Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
LỚP 6B
Giáo viên : Bùi Thị Hồng Duyên
kiểm tra bài cũ
Câu trần thuật đơn là gì ? Cho ví dụ.
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm
C - V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc
kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý
kiến.
ĐÁP ÁN
TIẾT 112
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng,kỳ ảo.
(Theo ngữ văn 6, tập một)
c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
(Nguyễn Tuân)
d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.

TIẾT 112: CÂU TRẦN ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là
1. Ví dụ :
Câu hỏi:
1. Các câu trên thuộc loại câu gì?
2. Xác định chủ ngữ và vị ngữ trong các câu đó?
3. VN của các câu đó do những từ hoặc cụm từ nào tạo thành?

TIẾT 112: CÂU TRẦN ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là

1.Ví dụ :

a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.

b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện

có liên quan đến lịch sử thời quá khứ,thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.

c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo,sáng sủa.

d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.

CN
VN
? là + cụm danh từ
? là + cụm danh từ
? là + cụm danh từ
? là + tính từ
CN
VN
CN
VN
CN
VN



TIẾT 112: CÂU TRẦN ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật
đơn có từ là
1. Ví dụ :
2. Nhận xét:
Từ ví dụ trên, em hãy cho biết câu trần thuật đơn có đặc điểm gì ?
-Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ hoặc cụm danh từ tạo thành. Ngoài ra tổ hợp giữa từ là với động từ ( cụm động từ) hoặc tính từ ( cụm tính từ) … cũng có thể làm vị ngữ.

Bài tập nhanh : Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các
câu trần thuật đơn có từ là trong các câu sau:
a. Đi là di chuyển.
b. Bố tôi là bác sỹ
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Là + ĐT
Là + DT
Là + CTT
c. Cậu ấy là ngoan nhất lớp tôi.
d. Đào đẹp nhất là đang nở.
CN
VN
Là + CTT
b. Ch?n nh?ng t? ho?c c?m t? ph? d?nh thớch h?p cho sau
dõy: Khụng, khụng ph?i, chua, chua ph?i, di?n v�o tru?c v?
ng? c?a cỏc cõu bờn du?i:

a. B� d? Tr?n l� ngu?i huy?n Dụng Tri?u.

b. Truy?n thuy?t l� lo?i truy?n dõn gian k? v? cỏc nhõn v?t v� s? ki?n cú liờn quan d?n l?ch s? th?i quỏ kh?, thu?ng cú y?u t? tu?ng tu?ng, kỡ ?o



c. Ng�y th? nam trờn d?o Cụ Tụ l� m?t ng�y trong tr?o, sỏng s?a.


d. D? Mốn trờu ch? C?c l� d?i.

=> Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.
=>Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo

=>Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
=>Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.
Vị ngữ biểu thị ý phủ định.



Mô hình :
TIẾT 112: CÂU TRẦN ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật
đơn có từ là
1. Ví dụ :
2. Nhận xét:
- Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ hoặc cụm danh từ tạo thành. Ngoài ra tổ hợp giữa từ là với động từ ( cụm động từ) hoặc tính từ ( cụm tính từ) … cũng có thể làm vị ngữ.

- Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó thường kết hợp với các cụm từ không phải, chưa phải.
=> Hình thức khẳng định.
=> Hình thức phủ định.
CN / là + VN
Mô hình :
CN /Không phải(chưa phải ) là + VN
Anh trai gọi Kiều Phương là Mèo.

Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu dưới đây
CN
VN
gọi
PN 1
PN 2
là
ĐT
Lưu ý:
Không phải bất kỳ câu nào có từ là đều được gọi là câu trần thuật đơn có từ là.
Những câu có từ là không dùng để nối kết CN-VN thì không phải là câu trần thuật đơn có từ là:



TIẾT 112: CÂU TRẦN ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật
đơn có từ là
II.Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
1. Ví dụ :



TIẾT 112: CÂU TRẦN ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Ví dụ :
II.Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
a.Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.


b.Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự
kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo.


c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.



d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.

=>VN trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở CN
=>VN có tác dụng giới thiệu về sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở CN
=>VN miêu tả đặc điểm trạng thái của sự vật,hiện tượng,khái niệm nói
ở CN
=>VN thể hiện sự đánh giá đối với sự vật nói ở CN
Câu giới thiệu
Câu định nghĩa
Câu miêu tả
Câu đánh giá
Đọc các câu sau đây và trả lời câu hỏi



TIẾT 112: CÂU TRẦN ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật
đơn có từ là
II.Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
1. Ví dụ :
2. Nhận xét :
Có 4 kiểu câu trần thuật đơn có
từ là đáng chú ý:
+ Câu định nghĩa;
+ Câu giới thiệu;
+ Câu miêu tả;
+ Câu đánh giá.



Mô hình :
TIẾT 112: CÂU TRẦN ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật
đơn có từ là
1. Ví dụ :
2. Nhận xét:
- Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ hoặc cụm danh từ tạo thành. Ngoài ra tổ hợp giữa từ là với động từ ( cụm động từ) hoặc tính từ ( cụm tính từ) … cũng có thể làm vị ngữ.

- Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó thường kết hợp với các cụm từ không phải, chưa phải.
=> Hình thức khẳng định.
=> Hình thức phủ định.
CN / là + VN
Mô hình :
CN /Không phải(chưa phải ) là + VN
II.Các kiểu câu
trần thuật đơn có từ là
1. Ví dụ :
2. Nhận xét:
1. Ví dụ :
Có 4 kiểu câu trần thuật
đơn có từ là đáng chú ý:
+ Câu định nghĩa;
+ Câu giới thiệu;
+ Câu miêu tả;
+ Câu đánh giá.
Bài tập : Sử dụng câu trần thuật đơn có từ là để:
Nhóm 1 : Giới thiệu về một bạn trong lớp?
Nhóm 2 : Miêu tả về một người thân ?
Nhóm 3 : Nhận xét về tính cách một bạn?
Nhóm 4 : Định nghĩa về học sinh ngoan?
3 phút
PHIẾU HỌC TẬP
? D?t cõu tr?n thu?t don cú t? l� tuong ?ng v?i n?i dung t?ng b?c tranh
NHÀ THỜ GỖ KON TUM



TIẾT 112: CÂU TRẦN ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. Đặc điểm của câu trần thuật
đơn có từ là
II.Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
III. Luyện tập
Tìm câu trần thuật đơn có từ là trong những câu dưới đây. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu trần thuật đơn có từ là vừa tìm được. Cho biết các câu ấy thuộc những kiểu nào?
Bài tập 1 + 2
a) Hoán dụ là gọi tên sự vật hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự
vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức
gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
(Ngữ văn 6, tập một)
b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)

c) Tre là cánh tay của người nông dân
Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.
(Thép Mới)

d) Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
Sáo sậu là cậu sáo đen
Sáo đen là em tu hú
Tu hú là chú bồ các.
(Đồng dao)
đ) Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà.
(Thánh Gióng)
e) Khóc là nhục. Rên hèn. Van yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi như những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gửi vào im lặng.
(Tố Hữu)
Tìm câu trần thuật đơn có từ là trong những câu dưới đây. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu trần thuật đơn có từ là vừa tìm được. Cho biết các câu ấy thuộc những kiểu nào?
Bài tập 1 + 2
a) Hoán dụ là gọi tên sự vật hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự

vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức

gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
(Ngữ văn 6, tập một)
b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)

CN
VN
CN
VN
gọi
ĐT
là
PN 2
PN 1
=> Không phải là câu trần thuật đơn có từ là
=> Câu định nghĩa
.

c1 ) Tre là cánh tay của người nông dân.
Cõu dỏnh giỏ
c3) Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
c3) Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.
CN
VN
CN
VN
Cõu dỏnh giỏ
CN
VN
Cõu dỏnh giỏ
d) Bồ các là bác chim ri


Chim ri là dì sáo sậu


Sáo sậu là cậu sáo đen


Sáo đen là em tu hú


Tu hú là chú bồ các
CN
VN
CN
CN
CN
CN
VN
VN
VN
VN
Đều là câu giới thiệu.
c. Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối




Và dại khờ là những lũ người câm
VN
CN
CN
VN
CN
VN
=>Là câu trần thuật đơn có từ là nhưng lược bỏ từ là để phù hợp với luật thơ
VN
CN
Rên, hèn. Van, yếu đuối
Câu đánh giá
CÂU TRẦN THUẬT
ĐƠN CÓ TỪ LÀ
HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC
29
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài :
+ Đặc điểm câu trần thuật đơn có từ là
+ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là
+ Hoàn thiện các bài tập SGK
+ Viết đoạn văn về mẹ có sử dụng câu trần thuật đơn
có từ là.
Về nhà ôn các kiến thức tiếng việt đã học để tiết sau
kiểm tra 1 tiết tiếng việt .
Xin chân thành cám ơn
Quý thầy cô và
các em học sinh
Bài tập:

a.Việc làm của Lang Liêu nhân ngày lễ Tiên vương là có hiếu.

b.“Đất rừng phương Nam” là truyện dài của Đoàn Giỏi.

c. Sừng sững là cao, to, dựng đứng như che hết tầm mắt.

d. Mỵ Nương là người con gái xinh đẹp tuyệt trần.
=> Câu đánh giá
=> Câu giới thiệu
=> Câu định nghĩa
=> Câu miêu tả
Xác định kiểu câu cho môi câu trần thuật đơn cớ từ là sau


Anh Thu l� m?t h?c sinh thơng minh c?a l?p em. Nam h?c v?a qua , b?n d?t danh hi?u h?c sinh gi?i tồn tru?ng . Mơn h?c n�o , b?n cung h?c t?t . D?c bi?t , b?n l� m?t h?c sinh cĩ nang khi?u v? �m nh?c. ? l?p, b?n cham ch� nghe gi?ng d? n?m v?ng ki?n th?c . V? nh�, b?n t? gi�c l�m c�c b�i t?p. C? l?p em , ai cung qu� m?n b?n .
BT 3
Viết đoạn văn ngắn ( 5 – 7 ) câu để tả người bạn của em có dùng ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là . Nêu tác dụng của câu TT Đ đó .
Lưu ý:
Không phải bất kỳ câu nào có từ là đều được gọi là câu trần thuật đơn có từ là.
Những câu có từ là không dùng để nối kết CN-VN thì không phải là câu trần thuật đơn có từ là: