Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

Bài giảng môn : Ngữ Văn 6
TRƯỜNG THCS XUÂN PHONG
Chào mừng QU?Y thầy cô giáo Vấ` DU? GIO` THAO GIA?NG
Giáo Viên: Xa Van Th?ng
2013
Kiểm tra bài cũ
Thế nào là câu trần thuật đơn?
Tác dụng của câu trần thuật đơn?
Cho ví dụ?
Tiết 115
Câu trần thuật đơn có từ "là"
TI?T 115: C�U TR?N THU?T DON Cể T? L�
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
1. Ví dụ
Xác định chủ ngữ vị ngữ cho những câu sau?
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
//
C N VN
b.Truyền thuyết là loại truyện dân gian.tưởng tượng, kì ảo.

(Theo Ngữ văn 6, tập1)
//
C N VN
c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(Nguyễn Tuân)
//
CN VN
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
//
C N VN
là + cụm danh từ
là + cụm danh từ
là + cụm danh từ
là + tính từ
C
V
Vị ngữ trong các câu này do những từ hoặc cụm từ nào tạo thành?
? Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định thích hợp cho sau
đây: Không, không phải, chưa, chưa phải, điền vào trước vị
ngữ của các câu bên dưới:

a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
=> Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.

b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có.... tưởng tượng, kì ảo.

=>Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các . . .

c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
=>Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
=>Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.


a/ Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.

=>

b/ Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các . . . .

=>
c/ Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

=>
d/ Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.

=>
Không phải + là + cụm danh từ
Không phải + là + tính từ
Chưa phải + là + cụm danh từ
Không phải + là + cụm danh từ
TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Em hãy nhận xét cấu tạo của phần vị ngữ trong các câu trên ?
Em hãy chỉ ra cấu trúc phủ định của các ví dụ trên ?
Cấu trúc phủ định của các ví dụ

CN/ Không phải(chưa phải)+là+ cụm danh từ (tính từ)
( Dạng phủ định)

CN/ là+ cụm danh từ (tính từ)
( Dạng khẳng định)
TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
s
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
2. Nhận xét
1. Ví dụ

Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ (cụm danh từ) tạo thành. Ngoài ra, tổ hợp giữa từ là với động từ( cụm động từ) hoặc tính từ ( cụm tính từ)...cũng có thể làm vị ngữ.
Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định nó kết hợp với các cụm từ:
không phải, chưa phải,.
*/ Ghi nhớ: ( Sgk tr114)
TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Từ các ví dụ trên em rút ra đặc điểm gì của câu trần thuật đơn có từ “ là ” ?
Lưu ý:
Vd1: Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
//
CN
ĐT
PN1
PN2
VN
Vd2: Người ta gọi chàng là Sơn Tinh
là + cụm danh từ
cụm động từ
câu trần thuật đơn
có từ là
không phải là câu
trần thuật đơn có
từ là
TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Em hãy xác định chủ ngữ và vị ngữ trong ví dụ 2 ?
Hai câu trong ví dụ trên có phải là câu trần thuật đơn có từ “là” không ?
Lưu ý !
- Không phải câu trần thuật đơn nào có từ là cũng được gọi là câu trần thuật đơn có từ “là”.
Trong câu trần thuật đơn có từ “là”, đôi khi từ “là” được thay thế bằng dấu phẩy ( , ).
s
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
1. Ví dụ
TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
//
CN VN
b.Truyền thuyết là loại truyện dân gian.tưởng tượng, kì ảo.

(Theo Ngữ văn 6, tập1)
//
CN VN
c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(Nguyễn Tuân)
//
CN VN
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
//
CN VN
C
V
Là người ở đâu?
Là loại truyện gì?
Là một ngày như thế nào?
Là làm sao ?
Câu đánh giá
Câu miêu tả
Câu định nghĩa
Câu giới thiệu
? Em thử đặt câu hỏi cho các vị ngữ ở những ví dụ trên ?
Các câu trả lời ở phần vị ngữ được đưa ra với mục đích gì ?
s
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
1. Ví dụ
2. Nhận xét
Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là:
+ Câu định nghĩa
+ Câu giới thiệu
+ Câu miêu tả
+ Câu đánh giá
*/ Ghi nhớ: ( Sgk T115)
TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Em hãy cho biết có mấy kiểu câu trần thuật đơn có từ “là” ?


a) Câu giới thiệu
d) Câu định nghĩa.
c) Câu miêu tả
b) Câu đánh giá
Bài tập nhanh :
Nối thông tin ở cột A với mỗi thông tin ở cột B
sao cho phù hợp :
s
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
III. Luyện tập
1. Bài tập 1 + 2
Đọc và xác định yêu cầu của bài tập 1, 2
Các bước
Bước 1: Tìm câu trần thuật đơn có từ là
Bước 3: Cho biết câu ấy thuộc kiểu câu
trần thuật đơn nào?
Bước 2: Xác định chủ ngữ và vị ngữ của các câu
trần thuật đơn có từ là
TI?T 115: C�U TR?N THU?T DON Cể T? L�
s
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
III. Luyện tập
1. Bài tập 1 + 2
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm....
CN
VN
Câu định nghĩa
b. Người ta gọi chàng là Sơn tinh
Không phải là câu trần thuật đơn có từ là
TI?T 115: C�U TR?N THU?T DON Cể T? L�
c) Tre là cánh tay của người nông dân(..) Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.(.).Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.
c1) Tre là cánh tay của người nông dân.
CN
VN
Câu đánh giá
c2) Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
CN
VN
Câu đánh giá
c3) Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.
CN
VN
Câu đánh giá
TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
d) Bồ các là bác chim ri

Chim ri là dì sáo sậu

Sáo sậu là cậu sáo đen

Sáo đen là em tu hú

Tu hú là chú bồ các.
CN VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Đều là câu giới thiệu.
Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối

Và dại khờ là những lũ người câm

Trên đường đi như những bóng âm thầm

Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng. (Tố Hữu)
e)
CN
VN
CN
VN
Câu đánh giá
TI?T 115: C�U TR?N THU?T DON Cể T? L�
Quan sát bức tranh , em hãy viết 3 câu trần thuật đơn có từ là, trong đó có 1 câu miêu tả, 1 câu giới thiệu, 1 câu đánh giá (viết về hình dáng, tính cách, công việc của chú bé Lượm)
Bài tập
Đáp án :
1) Lượm là chú bé làm nhiệm vụ liên lạc.( Câu giới thiệu)
Lượm là chú bé có hình dáng nhỏ nhắn.( Câu miêu tả )
Lượm là chú bé dũng cảm.( Câu đánh giá )
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:
Học bài: + Đặc điểm câu trần thuật đơn có từ “là”.
+ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”
Bài tập: + Hoàn thành các bài tập SGK.
+ Viết đoạn văn từ năm đến 7 câu tả một người
bạn thân của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu
trần thuật đơn có từ “là”. Nêu tác dụng của câu trần
thuật đơn có từ “là” trong đoạn văn.
- Chuẩn bị bài học: Ôn tập, chuẩn bị cho bài kiểm tra TV.
29
Bài tập 3: Viết một đoạn văn ngắn từ 5 - 7 câu tả một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ là trong đoạn văn.
Xác định chủ đề:
Tả một người bạn của em
+ Về hình dáng
+ Về tính cách
2. Số câu:
5 - 7 câu.
3. Kiến thức tiếng Việt:
sử dụng câu trần thuật đơn có từ là:
+ Câu miêu tả
+ Câu giới thiệu
+ Câu đánh giá
Bài tập 3 ( tham khảo)
Hằng là người bạn thân nhất của tôi. Bạn Hằng cùng lớp với tôi từ những ngày ở trường mầm non. Bạn ấy cao lớn hơn tôi nhiều. Hằng có nước da trắng hồng, khuôn mặt xinh xắn. Hằng là học sinh giỏi của lớp. Các bạn trong lớp đều quý mến Hằng.
Chân thành cám ơn quí thầy cô và các em học sinh!
Chân thành cám ơn quí thầy cô và các em học sinh!