Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
GV: HOÀNG THỊ TRANG
TRƯỜNG: PTDTBT-THCS CÁN CHU PHÌN
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Câu trần thuật đơn là gì?
2. Xác định câu trần thuật đơn trong các câu sau:
a) Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ nền văn hoá lâu đời.
b) Gió nâng tiếng sáo, gió nâng cánh diều.
c) Tre là cánh tay của người nông dân.
DỰ KIẾN TRẢ LỜI
2. Xác định câu trần thuật đơn:
Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ nền văn hoá lâu đời.
TN CN VN (Câu trần thuật đơn)
b) Gió nâng tiếng sáo, gió nâng cánh diều.
CN1 CN1 CN2 VN2
c) Tre là cánh tay của người nông dân.
CN VN (Câu trần thuật đơn)
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C - V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Tiết 113
Ti?T 113:
C�U TR?N THU?T DON CĨ T? L�
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK)
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
CN VN

b.Truyền thuyết là loại truyện dân gian…tưởng tượng, ḱ ảo.
CN VN
c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
CN VN
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
CN VN

là + cụm danh từ

là + cụm danh từ

là + cụm danh từ
là + tính từ
Qua phân tích, em thấy các câu trong các ví dụ trên thuộc kiểu câu gì?
Câu trần thuật đơn
Vị ngữ trong các câu trên do những từ hoặc cụm từ loại nào tạo thành?
Câu trần thuật đơn có từ là
Hãy xác định vị ngữ trong các câu sau và cho biết vị ngữ do loại cụm từ nào tạo thành?
e) Tập thể dục là bảo vệ sức khỏe
CN VN

g) Chăm học là rất tốt.
CN VN

là + cụm tính từ

là + cụm động từ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK)
Nhận xét:
- Có 1 cụm chủ vị
- Cấu tạo của vị ngữ:
 là + cụm danh từ ( câu a,b,c)
 là + tính từ (câu d)
 là + cụm động từ (câu e)
 là + cụm tính từ (câu g)

Ti?T 113:
C�U TR?N THU?T DON CĨ T? L�
a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
=> Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.
b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có.... tưởng tượng, kỡ ảo.
=>Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các . . . .
c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
=>Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
=>Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.

Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định th́ noự kết hợp với các cụm từ: không phải, chưa phải.
TiẾT 113
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK)
- Có 1 cụm chủ vị
Cấu tạo của vị ngữ:
 là + cụm danh từ ( câu a,b,c)
 là + tính từ (câu d)
 là + cụm động từ (câu e)
 là + cụm tính từ (câu g)
- Khi biểu thị ý phủ định, vị ngữ kết hợp với từ : không phải, chẳng phải.
2. Ghi nhớ: (SGK/ 114)


Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm....
CN VN
b. Ngu?i ta g?i ch�ng l� Son Tinh
CN VN
Bài tập 1
e. Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
CN VN
Và dại khờ là những lũ người câm
CN VN
Trên đường đi như những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng.
Câu trần thuật đơn có từ là
Khụng phải câu trần thuật đơn có từ là
Câu trần thuật đơn có từ là
Câu trần thuật đơn có từ là
Lưu ý
- Không phải bất kỳ câu nào có từ là đều gọi là câu trần thuật đơn có từ là.
- Câu trần thuật đơn có từ là phải là câu có từ “là” là một bộ phận của vị ngữ.
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
II. CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
TiẾT 113:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
VN có tác dụng giới thiệu sự vật nói ở CN.
VN trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở CN.
VN miêu tả đặc điểm của sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở CN.
VN thể hiện sự đánh giá đối với sự vật nói ở CN.
Câu đánh giá
Câu miêu tả
Câu định nghĩa
Câu giới thiệu
a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều
b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về…
c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
Vị ngữ của câu nào trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ?
Vị ngữ của câu nào có tác dụng giới thiệu sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ?
Vị ng? của câu nào thể hiện sự đánh giá đối với sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ng??
Vị ngữ của câu nào miêu tả đặc điểm, trạng thái của sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ?

CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ (SGK)
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ
- Câu (a): câu giới thiệu
- Câu (b):câu định nghĩa
- Câu (c): câu miêu tả
- Câu (d): câu đánh giá
2. Ghi nhớ : (SGK/ 115)

Qua t́m hiểu ví dụ,
em hãy cho biết
có mấy kiểu câu trần thuật đơn
có từ là đáng chú ý?
Đó là những kiểu câu nào?
TiẾT 113:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
LUYỆN TẬP
Bài 2 (trang 116 - SGK)
TiẾT 113
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu trần thuật đơn có từ là ở bài tập 1. Cho biết các câu ấy thuộc những kiểu câu nào?
Thảo luận nhóm
VN
Câu định nghĩa
c) Tre l� cỏnh tay c?a ngu?i nụng dõn.
CN
VN
Câu đánh giá
Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
CN
VN
Câu đánh giá
Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.
CN
VN
Câu đánh giá
a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm....
CN
Bài tập 2 (116/SGK)
d) Bồ các là bác chim ri

Chim ri là dì sáo sậu

Sáo sậu là cậu sáo đen

Sáo đen là em tu hú

Tu hú là chú bồ các.
CN VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Cõu gi?i thi?u

Câu đánh giá
Bài tập 2/ 116/ SGK
e. Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
CN VN

Và dại khờ là những lũ người câm
CN VN


Hà Nội là thủ đô của nước ta
Quan sát các bức tranh và đặt câu trần thuật đơn có từ là với mỗi tranh?
Bài tập 3/ 116/ SGK
Viết đoạn văn (khoảng 5 đến 7 câu) tả một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ là trong đoạn văn.
Hằng là người bạn thân nhất của tôi. Bạn Hằng cùng lớp với tôi từ những ngày ở trường mầm non. Hằng cao lớn hơn tôi nhiều. Hằng có nước da trắng hồng, khuôn mặt khá xinh. Hằng là học sinh giỏi của lớp. Các bạn trong lớp đều quý mến Hằng.
Củng cố
Hướng dẫn chuẩn bị cho tiết học tiếp theo
- Học thuộc ghi nhớ, nắm được đặc điểm, các kiểu câu của câu trần thuật đơn có từ là
- Tập viết đoạn văn tả người, có sử dụng ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là
- Chuẩn bị: kiểm tra 1 tiết Tiếng Việt (tiết 118)
CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HS