Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

Bài giảng môn : Ngữ Văn 6
TRƯỜNG THCS LONG BÌNH
Chào mừng QU?Y thầy cô giáo Vấ` DU? GIO` THAO GIA?NG
Giáo Viên: Ba?ch Thi? Lo?i
2013
1
2
3
4
5
CÁNH HOA MAY MẮN
Chơi mà học
Hãy đặt một câu trần thuật đơn nói về các hoạt động chào mừng ngày 26 / 3 của nhà trường.
VD: Các anh chị lớp 9 diễn văn nghệ.
Có ý kiến cho rằng câu văn sau là câu trần thuật đơn, em có đồng ý không? Vì sao?

Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng
mực nên tôi chóng lớn lắm
Đây không phải là câu trần thuật đơn vì câu có hai cụm C-V.
V
V
C
C
Cho biết tác dụng của các trần thuật đơn
- Giời chớm hè.
- Cây cối um tùm.
- Ong vàng, ong bò vẽ, ong mật đánh lộn nhau để hút mật ở hoa.
Giới thiệu
Tả
kể
Thế nào là câu trần thuật đơn?
Câu trần thuật đơn do một cụm C – V tạo thành dùng để giới thiệu, tả, hoặc kể một sự vật, sự việc hay nêu ý kiến.
Chúc mừng bạn
TRƯỜNG THCS
GD
LONG BÌNH
Tiết 112 – Tiếng Việt:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ "LÀ"
4
TIẾT 112
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Ví dụ (SGK)
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
//
C V
b.Truyền thuyết là loại truyện dân gian.tưởng tượng,kì ảo.

(Theo Ngữ văn 6, tập1)
//
C V
c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(Nguyễn Tuân)
//
C V
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
//
là + cụm danh từ
là + cụm danh từ
là + cụm danh từ
là + tính từ
C
V
Hãy xác định vị ngữ trong các câu sau và cho biết vị ngữ do loại cụm từ nào tạo thành?
e) Tập thể dục là bảo vệ sức khỏe
CN VN

g) Chăm học là rất tốt.
CN VN
Là+cụm động từ
Là+cụm tính từ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK)
Nhận xét:
- Có 1 cụm chủ vị
- Cấu tạo của vị ngữ:
 là + cụm danh từ
 là + tính từ
 là + cụm động từ
 là + cụm tính từ

TIẾT 112
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
TI?T 112 C�U TR?N THU?T DON Cể R? L�


a/ Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.

=>

b/ Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các . . . .

=>
c/ Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

=>
d/ Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.





Không phải + là + cụm danh từ
Không phải + là + tính từ
Chưa phải + là + cụm danh từ
Không phải + là + cụm danh từ
TIẾT 112
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK)
- Có 1 cụm chủ vị
Cấu tạo của vị ngữ:
 là + cụm danh từ ( câu a,b,c)
 là + tính từ (câu d)
 là + cụm động từ (câu e)
 là + cụm tính từ (câu g)
- Khi biểu thị ý phủ định, vị ngữ kết hợp với từ : không phải, chẳng phải, chưa phải
2. Ghi nhớ: (SGK/ 114)


Ti?t 112 C�U TR?N THU?T DON Cể T? L�
Lưu ý:
//
C
ĐT
PN1
PN2
VN
Vd2: Người ta gọi chàng là Sơn tinh
Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối

Và dại khờ là những lũ người câm

Trên đường đi như những bóng âm thầm

Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng.
(Tố Hữu)
e)
C
V
C
V
Lưu ý !
Không phải câu trần thuật đơn nào có từ là cũng
được gọi là câu trần thuật đơn có từ “là”.
Trong câu trần thuật đơn có từ “là”, đôi khi từ “là”
được thay thế bằng dấu phẩy ( , ).
Đáp án :
1) Lượm là chú bé làm nhiệm vụ liên lạc.
Lượm là chú bé có hình dáng nhỏ nhắn.
Lượm là chú bé dũng cảm.

Em sÏ lµ mïa xu©n cña mÑ. Em sÏ lµ mµu n¾ng cña cha. Em ®Õn tr­êng häc bao ®iÒu l¹. M«i biÕt c­êi lµ nh÷ng nô hoa. Trang s¸ch hång n»m m¬ mµng ngñ. Em gèi ®Çu trªn nh÷ng vÇn th¬. Em thÊy m×nh lµ hoa hång nhá. Bay gi÷a trêi lµm m¸t ngµy qua. Trêi mªnh m«ng, ®Êt hiÒn hßa. Bµn ch©n em ®i nhÌ nhÑ. §­a em vµo t×nh ng­êi bao la. C©y cã rõng bÇy chim lµm tæ. S«ng cã nguån tõ suèi ch¶y ra. Tim mçi ng­êi lµ quª nhµ nhá. T×nh nång th¾m nh­ mÆt trêi xa.
Em là bông hồng nhỏ
Em sÏ lµ mïa xu©n cña mÑ. Em sÏ lµ mµu n¾ng cña cha. Em ®Õn tr­êng häc bao ®iÒu l¹. M«i biÕt c­êi lµ nh÷ng nô hoa. Trang s¸ch hång n»m m¬ mµng ngñ. Em gèi ®Çu trªn nh÷ng vÇn th¬. Em thÊy m×nh lµ hoa hång nhá. Bay gi÷a trêi lµm m¸t ngµy qua. Trêi mªnh m«ng, ®Êt hiÒn hßa. Bµn ch©n em ®i nhÌ nhÑ. §­a em vµo t×nh ng­êi bao la. C©y cã rõng bÇy chim lµm tæ. S«ng cã nguån tõ suèi ch¶y ra. Tim mçi ng­êi lµ quª nhµ nhá. T×nh nång th¾m nh­ mÆt trêi xa.
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
II. CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Tiết 112:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
VN có tác dụng giới thiệu sự vật nói ở CN.
VN trình bày cách hiểu về
sự vật, hiện tượng, khái niệm
nói ở CN.
VN miêu tả đặc điểm của sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở CN.
VN thể hiện sự đánh giá đối với sự vật nói ở CN.
Câu đánh giá
Câu miêu tả
Câu giới thiệu
a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều
b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về…
c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ (SGK)
TIẾT 112
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Câu định nghĩa
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ
- Câu giới thiệu
- Câu định nghĩa
- Câu miêu tả
- Câu đánh giá
2. Ghi nhớ : (SGK/ 115)

