Bài 27. Tia hồng ngoại và tia tử ngoại

TRƯỜNG THPT TRẦN VĂN THỜI
Giáo viên: Võ Văn Lâm
Tím 0,38μm; Đỏ 0,76μm
Hình 1
Hình 2
H. 3
Bài 27
TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HiỆN TIA HỒNG NGOẠI, TỬ NGOẠI
Để phát hiện ra tia hồng ngoại và tia tử ngoại, người ta sử dụng cụ gì?
Cặp nhiệt điện
9
4
2
0
2
4
6
V
0:6 mV
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
Mối hàn 2
Mối hàn 1
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HiỆN TIA HỒNG NGOẠI, TỬ NGOẠI
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HiỆN TIA HỒNG NGOẠI, TỬ NGOẠI
9
4
2
0
2
4
6
V
0:6 mV
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
C
J
L
L1
L2
F
S
P
- Ánh sáng đơn sắc có tác dụng nhiệt.
- Ánh sáng đơn sắc khác nhau có tác dụng nhiệt khác nhau.
Khi đưa mối hàn 1 vào vùng ánh sáng tím thì kim điện kế sẽ ntn? Điều đó chứng tỏ điều gì?
Khi di chuyển mối hàn 1 lên vùng ánh sáng đỏ thì kim điện kế sẽ ntn? Điều đó chứng tỏ điều gì?
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HiỆN TIA HỒNG NGOẠI, TỬ NGOẠI
9
4
2
0
2
4
6
V
0:6 mV
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
C
J
L
L1
L2
F
S
P
Ngoài vùng đỏ có bức xạ không nhìn thấy, gọi là bức xạ hồng ngoại.
?
Khi di chuyển mối hàn 1 ra khỏi vùng ánh sáng đỏ thì kim điện kế sẽ ntn? Điều đó chứng tỏ điều gì?
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HiỆN TIA HỒNG NGOẠI, TỬ NGOẠI
9
4
2
0
2
4
6
V
0:6 mV
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
C
J
L
L1
L2
F
S
P
?
Ngoài vùng tím có bức xạ không nhìn thấy, gọi là bức xạ tử ngoại.
Khi di chuyển mối hàn 1 ra khỏi vùng ánh sáng tím thì kim điện kế sẽ ntn? Điều đó chứng tỏ điều gì?
* Kết luận:
+ Các ánh sáng đơn sắc có tác dụng nhiệt
+ Tác dụng nhiệt của các ánh sáng đơn sắc
khác nhau thỡ khác nhau.
+ Ngoài vùng quang phổ liên tục có các bức xạ không nhỡn thấy được cũng có tác dụng nhiệt.
+ Bức xạ ở phía trên vùng dỏ gọi là tia Hồng ngoại, bức xạ ở phía dưới vùng Tím gọi là tia Tử ngoại.
C1: Gọi tia tử ngoại là tia cực tím, đúng hay sai? Giải thích.
Sai. Tia cực tím là tia rất tím, tia tử ngoại không
phải có màu rất tím.
Bài 27. Tia Hång ngo¹i vµ tia tö ngo¹i
1.ThÝ nghiÖm ph¸t hiÖn c¸c tia Hång ngo¹i vµ tia Tö ngo¹i
II. BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
1. Bản chất:
Có cùng bản chất với ánh sáng thông thường, nhưng không nhìn thấy.
2. Tính chất:
Tuân theo các định luật: truyền thẳng, phản xạ, gây ra nhiễu xạ, giao thoa,...
BÀI 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
Nhận xét gì về nguồn phát ra tia hồng ngoại, tử ngoại và ánh sáng thông thường?
Nhận xét gì về dụng cụ phát hiện ra tia hồng ngoại, tử ngoại và ánh sáng thông thường?
1) Định nghĩa:
Tia hồng ngoại là bức xạ không nhìn
thấy có bước sóng dài hơn 0,76μm
đến khoảng vài mm.
III. Tia hồng ngoại .
Vùng hồng ngoại
(?> ?đ)
Tia hồng ngoại là gì ?
BÀI 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
2) Nguồn phát:
Mọi vật có nhiệt độ cao hơn 0K đều phát ra tia hồng ngoại.
Nguồn phát: lò than, lò điện, đèn điện dây tóc, bếp ga …
III. Tia hồng ngoại .
Những vật có nhiệt độ như thế nào thì phát ra tia hồng ngoại?
BÀI 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
3) Tính chất:
III. Tia hồng ngoại .
- Gây ra một số phản ứng hóa học, tác dụng lên một số loại phim ảnh .
- Có thể biến điệu như sóng điện từ cao tần.
- Có thể gây ra hiện tượng quang điện.
- Tác dụng nhiệt .
BÀI 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
4) Công dụng:
- Sấy khô, sưởi ấm.
- Chụp ảnh, quay phim ban đêm bằng phim ảnh
hồng ngoại.
- Sử dụng trong các bộ điều khiển từ xa
- Có ứng dụng đa dạng trong lĩnh vực quân sự.
III. Tia hồng ngoại .
BÀI 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
Máy sấy tóc
Lò sưởi
Chụp ảnh hồng ngoại.
Chụp ảnh hồng ngoại ban đêm
Ảnh các vì sao chụp bằng máy ảnh hồng ngoại
Bộ điều khiển từ xa
Tên lửa tự động tìm mục tiêu
1) Định nghĩa:
Bài 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
IV. Tia tử ngoại
Tia tử ngoại là bức xạ không nhìn thấy có
bước sóng ngắn hơn 0,38μm đến cỡ vài nm.
Vùng tử ngoại
(?< ?t)
Tia tử ngoại là gì ?
Những vật có nhiệt độ như thế nào thì sẽ phát ra tia tử ngoại?
2) Nguồn phát:
2) Nguồn phát:
Bài 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
IV. Tia tử ngoại
- Những vật được ở nhiệt độ cao (trên 2000 0C).
- Nguồn phát thông dụng là đèn hơi thủy ngân, hồ quang điện, mặt trời, ...
ĐÈN HƠI THỦY NGÂN
HỒ QUANG ĐIỆN
MẶT TRỜI
3) Tính chất
- Tác dụng mạnh lên phim ảnh.
- Kích thích sự phát quang nhiều chất.
- Gây ra một số phản ứng hóa học.
- Ion hóa không khí và nhiều chất khí khác.
- Có tác dụng sinh học: hủy diệt tế bào.
Có thể gây ra hiện tượng quang điện.
Bị thủy tinh, nước …hấp thụ rất mạnh.
Bài 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
IV. Tia tử ngoại
Tại sao khi làm việc
thợ hàn điện phải cần
dụng cụ che mắt.
4) Sự hấp thụ tia tử ngoại
Bài 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
IV. Tia tử ngoại
Thủy tinh hấp thụ mạnh tia tử ngoại.
Thạch anh, nước hấp thụ mạnh tia tử ngoại có bước sóng nhỏ hơn 200nm.
Tầng ôzôn hấp thụ các tia có bước sóng dưới 300nm.
Thủy tinh, Thạch anh, nước, tầng ôzôn hấp thụ tia tử ngoại ntn?
5) Công dụng:
- Khử trùng nước, thực phẩm và dụng cụ y tế́.
- Chữa bệnh còi xương.
- Tìm các vết nứt trên bề mặt kim loại.

