Bài 27. Nhôm và hợp chất của nhôm

KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ
LỚP 12C6
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRUNG TRỰC
Viết phương trình phản ứng thực hiện dãy chuyển hóa sau:
KIỂM TRA BÀI CŨ
2.Viết các PTPƯ xảy ra khi cho Ba vào dung dịch MgSO4.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Ba + 2H2O → Ba(OH)2 + H2
Ba(OH)2 + MgSO4 → BaSO4 ↓ + Mg(OH)2 ↓
Cửa sổ
Dây điện
Thau
Nồi
Máy bay
Ô tô
Những hình ảnh sau gợi cho ta liên tưởng đến nguyên tố nào?
A.NHÔM:
I.Vị trí trong BTH, cấu hình electron nguyên tử
II.Tính chất vật lí.
III.Tính chất hoá học.
IV.Ứng dụng và trạng thái tự nhiên.
V.Sản xuất nhôm.
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM.
I.Nhôm oxit.
II.Nhôm hiđroxit
III. Nhôm sunfat
IV.Cách nhận biết ion Al3+ trong dung dịch.
Bài 27:
NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
Tiết: 48
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
I.VỊ TRÍ TRONG BTH, CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ:
Dựa vào BTH, hãy:
+Xác định vị trí của nhôm?
+Viết cấu hình electron nguyên tử?
+Nhận xét về số e lớp ngoài cùng?
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
I.VỊ TRÍ TRONG BTH, CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ:
- Vị trí:
+ Ô thứ 13
+ Nhóm IIIA
+ Chu kì 3
- Cấu hình electron nguyên tử: [Ne] 3s23p1
+ Số oxi hóa: +3
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
II.TÍNH CHẤT VẬT LÍ: sgk
Quan sát các đồ vật của nhôm trong thực tế hãy rút ra tính chất vật lí của nhôm?
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
II.TÍNH CHẤT VẬT LÍ:
-Nhôm là kim loại màu trắng bạc.
- Có nhiệt độ nóng chảy bằng 6600C, dễ kéo sợi dễ dát mỏng.
- Nhôm là kim loại nhẹ (D= 2,7g/cm3), dẫn điện và dẫn nhiệt tốt.
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
Sắp xếp các kim loại sau theo chiều tăng dần của tính khử: Mg, Al, K, Na?
Tính khử tăng dần: Al, Mg, Na, K
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
So sánh tính khử của nhôm với kim loại kiềm, kiềm thổ?
Nhôm là kim loại có tính khử mạnh, chỉ sau kim loại kiềm và kiềm thổ nên dễ bị oxi hóa thành ion dương.
Al  Al3+ + 3e
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
1.Tác dụng với phi kim.
2.Tác dụng với axit.
3.Tác dụng với oxit kim loại.
4.Tác dụng với nước.
5.Tác dụng với dung dịch kiềm.
Hãy dự đoán tính chất hóa học của Al dựa vào cấu hình electron.
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
1.Tác dụng với phi kim:
1
Thí nghiệm:
Al + Cl2 
Al + O2 
Quan sát hiện tượng, giải thích, viết PTHH
2
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
1.Tác dụng với phi kim:
a.Tác dụng với halogen:
2Al + 3Cl2  2AlCl3
4Al + 3O2  2Al2O3
b.Tác dụng với oxi:
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
Viết các PTHH sau khi cho Al tác dụng với: HCl, H2SO4 (loãng), HNO3(loãng), H2SO4 (đặc nóng)?
2.Tác dụng với axit:
a.Với axit HCl, H2SO4 loãng:
2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H2
2Al + 3H2SO4 (loãng)  Al2(SO4)3 + 3H2 
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
2.Tác dụng với axit:
Al + 4HNO3 (loãng)  Al(NO3)3 + NO  + 2H2O
2Al + 6H2SO4 (đặc nóng)  Al2(SO4)3 + 3SO2  + 6H2O
Nhôm bị thụ động bởi dd axit HNO3 đặc nguội hoặc H2SO4 đặc nguội.
b.Với axit HNO3, H2SO4 đặc, nóng:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
Có thể dùng bình nhôm để chứa:
A. Dung dịch H2SO4 loãng
B. Dung dịch H2SO4 đặc nguội
C. Dung dịch HNO3 loãng
D. Khí Clo
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
3.Tác dụng với oxit kim loại:
Dựa vào hình bên mô tả thí nghiệm, viết PTPƯ?
phản ứng nhiệt nhôm.
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
4.Tác dụng với nước:
2Al + 6H2O  2Al(OH)3 + 3H2
Nếu phá bỏ lớp oxit trên bề mặt nhôm (hoặc tạo thành hỗn hống Al - Hg), thì Al sẽ tác dụng được với nước.
Vì sao những đồ dùng bằng nhôm không bị phá hủy trong nước và ngay cả khi đun nóng?
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
5.Tác dụng với dung dịch kiềm:
PHIẾU HỌC TẬP
-Vì sao nhôm tác dụng được với dung dịch kiềm? Giải thích?
-Viết các PTPƯ?
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
5.Tác dụng với dung dịch kiềm:
- Do Al2O3 là oxit lưỡng tính nên lớp màng mỏng Al2O3 trên bề mặt nhôm tác dụng với dd kiềm tạo muối tan.
- Khi không còn màng oxit bảo vệ , nhôm tác dụng với nước tạo ra Al(OH)3 và giải phóng khí H2.
- Al(OH)3 là hiđroxit lưỡng tính nên tác dụng tiếp với dd kiềm.
2Al + 6H2O  2Al(OH)3 + 3H2 
Al(OH)3 + NaOH  NaAlO2 + 2H2O
2Al + 2NaOH + 2H2O  2NaAlO2 + 3H2 
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC:
5.Tác dụng với dung dịch kiềm:
Từ những tính chất trên để bảo quản đồ dùng bằng nhôm ta phải làm thế nào?
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
IV.ỨNG DỤNG VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN:
1.Ứng dụng:
Dựa vào những tính chất vật lí và hóa học riêng của nhôm, hãy cho biết một số ứng dụng của nhôm trong đời sống?
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
IV.ỨNG DỤNG VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN:
1.Ứng dụng:
Cửa nhôm
Dây điện
Hỗ hợp tecmit
Nồi nhôm
Máy bay
Ô tô
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
IV.ỨNG DỤNG VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN:
2.Trạng thái tự nhiên:
Trong tự nhiên nhôm tồn tại ở trạng thái nào?
Quặng boxit
Mica
-Đất sét: (Al2O3.SiO2.2H2O),
-Mica (K2O.Al2O3.6SiO2),
-Boxit (Al2O3.2H2O),
-Criolit (3NaF.AlF3).
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
V.SẢN XUẤT:
PHIẾU HỌC TẬP
-Nhôm có thể sản xuất bằng phương pháp nào?
-Nguyên liệu để sản xuất nhôm là gì?
-Biện pháp kỹ thuật khi điện phân Al2O3 nóng chảy là gì ?
-Viết phản ứng xảy ra ở mỗi điện cực và phương trình điện phân Al2O3 nóng chảy.
A.NHÔM:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
V.SẢN XUẤT:
1.Nguyên liệu: Quặng boxit (Al2O3.2H2O)
2.Điện phân nhôm oxit nóng chảy:
-Hạ nhiệt độ nóng chảy Al2O3 (2050oC xuống 900oC).
-Quá trình điện phân
+ Ở catot: Al3+ + 3e  Al
+ Ở anot: 2O2-  O2 + 4e
Cấu tạo thùng điện phân
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
Khi khai thác và sử dụng quặng boxit để sản xuất nhôm, trong quá trình này có gây ảnh hưởng gì đến môi trường xung quanh không?
Nguy cơ làm thay đổi môi trường sinh thái, tàn phá môi trường mạnh nhất, đặc biệt là thảm động thực vật và gây xói mòn.
NHÔM OXIT
Al2O3
NHÔM
HYĐROXIT
Al(OH)3
NHÔM
SUNFAT
Al2(SO4)3
NHẬN BIẾT
Al3+ TRONG
DUNG DỊCH
NỘI DUNG
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
I.NHÔM OXIT: Al2O3
1.Tính chất vật lí:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Al có tác dụng với H2O?
Tại sao các vật dụng bằng nhôm sử dụng ở gia đình không tác dụng với H2O ?
Cho biết một số tính chất vật lí của Al2O3:
+ Trạng thái
+ Màu sắc
+ Tính tan trong nước
+ Nhiệt độ nóng chảy
I.NHÔM OXIT: Al2O3
1.Tính chất vật lý:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Al2O3 là chất rắn màu trắng, không tan trong nước và không tác dụng với H2O, nhiệt độ nóng chảy trên 2050OC.
I.NHÔM OXIT: Al2O3
2.Tính chất hóa học:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Vd: Có các cặp chất sau:
c. CO2 và HCl
d. CO2 và NaOH
a. Na2O và HCl
b. Na2O và NaOH
e. Al2O3 và HCl
f. Al2O3 và NaOH
Trường hợp nào có xảy ra phản ứng? Giải thích.
I.NHÔM OXIT: Al2O3
2.Tính chất hóa học:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Viết PTPƯ dưới dạng phân tử và ion rút gọn?
Al2O3 + HCl →
Al2O3 + NaOH →
I.NHÔM OXIT: Al2O3
2.Tính chất hóa học:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Al2O3 + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2O
Al2O3 + 6H+→ 2Al3+ + 3H2O
* Trong phản ứng với axit: Al2O3 là oxit bazơ (1)
a.Tác dụng với axít:
I.NHÔM OXIT: Al2O3
2.Tính chất hóa học:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Al2O3 + 2NaOH → 2NaAlO2 + H2O
Al2O3 + 2OH¯ → 2AlO2 ¯ + H2O
*Trong phản ứng với axit: Al2O3 là oxit axit (2)
a.Tác dụng với axít: Al2O3 là oxit bazơ (1)
b.Tác dụng với dung dịch kiềm:
Từ các phản ứng trên, ta kết luận gì về tính chất của Al2O3?
Từ (1) và (2): Al2O3 là oxit lưỡng tính.
Nhôm oxit
Dạng ngậm H2O: Al2O3.2H2O
Dạng khan: Al2O3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
I.NHÔM OXIT: Al2O3
3.Ứng dụng:
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Trong tự nhiên, Al2O3 tồn tại ở những dạng nào? Và có ứng dụng gì?
Nhôm oxit
Dạng ngậm H2O: Al2O3.2H2O
Dạng khan: Al2O3
Quặng boxit
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
I.NHÔM OXIT: Al2O3
3.Ứng dụng:
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Đồ trang sức
Vật liệu mài
Ngành
kỹ thuật
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
II.NHÔM HYĐROXIT: Al(OH)3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Quan sát hiện tượng, giải thích, viết PTHH.
* Điều chế Al(OH)3:
1
Thí nghiệm AlCl3 + dd NH3 → ?
II.NHÔM HYĐROXIT: Al(OH)3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
* Điều chế Al(OH)3:
Hay:
II.NHÔM HYĐROXIT: Al(OH)3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
1.Tính chất vật lí:
Nhôm hyđroxit là chất rắn, màu trắng, kết tủa ở dạng keo.
Nêu một số tính chất vật lí của Al(OH)3 ?
II.NHÔM HYĐROXIT: Al(OH)3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
2.Tính chất hóa học:
1
Quan sát hiện tượng, giải thích, viết PTHH và rút ra nhận xét.
- Thí nghiệm:
Al(OH)3 + dd HCl → ?
- Thí nghiệm:
Al(OH)3 + dd NaOH → ?
PHIẾU HỌC TẬP

-Dự đoán tính chất hóa học của Al(OH)3
II.NHÔM HYĐROXIT: Al(OH)3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
2.Tính chất hóa học:
a.Tác dụng với axit:
Al(OH)3 + 3HCl → AlCl3 + 3H2O
Al(OH)3 + 3H+ → Al3+ + 3H2O
 Al(OH)3 đóng vai trò là bazơ.
II.NHÔM HYĐROXIT: Al(OH)3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
2.Tính chất hóa học:
a.Tác dụng với axit: Al(OH)3 đóng vai trò là bazơ.
 Al(OH)3 đóng vai trò là axit.
(tính axit yếu hơn tính bazơ)
b.Tác dụng với dung dịch kiềm: NaOH, KOH, …
Al(OH)3 + NaOH → NaAlO2 + 2H2O
Al(OH)3 + OH– → AlO2– + 2H2O
Natri aluminat
III.NHÔM HYĐROXIT: Al(OH)3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
2.Tính chất hóa học:
a.Tác dụng với axit: Al(OH)3 đóng vai trò là bazơ.
b.Tác dụng với dung dịch kiềm: NaOH, KOH, …
Có kết luận gì về tính chất của Al(OH)3?
Al(OH)3 là hyđroxit lưỡng tính (HAlO2.H2O: Axit aluminic)
II.NHÔM SUNFAT: Al2(SO4)3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Phèn chua
K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O
Hãy cho biết tên và viết công thức hóa học dạng muối ngậm nước của nhôm sunfat? Và ứng dụng của nó trong đời sống ?
II.NHÔM SUNFAT: Al2(SO4)3
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Ngành thuộc da
Công nghiệp giấy
Công nghiệp nhuộm vải
Chất làm trong nước đục
Phèn chua
K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O
IV.NHẬN BIẾT Al3+ TRONG DUNG DỊCH:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết hai dung dịch: AlCl3 và NaCl.
Dùng dung dịch NaOH dư, kết tủa tan trong NaOH dư.
IV.NHẬN BIẾT Al3+ TRONG DUNG DỊCH:
Bài 27: NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA NHÔM
B.MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM:
aluminat (tan)
Al(OH)3 + OH – (dư) → AlO2 – + 2H2O
Al3+ + 3OH – → Al(OH)3 ↓
-Dùng dung dịch kiềm mạnh dư: lúc đầu có kết tủa keo trắng.
-Sau đó kết tủa tan:
Nhôm oxit Al2O3
Nhôm hiđroxit Al(OH)3
LÀ HỢP CHẤT LƯỠNG TÍNH
Tác dụng với axit
Tác dụng với bazơ
HỢP CHẤT CỦA NHÔM
Câu 1: Viết PTHH của các phản ứng thực hiện dãy chuyển đổi sau:
Câu 2: Chỉ dùng hóa chất nào sau đây có thể phân biệt 3 chất rắn là Mg, Al và Al2O3?
A. Dung dịch HCl
B. Dung dịch KOH
C. Dung dịch NaCl
D. Dung dịch CuCl2
CỦNG CỐ
Câu 3. Xử lý 18g hợp kim nhôm làm dung dịch NaOH đặc, nóng dư, làm thoát ra 20.16 lít khí (đktc), coi các thành phần khác của hợp kim không phản ứng. Thành phần % về khối lượng của nhôm trong hợp kim là:
A. 60%
B. 95%
C. 80%
D. 90%
CỦNG CỐ
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Học bài nắm được tính chất hóa học của Al; Al2O3 và Al(OH)3: Có tính lưỡng tính, viết PTHH chứng minh tính lưỡng tính của các hợp chất đó.
- Cách nhận biết ion Al3+ trong dung dịch: dùng NaOH dư.
- Chuẩn bị bài luyện tập: tính chất của kim loại kiềm, kiềm thổ và hợp chất của chúng.
+ Vị trí, cấu hình, tính chất hóa học, điều chế.
+Tính chất của Ca(OH)2, Ca(HCO3)2
+ Nước cứng, cách làm mềm nước cứng.
- Chuẩn bị bài tập 1-6 SGK/132
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM