Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

a
a
Chào mừng quý thầy, cô
và học sinh đến dự !
NGUYEN NGOCTUAN
02/2011
NGUYENNGOCTUAN-2011
Ngữ văn 6
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
kiểm tra bài cũ
Câu : “ Từng đàn rủ nhau lặng lẽ bay đi .”, thuộc kiểu
câu nào ?
a. Câu ghép đẳng lập. b. Câu ghép chính phụ.
c. Câu trần thuật đơn. d. Không thuộc ba kiểu câu trên.
2. Trong các câu sau, câu nào không phải là câu đơn trần thuật ?
a. Bố tôi đi làm và mẹ ở nhà. b. Bố tôi đi làm.
c. Mẹ tôi ở nhà. d. Em tôi đi học.
? Thế nào là câu trần thuật đơn ?
?Thế nào là câu trần thuật đơn ?
a
a
Tiết 113
CÂU TRẦN THUẬT CÓ TỪ LÀ
NGUYENNGOCTUAN-2011
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
I. ĐĂC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “ LÀ”
a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
( Vũ Trinh )


b.Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các
nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời
quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo. ( theo Ngữ văn 6, tập 1 )


c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong
trẻo, sáng sủa. ( Nguyễn Tuân )


d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
C
C
? Bằng kiến thức đã học, cho biết thế nào câu trần thuật ? Thế nào là câu đơn ?
Câu trần thuật : câu kể, tả ( chia theo mục đích nói ).
Câu đơn : câu có một cụm C-V,
thông báo một sự việc ( chia theo
cấu tạo )
? Vậy câu trần thuật đơn có từ “ là” là kiểu câu như thế nào ?
Đó là cách gọi dựa theo các yếu tố về đặc điểm của câu :
câu trần thuật, câu đơn, câu có từ “ là”
? THẢO LUẬN
Xác định chủ ngữ, vị ngữ. Vị ngữ của các câu trên do hoặc cụm từ nào tạo thành ?
C
V ( là + d )
V ( là + cụm dt )
V + ( là + cụm dt )
V + ( là + t )
C
Vị ngữ thường do “ là” + danh từ, cụm danh
từ tạo thành.
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
? Chọn những từ hoặc cụm từ thích hợp : “không, không phải, chưa, chưa phải “điền vào trước vị ngữ của các câu trên.
Bà đỡ Trần là người huyện
Đông Triều. ( Vũ Trinh )

b.Truyền thuyết là loại truyện dân
gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên
quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu
tố tưởng tượng, kỳ ảo.
( theo Ngữ văn 6, tập 1 )

c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là
một ngày trong trẻo, sáng sủa.
( Nguyễn Tuân )

d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
không phải
a
không phải
không phải
chưa phải
- Vị ngữ của các câu trên có khả năng kết hợp với các từ : “không, không phải, chưa, chưa phải” biểu thị ý phủ định.
? Vậy câu trần thuật đơn có từ “ là” có đặc điểm gì ?
Trong câu đơn trần thuật đơn có từ “ là”
Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ ( cụm
danh từ ) tạo thành. Ngoài ra, tổ hợp giữa từ là với
động từ ( cụm động từ ) hoặc tính từ ( cụm tính từ )
…cũng có thể làm vị ngữ.
Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với
các cụm từ : không phải, chưa phải.
-> Câu giới thiệu
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
II. CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “ LÀ”
-> Câu đánh giá
-> Câu dịnh nghĩa
-> Câu miêu tả
Có một số kiểu câu trần thuật đơn có từ “ là” :
- Câu định nghĩa.
- Câu giới thiệu.
- Câu miêu tả.
- Câu đánh giá.
a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
( Vũ Trinh )


b.Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng
tượng, kỳ ảo. ( theo Ngữ văn 6, tập 1 )


c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. ( Nguyễn Tuân )


d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
Chúng ta thử đặt câu hỏi cho các
vị ngữ :
Là người ở đâu ? -> giới
thiệu quê quán.
Là loại truyện gí ? -> trình
bày ý kiến.
(c) Là một ngày như thế nào ? ->
miêu tả đặc điểm.
(d ) Là làm sao ? -> đánh giá.
? Qua kết quả trên, câu trần thuật đơn có từ “ là” gồm những kiểu nào ?
C
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
III. LUYỆN TẬP.
1. 2.
-> Câu định nghĩa
C
C
1.a. Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiên tượng
bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái
niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm
tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
b. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
c. Tre là cánh tay của người nông dân…
Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi
thơ.
…Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc
nhạc của đồng quê.
d. Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
Sáo sậu là cậu sáo đen
Sáo đen là em tu hú
Tu hú là chú bồ các
đ. Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng
Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà.
e. Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi như những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gửi vào im lặng.
? Tìm câu trần thuật đơn có từ “ là” trong những câu trên.
a. Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiên tượng bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
? Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu trần thuật đơn có từ “ là” vừa tìm được ?
Cho biết các câu ấy thuộc những kiểu nào ?
b. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
c.Tre là cánh tay của người nông dân…


Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi
thơ.

…Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc
nhạc của đồng quê.
V
C
V
-> không phải là câu trần thuật đơn có từ “ là”
V
-> Câu đánh giá
-> Câu đánh giá
V
-> Câu đánh giá
C
V
a
d. Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
Sáo sậu là cậu sáo đen
Sáo đen là em tu hú
Tu hú là chú bồ các
đ. Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương

và lập đền thờ ngay ở quê nhà.


e. Khóc là nhục.

Và dại khờ là những lũ người câm
NGUYENNGOCTUAN-2011
Câu giới thiệu
Câu đánh giá
-> Không phải câu trần thuật đơn có từ “ là”
C
V
V
C
C
V
C
V
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
hướng dẫn tự học
2. Chuẩn bị kiểm tra Tiếng Việt 1 tiết. ( ôn tập kiến
thức để đạt kết quả cao )
Làm bài tập 3. Viết một đoạn văn miêu tả có sử
dụng câu trần thuật đơn có từ ‘ là” và cho biết tác
dụng của câu trần thuật đơn có từ “ là”.
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
Chân thành cảm ơn quý thầy, cô và học sinh !
Nguyễn Ngọc Tuấn
02/2011