Bài 27. Tia hồng ngoại và tia tử ngoại

Hội giảng THPT B Bình Lục
Giáo viên: Đào Trung Kiên
Đơn vị: THPT C Bình Lục
Lớp học: 12A7
Tia hồng ngoại va tia tử ngoại
Tiết 45- Bài 27:
Ngoài vùng ánh sáng màu đỏ và ánh sáng màu tím ra, còn có loại tia nào khác không? Nếu có thì bản chất và tính chất của các tia đó như thế nào?
Nội dung bài dạy
Tiết 45:
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
Cặp nhiệt điện
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
C
J
J
L
L1
L2
F
S
P
Quang phổ liên tục
Vùng tử ngoại
(?< ?t)
Vùng hồng ngoại
(?> ?đ)
?
?
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
KL: ở ngoài quang phổ ánh sáng nhìn thấy được, ở cả 2 đầu Đỏ và Tím, còn có những bức xạ mà mắt không trông thấy, nhưng nhờ mối hàn của cặp nhiệt điện và bột huỳnh quang mà ta phát hiện được gọi là tia hồng ngoại và tia tử ngoại.
§27: Tia hồng ngoại - Tia tử ngoại
II. BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
Chúng có cùng bản chất với ánh sáng ( Cùng bản chất với sóng điện từ)
Tuân theo các định luật truyền thẳng, phản xạ, khúc xạ và cũng gây được hiện tượng nhiễu xạ, giao thoa như ánh sáng thông thường.
2. TÍNH CHẤT
Miền hồng ngoại trải từ bước sóng 750 nm đến khoảng vài milimét
Miền tử ngoại trải từ bước sóng 380 nm đến vài nanômét
1. BẢN CHẤT
III. TIA HỒNG NGOẠI
Mọi vật có nhiệt độ cao hơn 0K đều phát ra tia hồng ngoại. Mọi vật có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trường đều phát ra tia hồng ngoại vào môi trường.

Người có nhiệt độ 370 C tức là 310 K là nguồn phát tia hồng ngoại.

Bếp ga, bếp than là những nguồn phát ra tia hồng ngoại.

