Bài 27. Câu trần thuật đơn có từ là

1
PHÒNG GIÁO DỤC THỊ XÃ KIẾN TƯỜNG
TRƯỜNG THCS VÕ DUY DƯƠNG
***
GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 6
BÀI 26 TIẾT 110
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Giáo viên: PHẠM THỊ LỆ THỦY

2
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Giúp học sinh :
- Nắm được khái niệm câu trần thuật đơn;
- Nắm được tác dụng của câu trần thuật đơn .
3
Kiểm tra bài cũ :
Câu 1: Trong các câu sau , câu nào chỉ chứa 2 thành phần chính CN và VN :
Chẳng bao lâu , tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng .
Anh ấy là công nhân.
Hôm qua , trời mưa rất to.
Hôm nay , lớp tôi đi lao động .
Câu 2: Câu “ Tre , nứa , mai , vầu giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.” có mấy vị ngữ?
a. 1 VN b. 2 VN
c. 3 VN d. 4 VN
Câu 3: Thế nào là thành phần chính, thành phần phụ của câu, cho ví dụ ?
4
I: Câu trần thuật đơn là gì ?
1. Ví dụ : ( SGK trang 101) + vd 2, 3

Tiết 110 Tiếng Việt :
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
5
1. Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài. Rồi với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
Hức ! Thông ngách sang nhà ta ? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được . Thôi , im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết !
Tôi về, không một chút bận tâm .

2. Bà đỡ trần là người huyện Đông Triều.

3. Bạn Lan học rất giỏi .
6
1. Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài. Rồi với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
Hức ! Thông ngách sang nhà ta ? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được . Thôi , im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm .
7
1.(1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài.

(2) Rồi với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:

(3) Hức !

(4) Thông ngách sang nhà ta ?

(5) Dễ nghe nhỉ!

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được .

(7) Thôi , im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.

(8) Đào tổ nông thì cho chết !

(9) Tôi về, không một chút bận tâm .
Câu kể( sự việc), tả
Câu kể( sự việc), tả
Câu cảm thán
Câu hỏi
Câu cảm thán
Câu kể( nêu ý kiến)
Câu cảm thán
Câu cầu khiến
Câu kể
2. Bà đỡ trần là người huyện Đông Triều.

3. Bạn Lan học rất giỏi .
Câu kể( giới thệu nhân vật)
Câu kể(nêu ý kiến)
VN
CN
CN
CN
CN
VN
CN
CN
VN
VN
VN
VN
8
1.(1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài.

(2) Rồi với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được .

(9) Tôi về, không một chút bận tâm .

2. Bà đỡ trần là người huyện Đông Triều.

3. Bạn Lan học rất giỏi .
Câu 1: Xếp các câu dưới đây thành 2 nhóm:
Nhóm 1: Câu do một cụm C-V tạo thành
Nhóm 2: Câu do 2 cụm C-V tạo thành
Câu 2: Xác định nhóm nào là câu trần thuật đơn ?
Câu 3: Câu trần thuật đơn có cấu tạo và tác dụng gì ?
Thảo luận nhóm
4 phút
9
Nhóm 1:
.(1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài.

(2) Rồi với bộ điệu khinh khỉnh, tôi

mắng :

(9) Tôi về, không một chút bận tâm.

2. Bà đỡ trần là người huyện Đông Triều.

3. Bạn Lan học rất giỏi .
Nhóm2:

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được .
Câu 2 : Nhóm 1 là câu trần thuật đơn .
Câu 3 : Câu trần thuật đơn có cấu tạo do một cụm C-V tạo thành .
Tác dụng : Giới thiệu , tả, kể, nêu ý kiến .
Trả lời
Câu 1
10
Ghi nhớ :
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành , dùng để giới thiệu , tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến .
11
I: Câu trần thuật đơn là gì ?
1. Ví dụ : ( SGK trang 101) + vd 2, 3
2. Ghi nhớ 1 : ( sgk / 86 )
II. Luyện tập:
Tiết 33 Tiếng Việt :
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
12
Bài tập 1. Tìm câu trần thụât đơn trong đoạn trích dưới đây . Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì ?
Ngày thứ năm trên đào CôTô là một ngày trong trẻo, sáng sủa . Từ khi có vịnh Bắc Bộ và khi quần đảo CôTô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời CôTô cũng trong sáng như vậy . Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt , nước biển lại lam biết đậm đà hơn hết cả mọi khi , và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
( Nguyễn Tuân )
Hỏi: Đọan trích trên gồm có mấy câu ?
Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu trên?
13
(1) Ngày thứ năm trên đào CôTô là một ngày trong trẻo, sáng sủa .
(2) Từ khi có vịnh Bắc Bộ và khi quần đảo CôTô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời CôTô cũng trong sáng như vậy .
(3) Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt ,
nước biển lại lam biết đậm đà hơn hết cả mọi
khi , và cát lại vàng giòn hơn nữa.
(4) Và cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động
bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
CN
CN
CN
CN
CN
CN
CN
VN
VN
VN
VN
VN
VN
VN
TN
14
Bài tập 1: Câu trần thuật đơn là các câu sau :
(1) : Dùng để tả, giới thiệu .
(2): Dùng để nêu ý kiến nhận xét .
15
Bài tập 2: Dưới dây là một số câu mở đầu các truyện em đã học . Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì ?
a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt , cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta , có một vị thần thuộc loài rồng, con trai thần Long Nữ , tên là Lạc Long Quân
( Con rồng cháu Tiên )
b. Có một con Ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
( Ếch ngồi đáy giếng)
c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều .
( Vũ Trinh )
16
a. Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật .
b. Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật .
c. Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật .
17
3. Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện sau có gì khác với cách giới thiệu nêu trong bài tập 2?
a.Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đức con . Một hôm bà ra đồng thấy một vết chân to, liền đặc bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu . Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô .
( Thánh Gióng )
b. Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương , người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng .
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn .
( Sơn Tinh, Thủy Tinh )
c. Ngày xưa có một ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi , đến đâu quan cũng ra câu đố oái oăm để hỏi mọi người . Đã mất nhiều công tìm kiếmnhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc .
Một hôm, viên quan đi qua cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng […]
( Em bé thông minh )
18
Trả lời
a. Cách giới thiệu nhân vật là giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính .
b. Cách giới thiệu nhân vật là giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính .
c. Cách giới thiệu nhân vật là giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính .
19
Bài tập 2
Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật .
Bài tập 3
Cách giới thiệu nhân vật là giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới gới thiệu nhân vật chính .
20
Bài tập 4: Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gì ?
a. Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.
( Đẽo cày giữa đường )
b. Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra.
( Vũ Trinh)
Trả lời
Ngoài việc giới thiệu nhân vật, các câu trong bài tập này còn miêu tả hoạt động của nhân vật.
21
Củng cố

1. Câu trần thuật đơn là loại câu do 1 cụm C-V tạo thành ?
a. Đúng b. Sai
2. Câu nào dưới đây là câu trần thuật đơn ?
a. Ta kháng chiến, tre lại là đồng chí chiến đấu của ta .
b. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.
c. Buổi đầu, không một tấc sắt trong tay, tre là tất cả , tre là vũ khí .
a
b
22
Về nhà : Chép ghi nhớ , học bài
Làm bài tập 5 : Viết chính tả : “ Lượm ”( từ : “ Ngày Huế đổ máu . . . Nhảy trên đường vàng . . .”
Chuẩn bị : Bài “ Câu trần thuật đơn có từ là ”
Tiết 111 : Học bài “ Lòng yêu nước ”
Huớng dẫn học sinh tự học ở nhà