Bài 27. Ứng dụng công nghệ tế bào trong công tác giống

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ HỘI GIẢNG
Giáo viên: Hoàng Thị Giang
Năm học: 2010 - 2011
Tiết 24: Bài 27
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO TRONG CÔNG TÁC GIỐNG
Trường THPT Phạm Ngũ Lão
GV: Hoàng Thị Giang
Tổ: Hóa - Sinh – Công nghệ
Kiểm tra bài cũ:
A. Đàn hạt nhân B. Đàn nhân giống C. Đàn thương phẩm

1. Phẩm chất con giống cao nhất ở:
2. Mục đích của đàn nhân giống :
A. Làm giống gốc B. Nhân nhanh đàn giống tốt C. Lấy sản phẩm


3. Trong hệ thống nhân giống hình tháp, nếu tất cả các đàn giống đều thuần chủng thì:
A. Năng suất của đàn hạt nhân> năng suất của đàn nhân giống> năng suất của đàn thương phẩm
B. Năng suất của đàn nhân giống> năng suất của đàn hạt nhân> năng suất của đàn thương phẩm
C. Năng suất của đàn thương phẩm> năng suất của đàn nhân giống>năng suất của
đàn hạt nhân
4. Để có con giống tốt, người ta làm như thế nào:
A. Chọn lọc giống tốt
B. Nhân giống tốt
C. Sản xuất giống tốt
D. Tất cả các câu trên đều đúng
Chọn câu trả lời đúng nhất:
A. Đàn hạt nhân B. Đàn nhân giống C. Đàn thương phẩm

1. Phẩm chất con giống cao nhất ở:
2. Mục đích của đàn nhân giống :
A. Làm giống gốc B. Nhân nhanh đàn giống tốt C. Lấy sản phẩm


3. Trong hệ thống nhân giống hình tháp, nếu tất cả các đàn giống đều thuần chủng thì:
A. Năng suất của đàn hạt nhân> năng suất của đàn nhân giống> năng suất của đàn thương phẩm
B. Năng suất của đàn nhân giống> năng suất của đàn hạt nhân> năng suất của đàn thương phẩm
C. Năng suất của đàn thương phẩm> năng suất của đàn nhân giống>năng suất của
đàn hạt nhân
4. Để có con giống tốt, người ta làm như thế nào:
A. Chọn lọc giống tốt
B. Nhân giống tốt
C. Sản xuất giống tốt
D. Tất cả các câu trên đều đúng
Bài 27:
Ứng dụng công nghệ tế bào trong công tác giống

Cấy truyền phôi
Nhân bản vô tính
Ứng dụng công nghệ tế bào trong công tác giống
Bê sinh ra từ thụ tinh trong ống nghiệm
NỘI DUNG BÀI HỌC
I. Khái niệm
II. Cơ sở khoa học
III. Quy trình công nghệ cấy truyền phôi bò
IV. Ý nghĩa của công nghệ cấy truyền phôi

I/ Khái niệm
Quan sát sơ đồ sau:
Thế nào là công nghệ cấy truyền phôi bò?
Cấy phôi
Lấy phôi
Phôi
Bê con
Bò mẹ A
Bò mẹ B
Cấy truyền phôi bò
I/ Khái niệm
Công nghệ cấy truyền phôi bò:
Quá trình đưa phôi được tạo ra từ cơ thể bò mẹ này (bò cho phôi) vào cơ thể bò mẹ khác (bò nhận phôi), phôi vẫn sống, phát triển tốt thành cá thể mới và sinh ra bình thường
Thực chất, cấy truyền phôi bò là đem phôi của bò cái này “gửi” vào cơ thể bò cái khác “nhờ” nó mang thai, đẻ và nuôi con “hộ”

Thực chất, cấy truyền phôi bò là gì?
Cấy truyền phôi còn thành công trên nhiều
vật nuôi khác: thỏ, dê, cừu…
II/ Cơ sở khoa học
Tại sao người ta có thể lấy phôi ra khỏi cơ thể mẹ ở giai đoạn đầu của quá trình phát triển?
Thời gian sự di chuyển của phôi trong ống dẫn trứng từ sau thụ tinh đến ngày thứ 12
Để phôi có thể tiếp tục phát triển trong
cơ thể mẹ khác cần có điều kiện gì?

