Bài 27. Cảm ứng ở động vật (tiếp theo)

Bài 27 Cảm Ứng Ở Động Vật (Tiếp Theo)
3. C?m ?ng ? d?ng v?t cĩ h? th?n kinh d?ng ?ng

Hệ thần kinh dạng ống gặp ở động vật có xương sống như cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú.
Được cấu tạo từ 2 phần: thần kinh trung ương và thần kinh ngoại biên:
1 số lượng tế bào thần kinh tập trung thành 1 ống nằm phía sau lưng con vật để tạo thành thần kinh trung ương. Thần kinh trung ương gồm: não (bán cầu đại não, não trung gian, não giữa, tiểu não hành não) và tuỷ sống.
Thần kinh ngoại biên: lưới thần kinh và hạch thần kinh.
Cùng với sự tiến hoá của hệ thần kinh dạng ống, số lượng tế bàothần kinh ngày càng lớn, sự liên kết và phối hợp hoạt động của các tế bào thần kinh ngày càng phức tạp và hoàn thiện. Nhờ đó các hoạt động của động vật ngày càng đa dạng, chính xác và hiệu quả.
a) Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống
Điền tên các bộ phận của hệ thần kinh dạng ống vào các ô hình chữ nhật trên sơ đồ.
Bán cầu đại não
Tuỷ sống
Hạch thần kinh
Lưới thần kinh
* Chức năng:
Bộ phận giao cảm và đối giao cảm có hoạt động đối lập, giúp điều hòa hoạt động của các nội quan, là những hoạt động tự động, không theo ý muốn.
Hệ thần kinh vận động:
Hệ thần kinh sinh dưỡng
Điều khiển hoạt động của cơ vân trong hệ vận động, là những hoạt động có ý thức
III. Phản xạ-Một thuộc tính cơ bản của mọi cơ thể có tổ chức thần kinh
Hãy lấy các ví dụ về phản xạ?
Mọi hoạt động từ đơn giản đến phức tạp của động vật có hệ thần kinh đều được thực hiện nhờ cơ chế phản xạ. Phản xạ là thuộc tính cơ bản của mọi cơ thể có hệ thần kinh
Chạm phải vật nóng
Rụt tay lại
Chim, thú thời tiết lạnh
Xù lông
Bật đèn rồi cho chó ăn
Bật Đèn
Tiết nước bọt
Trong các ví dụ trên, có mấy thành phần tham gia vào việc thực hiện phản xạ?
Các thành phần tham gia thực hiện phản xạ:
Bộ phận tiếp nhận kích thích
(thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm)
- Bộ phận phân tích và tổng hợp kích thích (Hệ thần kinh)
- Bộ phận thực hiện phản ứng (cơ, tuyến).
Cung phản xạ
III. Phản xạ-Một thuộc tính cơ bản của mọi cơ thể có tổ chức thần kinh
Cấu tạo của hệ thần kinh có liên quan như thế nào đến việc thực hiện phản xạ ở động vật?
Cấu tạo của hệ thần kinh càng phức tạp thì phản xạ càng chính xác, số lượng phản xạ càng nhiều.
Có mấy loại phản xạ, đó là những phản xạ nào?
Phản xạ không điều
kiện
Phản xạ có điều kiện
- Bẩm sinh,có tính chất bền vững
- Di truyền, mang tính chủng loại.
- Số lượng hạn chế
- Chỉ trả lời những kích thích tương ứng.
- Trung ương: trụ não, tuỷ sống.
- Trung ương: có sự tham gia của vỏ não.
- Trả lời các kích thích bất kì được kết hợp với kích thích không điều kiện.
- Số lượng không hạn chế
- Không di truyền,mang tính cá thể
- Hình thành trong quá trình sống, không bền vững, dễ mất.

Các bộ phận
Trung ương
Ngoại biên
đối Giao cảm

-Trụ não
-Đoạn cùng
tuỷ sống
Hệ thần kinh
Sinh dưỡng
Vận động
Giao cảm

Chất xám tuỷ
sống
Vỏ não

Chất xám
tuỷ sống
Dây thần kinh
não
Dây thần kinh
tuỷ
- Dây thần kinh

Hạch thần kinh
3. Các dạng phản xạ:
- Có 2 loại phản xạ:
+ Phản xạ không điều kiện: Số lượng hạn chế, mang tính bẩm sinh, di truyền.
+ Phản xạ có điều kiện ( Phản xạ học được): Số lượng không hạn chế, được hình thành trong quá trình sống, mang tính mềm dẻo, đảm bảo cho cơ thể thích nghi được với điều kiện sống mới.
X
X
X
X
Phản ứng chính xác, mau lẹ, phức tạp.
Cảm ứng bằng sự co rút của chất nguyên sinh
Phản ứng toàn thân, thiếu chính xác.
Phản ứng định khu, thiếu chính xác.
Phản ứng định khu, chính xác hơn.
Hệ thần kinh có sự tập trung dần:
Chưa có hệ thần kinh ở động vật nguyên sinh
Thần kinh dạng lưới ở ruột khoang
Thần kinh dạng chuỗi hạch ở giun
Hệ thần kinh tập trung thành 3 khối: hạch não, hạch ngực,hạch bụng(sâu bọ)
Thần kinh dạng ống
Qua bảng tổng kết trên, các em hãy rút ra kết luận hướng tiến hoá về tính cảm ứng ở động vật đa bào?
Kết luận :
- Càng lên cao trong bậc thang tiến hoá thì hệ thần kinh càng hoàn chỉnh: từ hệ thần kinh lưới đến hệ thần kinh chuỗi đến hệ thần kinh hạch đến hệ thần kinh ống.
- Từ phản ứng đơn đến phản ứng chuỗi.
- Từ phản xạ không điều kiện đến phản xạ có điều kiện.
- Giúp cho sinh vật thích nghi với môi trường sống.