Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

Chào mừng quý thầy cô đến
dự giờ thăm lớp
Câu 2: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng để làm gì?
a) Hoa cúc nở vàng vào mùa thu.
b) Những lúc ngồi bên bàn học, tôi chỉ muốn gục xuống khóc.
c) Kiều Phương là cô bé rất thông minh.
Kiểm tra bài cũ:
Câu 1: Câu trần thuật đơn là gì?
=> Câu miêu tả
=> Câu đánh giá
=> Câu kể
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Ví dụ 1:
a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và

sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
(Theo Ngữ văn 6, tập một)
c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
(Nguyễn Tuân)
d) Bạn Lan là lớp trưởng
CN
VN
CN
CN
CN
VN
VN
VN
Ví dụ 2:
a) Hạnh phúc là đấu tranh.

b) Mục tiêu của chúng tôi là cố gắng đạt điểm 10.
c)
d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
CN
VN
CN
CN
VN
VN
Chăm tập thể dục là rất tốt cho sức khỏe
CN
VN
a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và

sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
CN
VN
CN
CN
CN
VN
VN
VN
(Cụm danh từ)
(Cụm danh từ)
(Cụm danh từ)
(Danh từ)
Ví dụ 1:
d) Nam là lớp trưởng.
VN
CN
VN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và

sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
CN
VN
CN
VN
Ví dụ 2:
a) Hạnh phúc là đấu tranh.

b) Mục tiêu của chúng tôi là cố gắng đạt điểm 10.
c) Chăm tập thể dục là rất tốt cho sức khỏe
e) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
CN
VN
CN
CN
VN
VN
(Động từ)
(Cụm động từ)
(Cụm tính từ)
(Tính từ)
CN
VN


a/ Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.

=>

b/ Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các . . . .

=>
c/ Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

=>
d/ Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.

=>
Không phải + là + cụm danh từ
Không phải + là + tính từ
Chưa phải + là + cụm danh từ
Không phải + là + cụm danh từ
?Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định thích hợp cho sau
đây:Không, không phải, chưa, chưa phải, điền vào trước vị
ngữ của các câu bên dưới:
Ghi nhớ:
Trong câu trần thuật đơn có từ là:
- Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ (cụm danh từ) tạo thành. Ngoài ra, tổ hợp từ là với động từ (cụm động từ) hoặc tính từ (cụm tính từ),…cũng có thể làm vị ngữ.
- Khi biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các cụm từ không phải, chưa phải.
Bài tập nhanh:
Câu dưới đây có được xem là câu trần thuật đơn có từ là hay không?
Tôi gọi Kiều Phương là Mèo.
Lưu ý:
CN
VN
P1
P2
Không phải bất kỳ câu nào có từ là đều gọi là câu trần thuật đơn có từ là.
=> Không phải là câu trần thuật đơn có từ là
ĐT







Là người ở đâu ?
Câu miêu tả
Là loại truyện gì ?
Là làm sao ?
Giới thiệu quê quán của sự vật, hiện tượng.
Trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, sự vật.
Miêu tả đặc điểm, trạng thái của sự vật, hiện tượng.
Câu giới thiệu
Câu định nghĩa
Là một ngày như thế nào ?
Thể hiện sự đánh giá đối với sự vật, hiện tượng.
Câu đánh giá
A) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
B) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
C) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
D) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
Ghi nhớ:
Có một số kiểu câu trần thuật đơn có từ là đáng chú ý như sau:
Câu định nghĩa
Câu gới thiệu
Câu miêu tả
Câu đánh giá


a) Câu giới thiệu
d) Câu định nghĩa.
c) Câu miêu tả
b) Câu đánh giá
Bài tập nhanh :
Nối thông tin ở cột A với mỗi thông tin ở cột B
sao cho phù hợp :
a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
(Ngữ văn 6, tập hai)
b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
d) Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
Sáo sậu là cậu sáo đen
Sáo đen là em tu hú
Tu hú là chú bồ các.
(Đồng dao)

Bài tập 1,2: Tìm câu trần thuật đơn có từ “là” trong những câu dưới đây - Xác định chủ ngữ, vị ngữ - Cho biết các câu ấy thuộc những kiểu nào.
e) Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng.
(Tố Hữu)
Bài tập 1, 2
Đọc và xác định yêu cầu của bài tập 1, 2
Các bước
Bước 1: Tìm câu trần thuật đơn có từ là
Bước 3: Cho biết câu ấy thuộc kiểu câu
trần thuật đơn nào?
Bước 2: Xác định chủ ngữ và vị ngữ của các câu
trần thuật đơn có từ là
a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một

sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.




d. Bồ các là bác chim ri

Chim ri là dì sáo sậu

Sáo sậu là cậu sáo đen
CN
VN
Câu định nghĩa
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Câu giới thiệu
CN
VN
P1
P2
Không phải là câu trần thuật đơn có từ là
ĐT
Bài tập 1,2
e) Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối

Và dại khờ là những lũ người câm

Trên đường đi như những bóng âm thầm

Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng.
Rên, hèn. Van, yếu đuối
CN
VN
CN
VN
=> Câu đánh giá
CN
VN
CN
VN
=> Là câu trần thuật đơn có từ là nhưng lược bỏ từ là để phù hợp với luật thơ.
Viết một đoạn văn từ bốn đến sáu câu tả một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ là trong đoạn văn.
Lan là bạn thân nhất của em. Bạn Lan học rất giỏi. Năm nào, bạn ấy cũng là học sinh xuất sắc. Em rất thán phục bạn và hứa sẽ phấn đấu học giỏi như bạn Lan.
Bài tập 3
Củng cố
Đặt câu trần thuật đơn có từ là tương ứng với nội dung của từng bức tranh
Lượm là chú bé làm nhiệm vụ liên lạc.
Lượm là chú bé có hình dáng nhỏ nhắn.
Lượm là chú bé dũng cảm.
=> Câu giới thiệu
=> Câu đánh giá
=> Câu miêu tả
Thảo luận nhóm
So sánh câu trần thuật đơn và câu trần thuật đơn có từ là:
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:
Học bài: + Đặc điểm câu trần thuật đơn có từ “là”.
+ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”
Bài tập: + Hoàn thành các bài tập SGK.
+ Viết đoạn văn từ năm đến 7 câu tả một người
bạn thân của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu
trần thuật đơn có từ “là”. Nêu tác dụng của câu trần
thuật đơn có từ “là” trong đoạn văn.
- Chuẩn bị bài học: Câu trần thuật đơn không có từ “là”
29