôn .Dưới bóng tre của ngàn xưa ,thấp thoáng mái đình , mái chùa cổ kính .Dưới bóng tre xanh ,ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.
(Thép Mới)
b.Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế .
(Tô Hoài)
c. Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất luỹ mà trỗi dậy .
(Ngô Văn Phú )
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Câu hỏi:
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu miêu tả và những câu nào là câu tồn tại
Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.
- Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.
C V
?Là câu miêu tả.
- Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.
V C
- Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.
? Là câu tồn tại
C V
? Là câu miêu tả.
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Câu hỏi:
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu miêu tả và những câu nào là câu tồn tại
b) Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế.
- Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt.
V C
? Là câu tồn tại
- Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế.
C V
? là câu miêu tả
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
Tiết 118: Câu trần thuật đơn không có từ là
c) Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.
Câu hỏi
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu miêu tả và những câu nào là câu tồn tại
- Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng.
V C
? Là câu tồn tại
- Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.
C V
? là câu miêu tả
Bài tập 2.
Viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu tả cảnh trường em, trong đó sử dụng ít nhất một câu tồn tại.

VN
CN
Trường em nằm ở trung tâm xã. Ngôi trường 3 tầng rất khang trang đẹp đẽ. Các phòng học được quét vôi vàng trông nổi bật hơn so với uỷ ban nhân xã và trường tiểu học. Trong các lớp học vang lên tiếng giảng bài của các thầy
cô giáo. Sân trường đã được đổ bê tông sạch sẽ để chúng em vui chơi. Cây cối trồng rất nhiều, bên cạnh đó là những bồn hoa nhiều màu sắc. Trường em đẹp thế đấy! em rất yêu ngôi trường này
* Bài tập: Hãy biến những câu miêu tả sau thành câu tồn tại
Ngoài vườn những hàng cây xanh mát.
-> Ngoài vườn xanh mát những hàng cây.
Cuối vườn, những chiếc lá khô rơi lác đác.
-> Cuối vườn, rơi lác đác những chiếc lá khô.