Bài 28. Câu trần thuật đơn không có từ là

Nhiệt liệt chào mừng
quý thầy cô đến dự giờ thao giảng
MÔN
NGỮ VĂN
LỚP 6/1


Giáo Viên:Bạch Thị Lợi
TRƯỜNG THCS LONG BÌNH
GD
LONG BÌNH
1
1
2
3
4
5
TÌM NGÔI SAO MAY MẮN !
12
1
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
14
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau.
Cho biết đây có phải là câu trần thuật đơn
có từ “là”không? Nếu phải thì đấy là kiểu nào?
Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.

Không phải câu trần thuật đơn có từ “là”
CN
VN
2
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
H?t gi?
13
15
14
12
11
16
Bồ các / là bác chim ri.
Chim ri / là dì sáo sậu.
CN
VN
CN
VN
- Câu trần thuật đơn có từ “là”
- Kiểu câu giới thiệu.
3
Ngôi sao may mắn !
18
4
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
11
12
13
14
15
15
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau.
Cho biết đây có phải là câu trần thuật đơn
có từ “là”không? Nếu phải thì đấy là kiểu nào?
Tre là cánh tay của người nông dân.
(Thép Mới)
Tre / là cánh tay của người nông dân.
Câu trần thuật đơn có từ “là”
- Kiểu câu đánh giá
CN
VN
Nêu đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ "l�"?
Trong câu trần thuật đơn có từ "l�"
- Vị ngữ do:
là + DT (CDT)
là + ĐT (CĐT)
là + TT (CTT)
Khi vị ngữ biểu thị ý nghĩa phủ
Định nó kết hợp với các cụm từ
"không phải", "chưa phải"
5
TRƯỜNG THCS LONG BÌNH
Giáo án Ngữ Văn 6
TIẾT 118:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
1.Ví dụ: ( SGK/118)
2. Nhận xét

Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau ?
Vị ngữ của các câu trên do những từ hoặc cụm từ loại nào tạo thành?
a, Phú ông mừng lắm.
(Sọ Dừa)
b, Chúng tôi tụ hội ở góc sân.
(Duy Khán)
c, Cả làng thơm.
(Duy Khán)
d, Gió thổi.
C
V
C
V
C
V
C
V
Vị ngữ là Cụm tính từ.
Vị ngữ là Cụm động từ.
Vị ngữ là Tính từ
Vị ngữ là Động từ
- Vị ngữ là các động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành.
Em có nhận xét gì về cấu tạo
của vị ngữ trong câu trần thuật
đơn không có từ là?
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ “LÀ”

I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
1.Ví dụ: ( SGK/118)
2. Nhận xét.
- Vị ngữ là các động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành.
Em hãy chọn những từ hoặc cụm từ phủ định sau đây không, không phải, chưa, chưa phải để điền vào trước vị ngữ của các câu dưới đây:
a, Phú ông mừng lắm. (Sọ Dừa)
b, Chúng tôi tụ hội ở góc sân.
(Duy Khán)
Phú ông không (chưa) mừng lắm.
Chúng tôi không (chưa) tụ hội ở
góc sân.
Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định,
nó kết hợp với các từ không,
chưa.
3. Ghi nhớ. (SGK/119)
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ “LÀ”
Nhận xét gì về ý nghĩa các câu vừa điền có từ phủ định ?
Câu trần thuật đơn không có từ là có những đặc điểm gì ?

Em hãy so sánh cấu trúc câu phủ định giữa câu trần thuật đơn có từ là và câu trần thuật đơn không có từ là ?
I) Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là:
1.Ví dụ: ( SGK/118)
2. Nhận xét.
3. Ghi nhớ. (SGK/119)
II. Câu miêu tả và câu tồn tại.
1.Ví dụ: ( SGK/119)
-Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau:
a, Đằng cuối bãi, hai cậu bé con
tiến lại.
b, Đằng cuối bãi, tiến lại hai
cậu bé con.
C
V
V
C
2. Nhận xét.
Câu miêu tả
Câu tồn tại
Hai câu trên có gì giống và khác nhau?
a, Chủ ngữ đứng trước vị ngữ;
miêu tả hành động của sự vật nêu
ở chủ ngữ -> Câu miêu tả
b, Vị ngữ đứng trước chủ ngữ;
thông báo về sự xuất hiện của
sự vật -> Câu tồn tại
Câu sau đây là câu miêu tả hay câu tồn tại?
Sáng nay, một cuộc họp đã
diễn ra.
Câu miêu tả
Sáng nay, đã diễn ra một
cuộc họp.
Câu tồn tại
Có thể tạo ra câu tồn tại bằng cách nào?
C
V
V
C

CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ “LÀ”
Có mấy kiểu câu trần thuật đơn không có từ là?
Nêu đặc điểm câu miêu tả,
câu tồn tại ?
3. Ghi nhớ. (SGK/119)
Em hãy chọn một trong hai câu trên để điền vào chỗ trống trong đoạn trích sau. Giải thích tại sao em chọn.
a, Đằng cuối bãi, hai cậu
bé con tiến lại.
b, Đằng cuối bãi, tiến lại hai
cậu bé con.
ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm. Bỗng (.) tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về hang.
(Theo Tô Hoài)
ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm. Bỗng dằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con, tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về hang.
(Theo Tô Hoài)
bài tập nhanh
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau và cho bi?t tác dụng của các câu ấy?
a, Từ dưới nước nhô lên
một cái đầu rồng.


b, Trên bầu trời vụt tắt một
vì sao.
V
C
V
C
Thông báo sự xuất hiện.
Thông báo sự tiêu biến.

CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ “LÀ”
a. Giống nhau: Đều là câu trần thuật đơn
b. Khác nhau:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
+ Cấu trúc: CN + là + VN
V? ng? thu?ng do"l�"+danh t? (c?m danh t?) t?o th�nh
Khi mu?n bi?u th? ý ph? d?nh c?n k?t h?p v?i c?m t? "khụng ph?i","chua ph?i" tru?c t? "l�"
+ Cấu trúc: CN + VN
V? ng? thu?ng do d?ng t? (c?m d?ng t?) t?o th�nh
Khi mu?n bi?u th? ý ph? d?nh c?n k?t h?p v?i c?m t? "khụng", "chua" tru?c v? ng?.
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
CÓ TỪ LÀ
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ “LÀ”
Bài tập: Xác định chủ ngữ vị ngữ trong những câu sau. Cho biết câu nào là câu miêu tả và câu nào là câu tồn tại.

Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.

Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình

mái chùa cổ kính.



CN
VN
CN
TN
VN
=> là câu miêu tả
=> là câu tồn tại
Bài tập: Hãy biến những câu miêu tả sau thành câu tồn tại

Ngoài vườn những hàng cây xanh mát.

-> Ngoài vườn xanh mát những hàng cây.

Cuối vườn, những chiếc lá khô rơi lác đác.

-> Cuối vườn, rơi lác đác những chiếc lá khô.
Bài tập1: Tìm câu trần thuật đơn không có từ là. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong ví dụ sau. Cho biết câu nào là câu miêu tả và câu nào là câu tồn tại ?
c)Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất luỹ mà trỗi dậy.
(Ngô Văn Phú)
III. Luyện tập:Th?o lu?n nhúm(3 phỳt)
a) Dưới bóng tre xanh, ta giữ gìn một nền văn hoá lâu đời.
(Thép Mới)
b) Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đặt cho nó một cách chế giễu và trích thượng thế.
(Tô Hoài)
Bài tập: Xác định chủ ngữ vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu miêu tả và những câu nào là câu tồn tại.


Dưới bóng tre xanh , ta giữ gìn một nền văn hoá lâu đời.

VN
TN
CN
TN
=> câu miêu tả
Bên hàng xóm tôi, có cái hang của Dế Choắt.
VN
CN
=> câu t?n t?i
-Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng.



-Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai

khổng lồ xuyên qua đất luỹ mà trỗi dậy .

=> câu t?n t?i
=> câu miêu tả
CN
CN
VN
VN
TN
Câu trần thuật đơn
Câu trần thuật đơn có từ là
Câu trần thuật đơn không có từ là
Câu định nghĩa
Câu giới thiệu
Câu miêu tả
Câu đánh giá
Câu tồn tại
Câu miêu tả
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Trong câu TTĐ không có từ là,khi vị ngữ biểu thị ý phủ định
nó thường kết hợp với từ...? (từ có 5 chữ cái)
2. Có mấy loại câu trần thuật đơn không có từ là ?
3. Câu “Chợ phiên buổi sáng ồn ào” vị ngữ có cấu trúc là một ... ?
4. “Giữa sân, mọc lên một cây bàng”là câu TTĐ không có từ là,
thuộc kiểu câu ?
5. Câu tồn tại thì thành phần chính nào thường đứng trước
chủ ngữ ?
6.Trong câu TTĐ không có từ là, kiểu câu miêu tả thì thành phần
Nào đứng trước vị ngữ?
7. “Con mèo trèo lên cây cau”, chủ ngữ trả lời cho câu hỏi ...?
8. “Bóng cây che mát một góc sân” là câu TTĐ không có từ là,
thuộc kiểu câu ...?
9. Câu “ Hai cậu bé hoảng sợ” có vị ngữ là ... từ ?
10. Câu”Nó trễ xe rồi” vị ngữ trả lời cho câu hỏi nào ?
11. Dấu hiệu nhận biết câu trần thuật đơn có từ “là” ?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
12. Ô chữ của từ khóa gồm 11 chữ cái ?
K
H
Ô
N
G
C
Ó
T
Ừ
L
À
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
P
Hướng dẫn vÒ nhµ
Làm bài tập còn lại trong Sách giáo khoa.
Học nội dung phần Ghi nhớ.
Chuẩn bị bài: Ch÷a lçi vÒ chñ ng÷ vµ vÞ ng÷.
Xin Chào Tạm Biệt Quý Thầy Cô