Bài 28. Câu trần thuật đơn không có từ là

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
Trong những câu sau, câu nào không phải là câu trần thuật đơn có từ “là” ?
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu “Bồ Các là bác chim ri” là câu trần thuật đơn dùng để làm gì?
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều
b. Phú ông mừng lắm
C
V
C
V
Giống
Đều là câu trần thuật đơn
Khác
Vị ngữ câu b không có từ là
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ “LÀ”
Tiết 117
a) Phú ông mừng lắm.
b) Chúng tôi tụ hội ở góc sân.

CN
VN
CN
VN
c) Cả làng thơm.
d) Gió thổi.
CN VN
CN VN
(tính từ)
(động từ)
(cụm tính từ)
(cụm động từ)
6
Cho các từ và cụm từ phủ định : không, không phải, chưa, chưa phải.

Phú ông / mừng lắm.
-> Phú ông không ( chưa) mừng lắm.
b. Chúng tôi / tụ hội ở góc sân.

-> Chúng tôi không tụ hội ở góc sân.
c. Cả làng / thơm.

-> Cả làng không (chưa) thơm.
d. Gió / thổi.
-> Gió không (chưa) thổi.
CN VN
CN VN
CN VN
CN VN
7
+ Khi vị ngữ chỉ ý phủ định: CN + từ phủ định (không phải, chưa phải) + là + VN.
+ Khi vị ngữ chỉ ý phủ định:
CN + từ phủ đinh (không, chưa) + VN
Đều là câu trần thuật đơn.
- Khác:
* Câu trần thuật đơn có từ là.
* Câu trần thuật đơn không có từ là.
+ Cấu trúc: CN + là + VN.
+ Cấu trúc: CN + VN.
- Giống:
Tôi là học sinh
Chúng tôi tụ hội ở góc sân
8
*Ghi nhớ
Trong câu trần thuật đơn không có từ là :
-Vị ngữ thường do động từ hoặc cụm động từ ,tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành .
-Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định ,nó kết hợp với các từ không, chưa .
9
Bài tập
Trong những câu sau, câu nào là câu trần thuật đơn không có từ là?
a - Hà Nội là thủ đô của nước Việt Nam.
b - Lớp 6A học toán, lớp 6B học văn.
c - Trên đồng ruộng, trắng phau những cánh cò.
10
2. Ngay giữa sân trường, sừng sững một cây bàng.
1. Ngay giữa sân trường, một cây bàng sừng sững.
CN VN
VN CN
=> Câu miêu tả
=> Câu tồn tại
11
b. Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
a. Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
TN
CN
VN
TN
VN
CN
Chủ ngữ đứng trước, vị ngữ đứng sau
Vị ngữ đứng trước chủ ngữ
Miêu tả hoạt động của sự vật nêu ở
chủ ngữ
Thông báo
sự xuất hiện của sự vật
 Câu miêu tả
 Câu tồn tại
12


1. Em thấy cơn mưa rào.


2. Trên bầu trời, vụt tắt một vì sao


3. Trên sân trường, nở rực hai hàng hoa mười giờ.
CN
VN
 Miêu tả đặc điểm của cơn mưa.
CN
CN
VN
VN
TN
TN
->Thông báo về sự biến mất của vì sao.
->Thông báo về sự tồn tại của hai hàng hoa.
13




a,Cuối vườn, những chiếc lá khô rơi lác đác.
=>Cuối vườn, rơi lác đác những chiếc lá khô.
b,Trước nhà, những hàng cây xanh mát.
=>Trước nhà, xanh mát những hàng cây.
b. Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con. => Câu tồn tại
a. Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại. => Câu miêu tả
TN
CN
VN
TN
VN
CN
Hãy chuyển những câu miêu tả sau sang câu tồn tại:
14
BÀI TẬP NHANH
Chuyển đổi câu sau thành câu tồn tại:
Dưới gốc tre, những mầm măng tua tủa.
=>Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. (câu tồn tại)
15
Chọn trong hai câu đã dẫn một câu thích hợp để điền vào chổ trống trong đoạn dưới đây. Giải thích vì sao em chọn câu này mà không chọn câu kia.
Ấy là vào đầu mùa hè năm kia. Buổi sáng, tôi đang đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm.
Bỗng tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về hang.
( Theo Tô Hoài )
…………………………………………
a. Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại. => Câu miêu tả
Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
b.
=> Câu tồn tại
đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con
16
Bài tập 1: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu miêu tả, những câu nào là câu tồn tại.
a. Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.
(Thép Mới )

b. Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế.
( Tô Hoài )

c. Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.
( Ngô Văn Phú )
Bài tập 1:
Câu a.
1.Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.


2. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.

3.Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.


VN
CN
CN
VN
CN
VN
=>Câu miêu tả
=>Câu tồn tại
=>Câu miêu tả
Bài tập 1:
Câu b:
1. Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt.



2. Dế Choắt là tên tôi đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượng

thế.

VN
CN
CN
VN
=>Câu tồn tại
=>Câu miêu tả
19
Bài tập 1:
Câu c:
1.Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng.



2.Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.

VN
CN
CN
VN
=>Câu tồn tại
=>Câu miêu tả
19

Trường em đang học là mái trường Trung học sơ sở Thân thuộc mến yêu. Trường nằm cách đường quốc lộ 32 khoảng 100m. Đứng ngoài đường lớn, em đã thấy thấp thoáng cổng trường. Bao phủ quanh ngôi trường là một màu xanh trong lành mát mẻ và màu vàng, đỏ rực rỡ của những đóa hoa. Sáng sáng, ngôi trường lại nhộn nhịp những cô cậu học sinh. Em rất yêu mái trường này bởi nơi đây em đã học bao điều bổ ích.
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
CÂU ĐỊNH NGHĨA
CÂU GIỚI THIỆU
CÂU MIÊU TẢ
CÂU ĐÁNH GIÁ
CÂU MIÊU TẢ
CÂU TỒN TẠI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Trong câu TTĐ không có từ là,khi vị ngữ biểu thị ý phủ định
nó thường kết hợp với từ...? (từ có 5 chữ cái)
2. Có mấy loại câu trần thuật đơn không có từ là ?
3. Câu “Chợ phiên buổi sáng ồn ào” vị ngữ có cấu trúc là một ... ?
4. “Giữa sân, mọc lên một cây bàng”là câu TTĐ không có từ là,
thuộc kiểu câu ?
5. Câu tồn tại thì thành phần chính nào thường đứng trước
chủ ngữ ?
6.Trong câu TTĐ không có từ là, kiểu câu miêu tả thì thành phần
Nào đứng trước vị ngữ?
7. “Con mèo trèo lên cây cau”, chủ ngữ trả lời cho câu hỏi ...?
8. “Bóng cây che mát một góc sân” là câu TTĐ không có từ là,
thuộc kiểu câu ...?
9. Câu “ Hai cậu bé hoảng sợ” có vị ngữ là ... từ ?
10. Câu”Nó trễ xe rồi” vị ngữ trả lời cho câu hỏi nào ?
11. Dấu hiệu nhận biết câu trần thuật đơn có từ “là” ?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
12. Ô chữ của từ khóa gồm 11 chữ cái ?
K
H
Ô
N
G
C
Ó
T
Ừ
L
À
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
P