Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô giáo về dự giờ tiết ngữ văn lớp 6b



Giáo viên giảng dạy : Nguyễn Thị Phượng
Trường THCS Mường Bang
Kiểm tra bài cũ
C©u hái 1: ThÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt ®¬n ?
C©u hái 2: X¸c ®Þnh chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ hai c©u sau ®©y vµ cho biÕt chóng cã ph¶i lµ c©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng ? V× sao ?
a. Em lµ häc sinh líp 6b.
b. Líp em ®ang häc bµi.

Đáp án
Câu 1 : Câu trần thuật đơn là câu :
- Về ý nghĩa câu trần thuật đơn thường dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự vật,sự việc, hiện tượng hay để nêu một ý kiến.
- Về cấu tạo câu trần thuật đơn do một cụm chủ vị tạo thành.
Câu 2: Là câu trần thuật đơn vì cấu tạo là một cụm chủ vị.
a. Em / là học sinh lớp 6b.=> dùng để giới thiệu.
C V
b. Lớp em / đang học bài.=> dùng để kể
C V



Câu trần thuật đơn
Câu trần thuật đơn có từ là
Câu trần thuật đơn kh«ng có từ là
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
/
C V
b. ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện


tượng khác có nét tương đồng với nó.
(Theo Ngữ văn 6, tập hai)

/
C V

c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
(Nguyễn Tuân)
/

d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
(Tô Hoài)
/
C V
là+CDT
là+CĐT
là+CDT
là+TT
C
V
Câu trần thuật đơn
C V
có từ là
là
là
là
là
Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định thích hợp cho sau
đây : Không, không phải, chưa, chưa phải, điền vào trước vị
ngữ của các câu bên dưới:


a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
=> Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.

b. ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
=> ẩn dụ không phải gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
=>Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
=>Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.
? : Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau. Cho biết đây có phải là câu trần thuật đơn có từ là không ? Vì sao ?
Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)

Người ta / gọi / chàng / là / Sơn Tinh .
C
V
ĐT
PN1
PN2
Trong câu này từ là nối động từ (gọi ) với phụ ngữ 2 (Sơn Tinh ) của cụm động từ . Do đó từ là không nối kết chủ ngữ và vị ngữ và không làm 1 bộ phận của vị ngữ nên câu này không được coi là câu trần thuật đơn có từ là.



*Ví dụ : Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau.
Cho biết đó có phải là câu trần thuật đơn có từ là không?
Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối

Và dại khờ là những lũ người câm

Trên đường đi như những bóng âm thầm

Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng.
(Tố Hữu)
C
V

Rên, hèn.Van, yếu đuối

Là câu trần thuật đơn có từ là nhưng lược bỏ từ là để phù hợp với luật thơ.
C
V
C
V
C
V
C
V
C
V
Xếp các câu trần thuật đơn có từ là trên vào bảng sau đây:
Vị ngữ trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ.
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
b. ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
Câu(b)
Câu (a)
Câu (c)
Câu (d)
Xếp các câu trần thuật đơn có từ là trên vào bảng sau đây:
Vị ngữ trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ
C©u ®Þnh nghÜa
C©u giíi thiÖu
C©u miªu t¶
C©u ®¸nh gi¸
Hà Nội
Truyện cười là truyện dân gian kể về những thói hư tật xấu trong xã hội để gây cười hoặc phê phán.
Hà Nội là thủ đô của nước ta.
Đặt câu trần thuật đơn có từ là tương ứng với nội dung từng bức tranh
Câu định nghĩa
Câu giới thiệu
?: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau để tìm câu trần thuật đơn có từ là. Cho biết chúng thuộc kiểu câu trần thuật đơn có từ là nào ?
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này

bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có

quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm

cho sự diễn đạt.
(Ngữ văn 6, tập 2)
1. Bài tập 1 và bài tập 2:
C
V
Câu định nghĩa
.
Tre là cánh tay của người nông dân(.).
Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
(.) Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.
(Thép Mới)
C
V
Câu đánh giá
C
V
V
C
d) Bồ các là bác chim ri

Chim ri là dì sáo sậu

Sáo sậu là cậu sáo đen

Sáo đen là em tu hú

Tu hú là chú bồ các.
C V
C
V
C
V
C
V
C
V
Đều là câu giới thiệu.
đ. Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương
C V
và lập đền thờ ngay ở quê nhà.
( Thánh Gióng)

Không phải là câu trần thuật đơn có từ là.
2. Bài tập 3: Viết một đoạn văn ngắn từ năm đến bảy câu
tả một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một
câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần
thuật đơn có từ là trong đoạn văn.

* Chủ đề: Tả một người bạn: + Về hình dáng
+ Về tính cách
* Kiểu câu trần thuật đơn có từ là: + Câu miêu tả
+ Câu giới thiệu
+ Câu đánh giá
"Nam là bạn thân của em. Bạn Nam học rất giỏi. Năm nào, bạn ấy cũng là học sinh xuất sắc, là "Cháu ngoan Bác Hồ". Em rất thán phục bạn và hứa sẽ phấn đấu học giỏi như bạn Nam".
câu trần thuật đơn có từ là
đặc điểm
phân loại
Khi biểu
thị ý phủ
định, vị ngữ
kết hợp với
các cụm từ
"không
phải",
"chưa
phải".
Câu

đánh

giá
Câu

miêu

tả
Câu

giới

thiệu
Câu

định

nghĩa
Vị ngữ
do từ
là kết hợp
với DT
(cụm DT),
ĐT (cụm
ĐT), TT
(cụm TT)
tạo thành.
Mẹ và cô
Phạm Tuyên
Lỳc ? nh� m? cung l� cụ giỏo. Khi d?n tru?ng cụ giỏo nhu m? hi?n. Cụ v� m? l� hai cụ giỏo. m? v� cụ ?y hai m? hi?n.
* Câu trần thuật đơn có từ là :
- Lỳc ? nh� m? cung l� cụ giỏo.
- Cụ v� m? l� hai cụ giỏo.

- Häc bµi theo b¶n ®å t­ duy. Chó ý n¾m ch¾c ®Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ vµ c¸c kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ.
- Hoµn chØnh bµi tËp vµo vë. Lµm bµi tËp 3 : viÕt mét ®o¹n v¨n miªu t¶ cã sö dông c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ vµ cho biÕt t¸c dông cu¶ c©u.
- VÏ mét b¶n ®å t­ duy theo c¸ch riªng cña m×nh.
ChuÈn bÞ bµi : “Lao xao” cña nhµ v¨n Duy Kh¸n.
+ T×m ®äc c¸c th«ng tin vÒ nhµ v¨n.
+ Yªu cÇu chuÈn bÞ : ®äc kÜ v¨n b¶n t×m bè côc v¨n b¶n, x¸c ®Þnh néi dung chÝnh cña bµi, tr¶ lêi c©u hái s¸ch gi¸o khoa .
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC Ở NHÀ
kính chúc sức khoẻ
Các thầy cô giáo và các em học sinh