+ Bò cho phôi và bò nhận phôi động dục cùng thời điểm
+ Lấy phôi từ bò cho phôi ở giai đoạn 7 ngày tuổi, bò nhận phôi động dục được 7 ngày




Sự đồng pha
Hoạt động sinh dục của vật nuôi do yếu tố nào điều tiết?
Con người có thể điều khiển hoạt động đó như thế nào?
Từ đó cho biết cơ sở khoa học của
công nghệ cấy truyền phôi?
II/ Cơ sở khoa học
+ Phôi: có thể coi là cơ thể độc lập ở giai đoạn đầu của quá trình phát triển
+ Nếu được chuyển vào cơ thể mẹ khác có trạng thái sinh lý sinh dục phù hợp với trạng thái cơ thể cho phôi hoặc phù hợp với tuổi phôi (sự đồng pha), phôi vẫn sống, phát triển bình thường
+ Con người có thể điều khiển hoạt động sinh sản của vật nuôi theo ý muốn bằng các chế phẩm sinh học chứa hoóc môn hay hoóc môn nhân tạo: gây động dục đồng pha, gây rụng trứng hàng loạt…






Bò cho phôi
Bò nhận phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây động dục đồng pha
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Cấy truyền phôi
Bò nhận phôi có chửa
Đàn con năng suất cao được sinh ra
Thu hoạch phôi
Bò đực giống
Phối giống
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Bò nhận phôi có chửa
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Thu hoạch phôi
Bò nhận phôi có chửa
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Phối giống
Thu hoạch phôi
Bò nhận phôi có chửa
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
11. Đàn con mang tiềm năng di truyền tốt của bò cho phôi
9. Bò cho phôi trở lại bình thường chờ chu kỳ sinh sản tiếp theo
Con đực giống tốt
6. Phối giống bò cho phôi với đực giống tốt
7. Thu hoạch
phôi
8. Cấy phôi cho bò nhận
5. Bò nhận phôi động dục
3. Gây động dục đồng loạt
2. Chọn bò nhận phôi
1. Chọn bò cho phôi
4. Gây rụng trứng nhiều ở bò cho phôi
10. Bò nhận phôi có chửa
III/ Quy trình công nghệ cấy truyền phôi bò
Nêu các bước cơ bản trong quy trình công nghệ cấy truyền phôi bò?
Các bước cơ bản trong công nghệ cấy truyền phôi bò
1. Chọn bò cho phôi
2. Chọn bò nhận phôi
5. Bò nhận phôi động dục
6. Phối giống bò cho phôi với bò đực giống tốt
8. Cấy phôi cho bò nhận
9. Bò cho phôi trở lại bình thường chờ chu kỳ sinh sản tiếp theo
3. Gây động dục đồng loạt
4. Gây rụng trứng nhiều ở bò cho phôi
7. Thu hoạch phôi
10. Bò nhận phôi có chửa
11. Đàn con mang tiềm năng di truyền tốt của bò cho phôi
Nêu cách chọn bò cho phôi và nhận phôi theo bảng sau:

Đối tượng
Nội dung

Cấy phôi
Bò cho phôi
Bò nhận phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây động dục đồng pha
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Cấy truyền phôi
Bò nhận phôi có chửa
Đàn con năng suất cao được sinh ra
Thu hoạch phôi
Bò đực giống
Phối giống
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Bò nhận phôi có chửa
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Thu hoạch phôi
Bò nhận phôi có chửa
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Phối giống
Thu hoạch phôi
Bò nhận phôi có chửa
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
11. Đàn con mang tiềm năng di truyền tốt của bò cho phôi
9. Bò cho phôi trở lại bình thường chờ chu kỳ sinh sản tiếp theo
Con đực giống tốt
6. Phối giống
7. Thu hoạch
phôi
8. Cấy phôi cho bò nhận
5. Bò nhận phôi động dục
3. Gây động dục đồng loạt
2. Chọn bò nhận phôi
1. Chọn bò cho phôi
4. Gây rụng trứng nhiều ở bò cho phôi
10. Bò nhận phôi có chửa
Qua sơ đồ và đoạn phim vừa theo dõi, cho biết để thực hiện cấy truyền phôi bò cần những điều kiện gì?
Điều kiện cấy truyền phôi bò