Bài 27. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
IV. Tia tử ngoại
Công dụng sát trùng của tia tử ngoại
Nước tinh khiết đóng chai được diệt khuẩn
bằng tia tử ngọai
Máy xử lý nước
bằng tia tử ngọai
A. Lò sưởi điện.
B. Lò vi sóng.
C. Hồ quang điện.
D. Màn hình vô tuyến.



C. Hồ quang điện

Câu 1
Củng cố
Tia tử ngoại được phát ra rất mạnh từ nguồn nào sau đây ?

Hồng ngoại.
Tia tím
C. Tử ngoại.
D. Ánh sáng khả kiến.



C. Tử ngoại

Câu 2
Củng cố
Bức xạ có bước sóng 3.10-7 m thuộc loại tia nào ?

0,3.1014 Hz
0,3.108 Hz
C. 3.1014 Hz
D. 3.108 Hz



Đáp án A.

Câu 3
Củng cố
Tia hồng ngoại có bước sóng 10 μm
ứng với tần số nào sau đây?
Bài tập 6,7,8,9 trang 142 SGK
Chuẩn bị bài Tia X
Bài tập về nhà
Ứng dụng của tia X
NỘI DUNG CHUẨN BỊ
Tia X ? Nguồn phát ?
Tính chất và tác dụng của tia X
Cơ chế phát ra tia X
Sắp xếp theo thứ tự bước sóng tăng dần của các bức xạ:
AS thấy được – Tia hồng ngọai – Tia tử ngoại – Tia X.
?