Bài 27. Cảm ứng ở động vật (tiếp theo)

KÍNH CHÀO CÁC THẦY, CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ SINH HỌC LỚP 11A3
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO SÓC TRĂNG
TRƯỜNG THPT LƯƠNG ĐỊNH CỦA
GV: LÂM PHỤNG HOÀNG
B - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
BÀI 27. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
BÀI 27. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT(TT)
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống:
Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống:
Tại sao gọi hệ thần kinh ở người là hệ thần kinh dạng ống ?
Hệ thần kinh dạng ống có những thành phần cấu tạo nào?
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống:
Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống:
- Một số lượng lớn tế bào thần kinh tập trung lại thành ống nằm ở phía lưng. Bao gồm:
+ Thần kinh trung ương
Não
Tuỷ sống
Gồm 5 phần:
Bán cầu đại não
Não trung gian
Não giữa
Tiểu não
Hành não
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
+ Thần kinh ngoại biên
Bao gồm:
Dây thần kinh não
Dây thần kinh tuỷ
Các hạch thần kinh
-N?i gi?a trung uong th?n kinh v?i co quan th? c?m.
- N?i gi?a trung uong th?n kinh v?i co quan ph?n ?ng.
Điền tên các bộ phận của hệ thần kinh dạng ống vào các ô hình chữ nhật dưới đây:
Não
Tủy sống
Hạch thần kinh
Dây thần kinh
Tổ chức thần kinh dạng ống chia thành nhiều bộ phận, mỗi bộ phận thực hiện những chức năng khác nhau nhờ đó các hoạt động của động vật ngày càng hoàn thiện , đa dạng, chính xác hơn.
Hãy lấy các ví dụ về phản xạ?
- Mọi hoạt động của động vật có hệ thần kinh đều được thực hiện theo nguyên tắc phản xạ.
Chạm phải vật nóng
Rụt tay lại
Chim, thú thời tiết lạnh
Xù lông
Gõ xoong và cho gà ăn nhiều lần
Gõ xoong
Gà về
Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống:
b) Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống:
Trong các ví dụ trên, có mấy thành phần tham gia vào việc thực hiện phản xạ?
Thụ quan
Tác quan
(5)
Thần kinh
hướng
tâm
Thần kinh
ly tâm (4)
Thần kinh
trung ương (3)
Sơ đồ cung
phản xạ
(1)
(2)
Tác nhân
kích thích
Các thành phần tham gia thực hiện phản xạ:
Bộ phận tiếp nhận kích thích
(thụ quan đau dưới da).
- Đường truyền vào(sợi TK cảm giác).
Bộ phận phân tích và tổng hợp kích thích (TK trung ương).
Đường truyền ra(sợi TK vận động).
- Bộ phận thực hiện phản ứng (cơ, tuyến ...).
Cung phản
xạ
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
b) Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống:
Cấu tạo của hệ thần kinh có liên quan như thế nào đến việc thực hiện phản xạ ở động vật?
Có mấy loại phản xạ, đó là những phản xạ nào?
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
- Có 2 loại phản xạ:
+ Phản xạ không điều kiện: Mang tính bẩm sinh .
+ Phản xạ có điều kiện: Có được qua kinh nghiệm sống.
b) Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống:
- Động vật có hệ thần kinh càng phức tạp thì số lượng phản xạ càng nhiều, phản ứng càng chính xác.
+ Tiêu phí năng lượng càng ít.
+ Số lượng tbtk tham gia vào cung phản xạ càng nhiều.
b) Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống:
Chạm phải vật nóng
Rụt tay lại
Chim, thú thời tiết lạnh
Gõ xoong và cho gà ăn nhiều lần
Xù lông
Gõ xoong
Gà về
Hãy cho biết các ví dụ này thuộc hình thức phản xạ có điều kiện hay không điều kiện?
Không điều kiện
Không điều kiện
Có điều kiện
Ý nghĩa của phản xạ có điều kiện?
- Động vật có hệ thần kinh hình ống có số lượng tế bào thần kinh tham gia lớn, số lượng phản xạ ngày càng nhiều. Đặc biệt là phản xạ có điều kiện. Nhờ đó động vật thích nghi tốt hơn với môi trường sống.
Giả sử bạn đang đi chơi, bất ngờ gặp một con chó dại ngay trước mặt.
Bạn sẽ có phản ứng (hành động) gì?
Hãy cho biết bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận xử lí thông tin và quyết định hành động, bộ phận thực hiện của phản xạ tự vệ khi gặp chó dại?
Hãy ghi lại tất cả những suy nghĩ diễn ra trong đầu của bạn khi đối phó với chó dại.
Đây là phản xạ không điều kiện hay là phản xạ có điều kiện? Tại sao?
+ Có thể có các hành động như: bỏ chạy, đứng im, tìm gậy để đánh đuổi, nhặt gạch hoặc đá để ném...
+ Bộ phận tiếp nhận kích thích là mắt, bộ phận điều khiển hành động là não, bộ phận thực hiện là cơ chân, tay.
+ Các suy nghĩ diễn ra trong đầu như: nên làm thế nào bây giờ, chó dại có vi trùng gây bệnh dại, nếu bị cắn có thể chết, nên bỏ chạy hay nên chống lại, nếu bỏ chạy chó sẽ đuổi...
+ Đây là phản xạ có điều kiện vì phải qua học tập rút kinh nghiệm mới biết được chó dại có biểu hiện như thế nào, dựa vào kinh nghiệm đã có mà mỗi người có cách xử lí khác nhau.
HỆ TK LƯỚI
TIẾN HOÁ TRONG HỆ THẦN KINH
HỆ TK HẠCH
HỆ TK CHUỖI
HỆ TK ỐNG
Phản ứng chính xác, mau lẹ, phức tạp.
Cảm ứng bằng sự co rút của chất nguyên sinh.
Phản ứng toàn thân, thiếu chính xác.
Phản ứng định khu, thiếu chính xác.
Phản ứng định khu, chính xác hơn.
HỆ THẦN KINH CÓ SỰ TẬP TRUNG DẦN
Chưa có hệ thần kinh ở động vật nguyên sinh
Thần kinh dạng lưới ở ruột khoang
Thần kinh dạng chuỗi hạch ở giun
Hệ thần kinh tập trung thành 3 khối: hạch não, hạch ngực, hạch bụng(sâu bọ)
Thần kinh dạng ống