Bài 27. Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật

1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:
Câu 1: Hãy trình bày hình thức sinh sản bằng cách phân đôi ở VSV nhân sơ?
* Đại diện:
Màng sinh chất gấp nếp (gọi là mêzôxôm)
ADN vòng nhân đôi.
- Thành tế bào hình thành vách ngăn
* Quá trình phân đôi:
* Kết quả:
từ 1 tế bào vi khuẩn ban đầu tạo ra 2 tế bào VK.
gặp ở hầu hết vi khuẩn.
2. Kiểm tra bài cũ
Câu 2. Vi khuẩn sinh sản chủ yếu bằng cách :
a. Phân đôi
b. Nẩy chồi
c. Tiếp hợp
d. Hữu tính
Câu 3. Bào tử tiếp hợp ở nấm là:
a. Nội bào tử
b. Ngoại bào tử
c. Bào tử hữu tính
d. Bào tử đốt
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
Chất dinh dưỡng
a, Khái niệm chất dinh dưỡng: là các chất hữu cơ như: cacbohiđrat, prôtêin, lipit…
b, Nhân tố sinh trưởng
* Chất vô cơ chứa các nguyên tố vi lượng (Zn, Mn, Mo...) có vai trò quan trọng trong quá trình hoá thẩm thấu, hoạt hoá enzim.
* Chất hữu cơ (axit min, vitamin...) rất cần cho sự sinh trưởng.
Chất dinh dưỡng gồm các hợp chất nào?
NTST
gồm những
nhóm nào?
+ VSV khuyết dưỡng: không tự tổng hợp được các nhân tố sinh trưởng.
+ VSV nguyên dưỡng: tự tổng hợp được các nhân tố sinh trưởng.
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
Chất dinh dưỡng
Dựa vào khả năng tự tổng
hợp được nhân tố sinh trưởng
ta chia VSV làm mấy loại?
* Phân loại:
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
Chất dinh dưỡng
Vì sao, có thể dùng vi sinh vật khuyết dưỡng(ví dụ E.coli triptôphan âm) để kiểm tra thực phẩm có tritôphan hay không?
- Nếu E. coli khuyết dưỡng triptôphan âm có khả năng phát triển trên thực phẩm chứng tỏ thực phẩm có triptôphan và ngược lại
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
Chất dinh dưỡng
2. Chất ức chế sự sinh trưởng
Kể tên các chất gây ức chế
sự sinh trưởng của VSV?
Biến tính pr, các loại màng tế bào
Thay đổi khả năng cho đi qua của lipit ở MSC
Ôxi hoá các thành phần TB
Sinh O2 có tác dụng oxh mạnh
Gắn vào nhóm SH của prôtêin làm chúng bất hoạt
Bất hoạt prôtêin
Oxh các thành phần tế bào
Diệt khuẩn có tính chọn lọc
Khử trùng bệnh viện
Thanh trùng trong y tế
Diệt khuẩn trên da
Thanh trùng
Diệt bào tử đang nảy mầm
Thanh trùng
Khử trùng
Dùng trong y tế, thú y
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
Chất dinh dưỡng
2. Chất ức chế sự sinh trưởng
- Hãy kể những chất diệt khuẩn thường dùng trong các bệnh viện, trường học và gia đình?
Cồn, nước giaven (natri hipôclorit), chất kháng sinh, thuốc tím…
- Vì sao khi rửa rau sống nên ngâm trong nước muối hay thuốc tím pha loãng 5 – 10 phút
+ Ngâm trong nước muối làm cho TB co nguyên sinh, làm cho VSV không phân chia
+ Thuốc tím có khả năng ôxi hóa mạnh
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
Chất dinh dưỡng
2. Chất ức chế sự sinh trưởng
- Xà phòng có phải là chất diệt khuẩn không?
Không. Tuy nhiên xà phòng tạo bọt và khi rửa sẽ cuốn trôi vi khuẩn
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
Các yếu tố vật lí
Nhiệt độ
pH
Độ ẩm
Ánh sáng
Áp suất thẩm thấu
Kể tên các yếu tố vật lí ảnh hưởng đến sinh trưởng của VSV?
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
Ảnh hưởng tốc độ phản ứng sinh hoá học trong TB.
Biến tính các loại prôtêin, axit nuclêic
Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến sinh trưởng của VSV?
* Phân loại:
* Ảnh hưởng:
Căn cứ vào khả năng chịu nhiệt, người ta chia VSV làm mấy nhóm?
VSV ưa lạnh (0 – 200C)
VSV ưa ấm (20 – 400C)
VSV ưa nhiệt (40 – 700C)
VSV ưa siêu nhiệt (80 – 1000C)
4 nhóm
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
* Ứng dụng:
Nhiệt độ cao dùng để thanh trùng
Nhiệt độ thấp để kìm hãm sự sinh trưởng của VSV
Người ta sử dụng nhiệt độ để làm gì?
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
- Vì sao có thể giữ thức ăn tương đối lâu trong tủ lạnh?
Nhiệt độ trong tủ lạnh thường là 1 – 4oC, ở nhiệt độ này các Vk kí sinh bị ức chế
- Nhiệt độ nào thích hợp cho sự sinh trưởng của VSV kí sinh động vật?
VSV kí sinh động vật thường là những VSV ưa ấm (20 – 40oC)
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
2. Độ ẩm
Vai trò của nước?
* Vai trò của nước:
Là dung môi - Tham gia các quá trình thuỷ phân các chất
* Ảnh hưởng của độ ẩm đến từng nhóm VSV: mỗi loại VSV có một giới hạn độ ẩm khác nhau.
Vì sao thức ăn chứa nhiều nước rất dễ bị nhiễm
vi khuẩn?
* Ứng dụng: Dùng để khống chế sự sinh trưởng của từng nhóm VSV
Độ ẩm ảnh hưởng đến từng nhóm VSV
như thế nào?
Vi khuẩn sinh trưởng tốt trong môi trường có độ ẩm cao.
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
2. Độ ẩm
Vì sao thức ăn chứa nhiều nước rất dễ bị nhiễm
vi khuẩn?
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
2. Độ ẩm
3. pH
- Ảnh hưởng đến tính thấm của màng, hoạt tính enzim, sự hình thành ATP…
pH có ảnh hưởng gì?
* Ảnh hưởng:
* Phân loại
Dựa vào độ pH của môi trường
có thể chia VSV làm mấy nhóm?
3 nhóm
Nhóm ưa axit
Nhóm ưa kiềm
Nhóm ưa trung tính
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
2. Độ ẩm
3. pH
* Ứng dụng
Làm thay đổi độ pH của môi trường
Ngươì ta ứng dụng ảnh hưởng của độ pH đối VSV để làm gì?
Vì sao trong sữa chua hầu như không có VSV gây bệnh?
Sản phẩm của sữa chua là axit lactic, axit lactic làm pH môi trường giảm, gây ức chế hoạt động của các VSV gây bệnh
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
2. Độ ẩm
3. pH
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
2. Độ ẩm
3. pH
4. Ánh sáng
- Ánh sáng tác động đến quá trình quang hợp, sự hình thành bào tử, tổng hợp sắc tố, chuyển động hướng sáng…
- Bức xạ có thể tiêu diệt hoặc ức chế VSV.
Ánh sáng ảnh hưởng như thế nào
đến sự sinh trưởng của VSV?
* Ảnh hưởng
* Ứng dụng: Khử trùng các dụng cụ y tế, thiết bị phòng thí nghiệm, bảo quản thực phẩm…
Người ta lợi dụng ảnh hưởng của ánh sáng để làm gì?
Tiết 28: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
I - Chất hóa học
II - Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ:
2. Độ ẩm
3. pH
4. Ánh sáng
5. Áp suất thẩm thấu
* Nguyên nhân gây áp suất thẩm thấu: sự chênh lệch nồng độ của một chất ở hai bên màng sinh chất
VSV
Ưu trương
Co nguyên sinh
Chết
Nguyên nhân nào gây ra áp suất thẩm thấu?
VD:
Không phân chia
* Ứng dụng: hạn chế sự phân chia của VSV
Người ta lợi dụng áp suất thẩm thấu để tác động đến sinh trưởng của VSV như thế nào?
4. Củng cố
Câu 1: Căn cứ vào khả năng chịu nhiệt, người ta chia VSV làm mấy nhóm?
a. 3
b. 4
c. 5
d. 6
Câu 2: Vì sao nên đun sôi lại thức ăn dư trước khi đem cất vào tủ lạnh?
Thức ăn còn dư chứa các VSV vì vậy cần đun sôi để diệt khuẩn trước khi đem cất vào tủ lạnh.
5. Hướng dẫn về nhà
- Học và trả lời câu hỏi trong SGK trang 108 - 109
- Đọc mục “Em có biết” trang 109 SGK