Đèn điện dây tóc nhiệt độ thấp và đặc biệt là đi ốt phát quang hồng ngoại
1. CÁCH TẠO RA
Mặt trời
Bếp lửa
Đèn dây tóc cháy sáng
Các nguồn phát giàu tia hồng ngọai
2.TÍNH CHẤT VÀ CÔNG DỤNG
a . Tính chất nổi bật của tia hồng ngoại là tác dụng nhiệt dùng để sấy khô
sưởi ấm
b . Tia hồng ngoại có thể gây ra một số phản ứng hoá học ứng dụng tạo ra phim có thể chụp được tia hồng ngoại
c . Tia hồng ngoại cũng có thể biến điệu được như sóng điện từ cao tần, ứng dụng để chế tạo bộ điều khiển từ xa
d . Trong quân sự tia hồng ngoại có nhiều ứng dụng như tạo ra ống nhòm
hồng ngoại để quan sát ban đêm, camera hồng ngoại để chụp ảnh
quay phim ban đêm
III. TIA HỒNG NGOẠI
Ứng dụng của tia hồng ngoại:
? S?y khô - sưởi ấm.
Máy sấy bằng tia hồng ngoại
Đèn hồng ngoại
Máy chụp ảnh hồng ngoại
Ảnh của kính thiên văn hồng ngoại
 Chuïp aûnh hoàng ngoïai
IV. TIA TỬ NGOẠI
Những vật có nhiệt độ cao (từ 2000o C trở lên ). Nhiệt độ càng cao phổ tử ngoại của vật càng kéo dài về phía sóng ngắn
Hồ quang điện có nhiệt độ trên 3000o C là một nguồn tử ngoại mạnh
Bề mặt mặt trời có nhiệt độ khoảng 6000 K là nguồn tử ngoại mạnh hơn
Đèn hơi thuỷ ngân.
1. NGUỒN TIA TỬ NGOẠI
IV. TIA TỬ NGOẠI
2. TÍNH CHẤT
Tác dụng lên phim ảnh
Kích thích sự phát quang của nhiều chất (Áp dụng trong đèn huỳnh quang)
Kích thích nhiều phản ứng hoá học
Tia tử ngoại làm ion hoá không khí và nhiều chất khí khác và gây ra tác dụng quang điện.
Tia tử ngoại có tác dụng sinh học (huỷ diệt tế bào , diệt khuẩn...)
Bị nước và thuỷ tinh hấp thụ mạnh nhưng lại truyền qua được thạnh anh.
Mặt trời
Hồ quang điện
Đèn cực tím
Các nguồn phát giàu tia tử ngọai
IV. TIA TỬ NGOẠI
3. SỰ HẤP THỤ TIA TỬ NGOẠI
4. CÔNG DỤNG
Thuỷ tinh hấp thụ mạnh tia tử ngoại
Tầng ôzôn hấp thụ hầu hết các tia có bước sóng dưới 300 nm nên hấp thụ mạnh tia tử ngoại của mặt trời.
Trong y học tia tử ngoại được dùng để tiệt trùng các dụng cụ, để chữa bệnh còi xương.
Trong công nghiệp thực phẩm dùng để tiệt trùng
Trong công nghiệp được sử dụng để tìm vết nứt trên bề mặt các vật bằng kim loại.
Máy xử lý nước bằng tia tử ngọai
Dùng tia tử ngoại để phát hiện tiền giả
So sánh những điểm giống và khác nhau cơ bản giữa tia hồng ngoại, tia tử ngoại ?
Cùng có bản chất là sóng điện từ
Có các tính chất chung của sóng điện từ
Không nhìn thấy được
Giống nhau:
Khác nhau:
Cùng có bản chất là sóng điện từ
Tia Hồng ngoại: ? = 760 nm ? 10 - 3 m ( vài milimét)
Tia Tử ngoại: ? = 380 nm ? 10 - 9 m (vài nanômét)
(A?nh sáng nhìn thấy: ? = 760 nm ?380 nm )
Tia hồng ngoại không có tính chất nào sau đây ?

Do các vật bị nung nóng phát ra.
Làm phát quang một số chất
C. Có tác dụng lên kính ảnh hồng ngoại.
D. Có tác dụng nhiệt mạnh
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11



B. Làm phát quang một số chất

Câu 1
BÀI TẬP ÁP DỤNG
Tính chất nào sau đây là tính chất chung của tia hồng ngoại và tia tử ngoại?
Có tác dụng huỷ diệt tế bào.
Làm phát quang một số chất
C. Làm ion hóa không khí.
D.Có tác dụng lên kính ảnh
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11



D. Có tác dụng lên kính ảnh

Câu 2
BÀI TẬP ÁP DỤNG
Các nguồn nào sau đây không phát ra tia tử ngoại :
A. Mặt Trời
B. Hồ quang điện
C. Dây tóc bóng đèn cháy sáng
D. Đèn cực tím.
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11



C. Dây tóc bóng đèn cháy sáng

Câu 3
BÀI TẬP ÁP DỤNG
TÌM HIỂU THÊM
Hình ảnh con Voi qua hồng ngoại:
TÌM HIỂU THÊM
Hình ảnh cốc nước sôi qua hồng ngoại:
TÌM HIỂU THÊM
Các ứng dụng khác của Hồng ngoại, Tử ngoại
Ứng dụng của tia Rơnghen
N?I DUNG CHU?N B?
Tia Rơnghen ? Nguồn phát ?
Tính chất và tác dụng của tia X
Cơ chế phát ra tia Rơnghen
CHUẨN BỊ BÀI SAU:
Chúc các thầy cô giáo luôn mạnh khỏe & thành công trong công việc.
Chúc các em học sinh có một tuần học tập tốt & đạt kết quả cao trong các kì thi sắp tới !
Chân thành cảm ơn các thày cô giáo và các em học sinh!