Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

1

TRU?NG THCS NGUY?N HU?
NGỮ VĂN 6
2






2. Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích sau :
Tre, nứa, mai, vầu mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. Vào đâu tre cũng sống, ở đâu tre cũng xanh tốt. Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn. Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre trông thanh cao, giản dị, chí khí như người. ( Thép Mới )
1. Câu trần thuật đơn là gì ? Cho ví dụ .
KIỂM TRA BÀI CŨ
/
/
/
/
/
/
/
3
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Tuần 30
Tiết 112 : Tiếng Việt

4


(b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.



(a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.









C

/
/
C
V
/
C
V
C
V
(d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
/
V
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau đây :
5

(a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.

(c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.







VN = là + cụm danh từ
VN = là + cụm danh từ
VN = là + cụm danh từ
VN = là + tính từ
Vị ngữ của các câu vừa phân tích có cấu tạo như thế
nào ? ( do từ hoặc cụm từ nào tạo thành ? )
6

Để biểu thị ý phủ định, em sẽ chọn những từ hoặc cụm từ phủ định nào sau đây để thêm vào phía trước vị ngữ của những câu dưới đây : không, không phải, chưa, chưa phải, chẳng, chẳng phải ?
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.

b) Truyền thuyết là loại truyện ... tưởng tượng, kì ảo.

c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày.. sáng sủa.

d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
Bà đỡ Trần không phải(chẳng phải) là người huyện ......
Truyền thuyết không phải(chẳng phải) là truyện dân gian...
Ngày thứ năm trên đảo... chưa phải ( không phải, chẳng phải ) là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
Dế Mèn trêu chị Cốc không phải (chẳng phải ) là dại.
7

Cả 4 câu vừa phân tích đều được gọi là câu trần thuật đơn có từ là. Vậy, theo em, đặc điểm của kiểu câu này là gì ?
Câu trần thuật đơn có từ là có hai đặc điểm :
* Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ (cụm danh từ ) hoặc do từ là kết hợp với động từ ( cụm động từ ), tính từ ( cụm tính từ).
* Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các cụm từ không phải, chẳng phải, chưa phải.
8
BÀI HỌC :
1. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là :
Ghi nhớ 1 SGK / 114
9

Xếp các câu trần thuật đơn vừa tìm hiểu ở ví dụ I.1 SGK/114 vào bảng sau đây :
Câu (b)
Câu (a)
Câu (c)
Câu (d)
10

Dựa vào kết quả ở bảng vừa lập, hãy cho biết câu trần thuật đơn có từ là được phân thành những kiểu câu nào ?
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
CÂU
ĐỊNH
NGHĨA
CÂU
GIỚI
THIỆU
CÂU
MIÊU
TẢ
CÂU
ĐÁNH
GIÁ
11
BÀI HỌC :
1.Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
2. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là :
Ghi nhớ 2 SGK / 115
12

Lựa chọn, nối các ý sau để có những kết luận đúng.

13
II.LUYỆN TẬP
14

BT1: Tìm câu trần thuật đơn có từ là.
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên gọi của sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
Tre là cánh tay của người nông dân.[...]
Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
[...] Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.







/
/
/
/
/
15

BT1(SGK/101) Tìm câu trần thuật đơn có từ là.
d) Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
Sáo sậu là cậu sáo đen
Sáo đen là em tu hú
Tu hú là chú bồ các.
đ) Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà .
e) Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi như những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng.







16

BT2(SGK/115) Xác định CN,VN và cho biết nhữngcâu trần thuật đơn sau thuộc những kiểu nào

a) Hoán dụ là gọi tên ... cho sự diễn đạt.


c)Tre là cánh tay của người nông dân.

Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.

Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.






/
C
V
/
/
C
V
C
V
/
C
V
 Câu định nghĩa
? C? 3 cđu d?u lă cđu dânh giâ
17

BT2(SGK/116) .
d) Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
....
e) Khóc là nhục.
Rên, hèn.
Van, yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm








/
C
V
/
C
V
/
C
V
C
V
C
V
/
C
V
} 2 câu đều là câu giới thiệu
? C? 4 cđu d?u lă cđu dânh giâ
18
DẶN DÒ :
Học bài.
Chuẩn bị bài : Lao xao