Qua tìm hiểu ví dụ em hãy cho biết có
mấy kiểu câu trần thuật đơn có từ là
?Đó là những kiểu câu nào?
TIẾT 112
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đăc điểm của câu trần thuật đơn từ là
III. Luyện tập:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là:
Minh Anh là lớp trưởng lớp 6a1
C
V
Lớp trưởng lớp 6a1 là Minh Anh
C
V
Quan hệ giữa chủ ngữ và vị ngữ trong câu trần thuật đơn có từ là rất đa dạng thường ở những câu đinh nghĩa, câu giới thiệu và một số trường hợp ở câu đánh giá chủ ngữ và vị ngữ có thể đổi vị trí cho nhau.
Những câu sau đây có thể đổi vị trí chủ nhữ, vị ngữ cho nhau được không?
Tiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”
13
1. Câu giới thiệu:
2. Câu định nghĩa:
3. Câu miêu tả:
4. Câu đánh giá:
Bạn Lan là người có mái tóc dài, mượt mà, óng ả.
Hoa là bạn thân nhất của em.
Phó từ là những từ chuyên đi kèm động từ, tính từ để
bổ sung ý nghia cho động từ, tính từ
Bạn Ngân là một học sinh gương mẫu.
Hà Nội
Truyện cười là truyện kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống nhằm tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội.
Hà Nội là thủ đô của nước Việt Nam
Vịnh Hạ Long là nơi núi non trùng điệp ,nước biển xanh trong
Các bạn ấy là những người con
ngoan trò giỏi
? Đặt câu trần thuật đơn có từ là tương ứng với nội dung từng bức tranh
Câu định nghĩa
Câu đánh giá
Câu miêu tả
Câu giới thiệu
TI?T 112 C�U TR?N THU?T DON Cể T? L�
s
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
III. Luyện tập
1. Bài tập 1 + 2
Em hãy xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau và cho biết chúng thuộc kiểu câu trần thuật đơn có từ là nào ?
a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Tiết 112: Câu trần thuật đơn có từ là
s
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
III. Luyện tập
1. Bài tập 1 + 2
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm....
C
V
Câu định nghĩa
b: Người ta gọi chàng là Sơn tinh
Không phải là câu trần thuật đơn có từ là
.
c) Tre là cánh tay của người nông dân(..) Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.(.).Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.

c1) Tre là cánh tay của người nông dân.
C
V
Câu đánh giá
c2) Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
C
V
Câu đánh giá
c3) Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.
C
V
Câu đánh giá
d) Bồ các là bác chim ri

Chim ri là dì sáo sậu

Sáo sậu là cậu sáo đen

Sáo đen là em tu hú

Tu hú là chú bồ các
C V
C
V
C
V
C
V
C
V
Đều là câu giới thiệu.
Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối

Và dại khờ là những lũ người câm

Trên đường đi như những bóng âm thầm

Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng. (Tố Hữu)
e)
C
V
C
V
Câu đánh giá
Bài tập 3/ 116/ SGK
Viết đoạn văn (khoảng 5 đến 7 câu) tả một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ là trong đoạn văn.
Hằng là người bạn thân nhất của tôi. Bạn Hằng cùng lớp với tôi từ những ngày ở trường mầm non. Hằng cao lớn hơn tôi nhiều. Hằng có nước da trắng hồng, khuôn mặt khá xinh. Hằng là học sinh giỏi của lớp. Các bạn trong lớp đều quý mến Hằng.
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:
Học bài: + Đặc điểm câu trần thuật đơn có từ “là”.
+ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”
Bài tập: + Hoàn thành các bài tập SGK.
+ Viết đoạn văn từ năm đến 7 câu tả một người
bạn thân của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu
trần thuật đơn có từ “là”. Nêu tác dụng của câu trần
thuật đơn có từ “là” trong đoạn văn.
- Chuẩn bị bài học: Câu trần thuật đơn không có từ “là”
29
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HS
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC GIỎI
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QÚY THẦY CÔ GIÁO ĐÃ THAM DỰ TIẾT HỌC