- Có bò cho phôi
- Có nhiều bò nhận phôi
- Bò cho phôi và bò nhận phôi phải được gây động dục đồng pha
- Hoóc môn sinh dục nhân tạo để gây động dục đồng pha, gây rụng nhiều trứng ở bò cho phôi
- Có bò đực giống tốt
- Có dụng cụ, kỹ thuật thu phôi, cấy phôi thành công
- Chăm sóc, nuôi dưỡng tốt bò cho phôi để tiếp tục khai thác phôi; bò nhận phôi mang thai, nuôi con tốt
Bò cho phôi
Bò nhận phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây động dục đồng pha
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Cấy truyền phôi
Bò nhận phôi có chửa
Đàn con năng suất cao được sinh ra
Thu hoạch phôi
Bò đực giống
Phối giống
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Bò nhận phôi có chửa
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Thu hoạch phôi
Bò nhận phôi có chửa
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Phối giống
Thu hoạch phôi
Bò nhận phôi có chửa
Cấy truyền phôi
Gây động dục đồng pha với bò cho phôi
Gây động dục đồng pha
Bò nhận phôi
Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
11. Đàn con mang tiềm năng di truyền tốt của bò cho phôi
9. Bò cho phôi trở lại bình thường chờ chu kỳ sinh sản tiếp theo
Con đực giống tốt
6. Phối giống
7. Thu hoạch
phôi
8. Cấy phôi cho bò nhận
5. Bò nhận phôi động dục
3. Gây động dục đồng loạt
2. Chọn bò nhận phôi
1. Chọn bò cho phôi
4. Gây rụng trứng nhiều ở bò cho phôi
10. Bò nhận phôi có chửa
ý nghĩa của công nghệ cấy truyền phôi?
IV/ Ý nghĩa của công nghệ
cấy truyền phôi
- Nhân nhanh những con giống có năng suất cao, chất lượng tốt, mang lại hiệu quả kinh tế cao
- Khai thác triệt để những đặc tính tốt của vật nuôi cho phôi và đực giống tốt, quý hiếm
- Tiết kiệm chi phí mua giống tốt, chi phí vận chuyển
- Hạn chế dịch bệnh
- Tạo con giống theo mục đích chăn nuôi: lấy sữa, lấy thịt…
Củng cố:
Chọn câu trả lời đúng nhất
1. Công nghệ cấy truyền phôi bò là:
A. Quá trình đưa phôi từ bò mẹ này vào bò mẹ khác
B. Quá trình đưa phôi được tạo ra từ cơ thể mẹ này vào cơ thể mẹ khác, phôi vẫn sống, phát triển thành con non.
C. Quá trình đưa phôi từ cơ thể mẹ này vào cơ thể mẹ khác
D. Quá trình đưa phôi được tạo ra từ cơ thể bò mẹ này vào cơ thể bò mẹ khác, phôi vẫn sống, phát triển thành bê con.
2. Phôi được coi là một cơ thể độc lập ở.... của quá trình phát triển:
A. Giai đoạn đầu
B. Giai đoạn giữa
C. Giai đoạn cuối
3. Công nghệ cấy truyền phôi bò chỉ thực hiện được khi nào?
A. Bò cho phôi và nhận phôi cùng giống
B. Bò cho phôi và nhận phôi được gây động dục đồng pha
C. Bò cho phôi và nhận phôi đều có khả năng sinh sản bình thường
D. Bò cho phôi và nhận phôi đều phải là bò có năng suất cao
4. Trong công nghệ cấy truyền phôi bò, người ta dùng hoóc môn sinh dục để:
A. Gây động dục đồng pha bò cho phôi và nhận phôi
B. Gây rụng trứng nhiều ở bò nhận phôi
C. Gây rụng trứng nhiều ở bò cho phôi
D. Cả A và C
5. Đặc tính di truyền của bò con sinh ra bằng công nghệ cấy truyền phôi phụ thuộc vào:
A. Bò mẹ nhận phôi
B. Bò m? cho phôi
C. Bò mẹ cho phôi và bò đực giống
D. Bò mẹ nhận phôi và bò đực giống



Hướng dẫn về nhà

+Trả lời câu hỏi 1,2 SGK tr 81
+ Đọc trước bài 28
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN