Bài 27. Cảm ứng ở động vật (tiếp theo)

B-CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Bài 26.
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
MỤC TIÊU:
Nêu được khái niệm cảm ứng ở động vật.
Trình bày được cảm ứng ở động vật chư có tổ chức thần kinh.
Mô tả được cấu tạo hệ thần kinh dạng lưới và khả năng cảm ứng của động vật có hệ thần kinh dạng lưới.
- Mô tả được cấu tạo hệ thần kinh dạng chuỗi hạch và khả năng cảm ứng của động vật có hệ thần kinh chuỗi hạch.
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. Khái niệm cảm ứng ở động vật
Diễn ra với tốc độ chậm còn cảm ứng ở động vật diễn ra như thế nào?
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. Khái niệm cảm ứng ở động vật
Thế nào là cảm ứng ở động vật?
Là khả năng phản ứng lại các kích thích từ môi trường để tồn tại và phát triển.
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. Khái niệm cảm ứng ở động vật
Là khả năng phản ứng lại các kích thích từ môi trường để tồn tại và phát triển.
Đặc điểm:
Chậm, khó nhìn thấy, không đa dạng.
Nhanh, dễ nhìn thấy, đa dạng (tùy thuộc vào tổ chức thần kinh)
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. Khái niệm cảm ứng ở động vật
Khi cảm ứng ở động vật xảy ra thường được gọi là phản xạ (bắp cơ tách khỏi cơ thể thì không phải). Vậy, theo em phản xạ là gì?
Phản xạ là phản ứng của cơ thể thông qua hệ thần kinh trả lời lại các kích thích bên ngoài hoặc bên trong cơ thể.
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. Khái niệm cảm ứng ở động vật
Phản xạ là dạng điển hình của cảm ứng ở động vật có tổ chức chức thần kinh. Vây, cung phản xạ gồm những thành phần nào? Và nguyên tắc hoạt động ra sao?
Cung phản xạ gồm các thành phần:
Bộ phận tiếp nhận kích thích (thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm)
Đường dẫn truyền vào (đường cảm giác).
Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin.
Đường dẫn truyền ra.
Bộ phận thực hiện phản ứng.
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. Khái niệm cảm ứng ở động vật
Một bạn lỡ chạm tay vào gai nhọn và có phản ứng rụt tay lại. Hãy chỉ ra tác nhân kích thích, bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phân phân tích và tổng hợp thông tin, bộ phận thực hiện phản ứng của hiện tượng trên.
Tác nhân kích thích:
Bộ phận tiếp nhận kích thích:
Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin:
Bộ phận thực hiện phản ứng:
gai nhọn
thụ quan đau ở tay
tủy sống
cơ tay
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Khái niệm cảm ứng ở động vật
Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
Cảm ứng ở ở các sinh vật khác nhau thì có khác nhau hay không?
Chưa có
tổ chức thần kinh
Có tổ chức thần kinh
ĐV nguyên sinh
HTK dạng chuỗi hạch
HTK dạng ống
HTK dạng lưới
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Khái niệm cảm ứng ở động vật
Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
1. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới
Đối tượng: động vật có cơ thể đối xứng tỏa tròn thuộc ngành ruột khoang.
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Khái niệm cảm ứng ở động vật
Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
1. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới
Quan sát hình và cho biết cấu tạo hệ thần kinh của thủy tức.
Các tế bào TK
Các TB TK nằm rãi rác khắp cơ thể và liên hệ với nhau, liên hệ với TB cảm giác, TB biểu mô cơ qua các sợi TK tạo thành mạng lưới TK.
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Khái niệm cảm ứng ở động vật
Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
1. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới
Khi dùng kim nhọn đâm vào thủy tức thì sẽ có hiện tượng gì?
Mức độ tiêu tốn năng lượng là nhiều hay ít?
Quan sát hình và giải thích phản ứng của thủy tức có phải là phản xạ không? Tại sao?
Mạng lưới thần kinh
Khi bị kim châm, tế bào cảm giác tiếp nhận kích thích, xung thần kinh xuất hiện sẽ lan nhanh ra khắp mạng lưới TK và truyền đến các tế bào biểu mô cơ làm các Tb này co lại. Kết quả là toàn bộ cơ thể thủy tức co.
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Khái niệm cảm ứng ở động vật
Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới
Cảm ứng ở động vât có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
Đối tượng: động vật có cơ thể đối xứng hai bên thuộc ngành Giun dẹp, Giun tròn, Chân khớp
Quan sát hình và cho biết cấu tạo hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
Đĩa
Giun dẹp
Côn trùng
Cấu tạo hệ thần kinh chuỗi hạch có gì khác so với hệ thần kinh dạng lưới?
Em có nhận xét gì về não (hạch thần kinh đầu) của côn trùng?
não
Hạch TK
dây TK
Hiện tượng đầu hóa tăng dần (thể hiện sự tập trung các tế bào thần kinh thành não)
Động vật có hệ thần kinh chuỗi hạch phản ứng lại kích tích theo nguyên tắc phản xạ (hầu hết là phản xạ không điều kiện).
Tại sao hệ thần kinh dạng chuỗi hạch có thể trả lời cục bộ (như co 1 chân) khi bị kích thích?
Châu chấu
Giun dẹp Platydemus
Đĩa
Mỗi một hạch điều khiển 1 vùng xác định của cơ thể.
Em có nhận xét gì về mức độ tiêu tốn năng lượng ở ĐV có dạng TK lưới và dạng chuỗi hạch khi bị kích thích?
Hoàn thành bài tập về 1 cung phản xạ ở côn trùng
Bộ phận tiếp nhận kích thích:
Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin:
Bộ phận thực hiện phản ứng:
Các giác quan (mắt, miệng…)
Chuỗi hạch thần kinh
Cơ, nội quan…
Khoanh tròn cho ý không đúng về ưu điểm của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
Nhờ có hạch thần kinh liên hệ với nhau nên khi kích thích nhẹ tại một điểm thì gây ra phản ứng toàn thân và tiêu tốn năng lượng.
Do các tế bào TK trong hạch nằm gần nhau và hình thành nhiều mối liên hệ với nhau nên khả năng phối hợp giữa chúng được tăng cường.
Nhờ có hạch thần kinh nên số lượng tế bào TK của động vật tăng lên.
Do mỗi hạch TK điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên động vật phản ứng chính xác hơn, tiết kiệm năng lượng hơn so với hệ thần kinh đạng lưới.
Dạng HTK
Đặc điểm
Bài tập
Mức độ phản xạ giảm dần ở các loài:
A. chó, ếch, cào cào, trùng roi, giun đũa.
B. thỏ, cá lóc, ốc, trùng giày, giun dẹp.
C. cóc, cá, chuồn chuồn, giun đất, trùng biến hình.
D. chim, cá heo, giun đất, bạch tuộc.
Bài tập
A. Phản ứng của cơ thể thông qua hệ thần kinh trả lời lại các kích thích chỉ bên ngoài cơ thể.
B. Phản ứng của cơ thể thông qua hệ thần kinh chỉ trả lời lại các kích thích bên trong cơ thể.
C. Phản ứng của cơ thể thông qua hệ thần kinh trả lời lại các kích thích bên trong hoặc bên ngoài cơ thể.
D. Phản ứng của cơ thể trả lời lại các kích thích chỉ bên ngoài cơ thể.
PHẢN XẠ LÀ GÌ?
Bài tập
Cung phản xạ diễn ra theo trật tự nào?
A. Bộ phận tiếp nhận kích thích  Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin  Bộ phận thực hiện phản ứng.
B. Bộ phận tiếp nhận kích thích  Bộ phận thực hiện phản ứng  Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin  Bộ phận phản hồi thông tin.
C. Bộ phận tiếp nhận kích thích  Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin  Bộ phận phản hồi thông tin.
D. Bộ phận trả lời kích thích  Bộ phận tiếp nhận kích thích  Bộ phận thực hiện phản ứng.
Bài tập
. Hệ thần kinh của giun dẹp có:
A. Hạch ngực, hạch bụng.
B. Hạch đầu, hạch bụng.
C. Hạch đầu, hạch ngực.
D. Hạch đầu, hạch thân.
Bài tập
Ý nào không đúng với cảm ứng động vật đơn bào?
Co rút chất nguyên sinh.
Chuyển động cả cơ thể.
C. Tiêu tốn năng lượng.
D. Thông qua phản xạ.
Bài tập
Hệ thần kinh của côn trùng có:
Hạch đầu, hạch ngực, hạch lưng.
Hạch đầu, hạch thân, hạch lưng.
C. Hạch đầu, hạch bụng, hạch lưng.
D. Hạch đầu, hạch ngực, hạch bụng.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT