Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

Kiểm tra bài cũ:
Câu 1: Câu trần thuật đơn là gì? Hãy lấy ví dụ về câu trần thuật đơn?
Câu 2: Trong những ví dụ sau, trường hợp nào không phải là câu trần thuật đơn?
A. Hoa cúc nở vàng vào mùa thu.
B. Chim én về theo mùa gặt.
C. Tôi đi học, còn em bé đi nhà trẻ.
D. Những dòng sông đỏ nặng phù sa.
Câu 3: Cho câu sau: “Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc.”
Câu trên có phải thuộc loại câu trần thuật đơn không?
A. Có B. Không

TIẾT 112 - CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
1.Ví dụ:

a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)

Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân

vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng

tượng, kì ảo.
(Theo Ngữ văn 6, tập một)

c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(Nguyễn Tuân)

d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.

CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Em hãy xác định chủ ngữ và vị ngữ trong các câu sau?
TIẾT 112 - CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
1.Ví dụ:
a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
b)Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân

vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng

tượng, kì ảo. (Theo Ngữ văn 6, tập một)

c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(Nguyễn Tuân)
d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.

CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Vị ngữ trong các câu đó do những từ hoặc cụm từ nào tạo thành?
* Cấu tạo các vị ngữ :
Câu a, b, c: là + cụm danh từ
- Câu d: là + tính từ
TIẾT 112 - CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
1.Ví dụ:
a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
b)Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân

vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng

tượng, kì ảo. (Theo Ngữ văn 6, tập một)

c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(Nguyễn Tuân)
d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.

CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Chọn từ, cụm từ phủ định thích hợp: không, không phải, chưa, chưa phải, vào trước vị ngữ các câu trên?
Câu có từ phủ định :
a) Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.
b) Truyền thuyết không là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
d) Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.


*Cấu trúc phủ định:

...không phải (chưa phải) + là + danh từ (cụm danh từ)


2) Ghi nhớ : SGK/ trang 114

TIẾT 112 - CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
1.Ví dụ:
a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
b)Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân

vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng

tượng, kì ảo. (Theo Ngữ văn 6, tập một)

c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(Nguyễn Tuân)
d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.

CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
? Em thử đặt câu hỏi cho các vị ngữ ở những ví dụ mục I?

II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là:


 giới thiệu quê quán.


a) Là người ở đâu?


* Ghi nhớ : SGK /trang115






Nhóm 1: Câu định nghĩa
Nhóm 2: Câu giới thiệu
Nhóm 3: Câu miêu tả
Nhóm 4: Câu đánh giá


Thảo luận nhóm
Mỗi nhóm đặt một câu trần thuật đơn có từ là.

III. Luyện tập:
1. Tìm câu trần thuật đơn có từ là trong những câu dưới đây:
a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
(Ngữ văn 6, tập hai)
b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
(Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)
c) Tre l� cỏnh tay c?a ngu?i nụng dõn [...].Tre cũn l� ngu?n vui duy nh?t c?a tu?i tho.[... ] Nh?c c?a trỳc, nh?c c?a tre l� khỳc nh?c c?a d?ng quờ.
(Thộp M?i)


d) Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
Sáo sậu là cậu sáo đen
Sáo đen là em tu hú
Tu hú là chú bồ các. (Đồng dao)
đ) Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà.
(Thánh Gióng)
e) Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng
(Tố Hữu)
2. Thảo luận nhóm: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu trần thuật đơn có từ là vừa tìm được. Cho biết các câu ấy thuộc những kiểu nào.
Nhóm 1: câu a
Nhóm 2: câu c
Nhóm 3: câu d
Nhóm 4: câu e
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng

tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi
với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
(Ngữ văn 6, tập hai)
CN
VN
 Câu định nghĩa

c) Tre là cánh tay của người nông dân [...].

Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.

[... ] Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.

(Thép Mới)
 Câu miêu tả
CN
VN
CN
CN
VN
VN
d) Bồ các là bác chim ri

Chim ri là dì sáo sậu


Sáo sậu là cậu sáo đen

Sáo đen là em tu hú

Tu hú là chú bồ các.

(Đồng dao)


Bồ Các (ác là)
Sáo sậu
Chim ri
VN
CN
CN
CN
CN
 Câu giới thiệu

CN
VN
VN
VN
CN
e) Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối

Và dại khờ là những lũ người câm

Trên đường đi những bóng âm thầm

Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng.

(Tố Hữu)

CN
VN
CN
VN
 Câu đánh giá

CN
CN
VN
VN
* Câu định nghĩa
* Câu giới thiệu
* Câu miêu tả
* Câu đánh giá

I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là

* Cấu tạo các vị ngữ :
- là + cụm danh từ
- là + tính từ
*Cấu trúc phủ định:

...không phải (chưa phải) + là + danh từ (cụm danh từ)


II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
TIẾT 112 - CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Dặn dò:

- Về nhà học bài, nắm vững đặc điểm và các kiểu câu trần thuật đơn có từ là.
- Viết một đoạn văn ngắn (5 – 7 câu) tả một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có trong đoạn văn.
- Soạn văn bản: Lao xao
CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH!