Bài 27. Quá trình hình thành quần thể thích nghi

Bài 27
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN THỂ THÍCH NGHI
Giáo viên thực hiện: Hồ Thảo
Tại sao sâu sồi lại có hai hình dạng khác nhau ở hai mùa ?
Hãy giải thích hiện tượng đó.
I/ Khái niệm đặc điểm thích nghi quần thể thích nghi:
Nếu không có đặc điểm này thì sâu sồi sẽ như thế nào?
CHẾT
1. Khái niệm đặc điểm thích nghi :
Các đặc điểm giúp sinh vật thích nghi với môi trường làm tăng khả năng sống sót và sinh sản của chúng.
Ví dụ: Cá bơn có màu sắc giống với môi trường nên không bị kẻ thù phát hiện.
Hãy cho biết đặc điểm thích nghi là gì ?
Quan sát một số hình ảnh về hình dạng và màu sắc tự của sinh vật
Cá Sấu ngụy trang chẳng khác gì một thân cây gỗ nằm trong khu đầm lầy
Vậy theo các em thì đặc điểm trên của sâu sồi mang tính cá thể hay quần thể?
Đặc điểm trên có được di truyền không? Hay chỉ xuất hiện ở một vòng đời cá thể rồi biến mất?
2. Đặc điểm của quần thể thích nghi :
- Hoàn thiện dần dần khả năng thích nghi của các cá thể trong quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác .
- Làm tăng số lượng cá thể có kiểu gen quy định kiểu hình thích nghi trong quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác
II/ Quá trình hình thành quần thể thích nghi.
a. Khái niệm:
Là quá trình làm tăng dần số lượng số lượng cá thể có kiểu hình thích nghi và nếu môi trường thay đổi theo 1 hướng xác định thì khả năng thích nghi sẽ không ngừng được hoàn thiện.
Dựa vào SGK hãy cho biết quá trình hình thành quần thể thích nghi là gì?
1. Cơ sở di truyền của đặc điểm thích nghi:
Các gen quy định những đặc điểm về hình dạng, màu sắc tự vệ… của sâu bọ xuất hiện ngẫu nhiên ở một vài cá thể là do kết quả của đột biến và biến dị tổ hợp.
Sự xuất hiện của một đặc điểm thích nghi nào đó trên cơ thể sinh vật là do kết quả của đột biến cũng như sự tổ hợp lại các gen (biến dị tổ hợp)
Nếu các tính trạng do các alen này quy định có lợi cho sinh vật trước môi trường thì số lượng cá thể trong quần thể sẽ tăng nhanh qua các thế hệ nhờ quá trình sinh sản.
b. Cơ sở di truyền:
Những đặc điểm thích nghi của sinh vật do yếu tố nào quy định???
Sự xuất hiện của đặc điểm thích nghi là do đâu?
Quần thể thích nghi gia tăng số lượng nhờ quá trình nào???
Quá trình hình thành quần thể thích nghi nhanh hay chậm phụ thuộc vào tốc độ sinh sản, khả năng phát sinh và tích lũy các đột biến của loài và áp lực của chọn lọc tự nhiên
Quá trình chọn lọc tự nhiên đào thải các cá thể có kiểu hình không thích nghi, làm tăng dần số lượng cá thể có kiểu hình thích nghi
Quá trình hình thành quần thể thích nghi là quá trính tích lũy các alen cùng tham gia quy định kiểu hình thích nghi
Thực chất của quá trình hình thành quần thể thích nghi là gì?
Vai trò của chọn lọc tự nhiên trong quá trình hình thành quần thể thích nghi?
Quá trình hình thành quần thể thích nghi xảy ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào những yếu tố nào?
c. Ví dụ và giải thích
 Sự tăng cường sức đề kháng của VK: 
Quần thể VK
ban đầu có
1 số VK mang
gen đột biến
Quần thể VK mang
chủng kháng
pênixilin
Thay đổi cấu trúc thành tế bào
Thuốc không thể bám vào thành
pênixilin
Chủng kháng thuốc
sinh sản nhanh
Quần thể VK
có khả năng
kháng thuốc
2. Thí nghiệm chứng minh vai trò của CLTN trong quá trình hình thành quần thể thích nghi:
a/ Thí nghiệm:
Đối tượng thí nghiệm: Loài bướm sâu đo (Biston betularia) sống trên thân cây bạch dương.
b/ Vai trò của CLTN:
CLTN đóng vai trò sàng lọc và làm tăng số lượng cá thể có KH thích nghi tồn tại sẵn trong quần thể cũng như tăng cường mức độ thích nghi của các đặc điểm bằng cách tích lũy các alen tham gia qui định các đặc điểm thích nghi.
Vậy theo em khi thay đổi môi trường sống thì sự thích nghi của sinh vật có còn hay không? Tại sao?
- Em hãy nêu những đặc điểm của Cá thích nghi với đời sống bơi lội ở nước?
+ Cá có hình thoi, có vây, vảy xếp lợp, da có chất nhờn, lưng sẫm, bụng trắng....
- Em hãy nêu những đặc điểm của Chim thích nghi với đời sống bay lượn trên không?
+ Chim có hai cánh, xương rỗng, có lông vũ, túi hơi....
Có thể nói Chim thích nghi hơn Cá không? Vì sao?
III. Sự hợp lí tương đối của các đặc điểm thích nghi:
Các đặc điểm thích nghi chỉ mang tính tương đối vì trong môi trường này thì nó có thể là thích nghi nhưng trong môi trường khác lại có thể không thích nghi.
Vì vậy không thể có một sinh vật nào có nhiều đặc điểm thích nghi với nhiều môi trường khác nhau.
CỦNG CỐ
1. Các nhân tố chi phối sự hình thành đặc điểm thích nghi ở cơ thể sinh vật là:
C. Quá trình đột biến, quá trình giao phối và quá trình chọn lọc tự nhiên
B. Quá trình biến dị, quá trình di truyền và quá trình chọn lọc tự nhiên
A. Sự thay đổi của ngoại cảnh tác động trực tiếp lên cơ thể sinh vật
D. Chọn lọc tự nhiên thay thế quần thể kém thích nghi bằng quần thể có vốn gen thích nghi hơn
2. Tính kháng thuốc ở sâu bọ, ruồi muỗi được giải thích là:
Các loài này có khả năng hình thành tính kháng thuốc khi tiếp xúc với thuốc trừ sâu
Các quần thể này rất đa dạng về kiểu gen và kiểu hình
Áp lực chọn lọc đã đào thải những dạng kháng thuốc kém
Cả B và C đúng
3. Để tránh hiện tượng “ lờn thuốc” ở sâu bọ, vi khuẩn, ta phải:
Dùng thuốc phải đúng liều lượng
Không dùng lâu một thứ thuốc
Phải thay đổi thuốc
Tất cả đều đúng
1) Trả lời câu hỏi 1,2,3,4
Chuẩn bị bài mới:
Bài 28: Quá trình hình thành loài.
2) Đọc phần “Em có biết”
Bài học đến đây kết thúc.
Chúc các em học tốt!