Bài 27. Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật

Chào mừng
quý thầy cô về dự giờ
lớp 10A8!
GV: NGUYỄN THỊ THỦY
Pha
tiềm
phát
Pha lũy thừa
Pha cân bằng
Pha suy vong
Log số lượng tế bào
Thời gian
Trình bày sự sinh trưởng của quần thể vi khuẩn trong môi trường nuôi cấy không liên tục?
Bài 27: CÁC YẾU TỐ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT
1 . Chất dinh dưỡng
I. Chất hóa học
2. Chất ức chế sinh trưởng
1. Nhiệt độ
2. Độ ẩm
3. pH
4. Ánh sáng
5. Áp suất thẩm thấu
II. Các yếu tố lí học
I. CHẤT HÓA HỌC
1. Chất dinh dưỡng
- Là các chất hữu cơ như: Cacbohidrat, prôtêin, lipit… giúp cho VSV đồng hóa và tăng sinh khối hoặc thu năng lượng.
Thế nào là chất dinh dưỡng?
Nhân tố sinh trưởng là gì?
Các chất vô cơ chứa Zn, Mn, Mo...  hóa thẩm thấu, hoạt hóa enzim.
 Nhân tố sinh trưởng: là những chất cần cho sự sinh trưởng nhưng VSV không tự tổng hợp được.
+ VSV khuyết dưỡng: Không tự tổng hợp được nhân tố sinh trưởng
+ VSV nguyên dưỡng: Tự tổng hợp được nhân tố sinh trưởng
Vì sao có thể dùng VSV khuyết
dưỡng (E.coli tritophan âm) để kiểm tra
thực phẩm có triptophan hay không?
Vì khi đưa vi khuẩn E.coli vào trong
thực phẩm, nếu vi khuẩn sinh truởng được
chứng tỏ thực phẩm chứa triptophan,
nếu VK không sinh trưởng được thì thực phẩm
không có triptôphan
* Ứng dụng: Tìm hiểu thành phần các chất dinh dưỡng phù hợp với từng VSV để VSV có ích sinh trưởng tốt nhất
I. CHẤT HÓA HỌC
2. Chất ức chế sinh trưởng
- Là những chất kìm hãm sự sinh trưởng của VSV.
Chất ức chế sinh trưởng là gì?
I. CHẤT HÓA HỌC
2. Chất ức chế sinh trưởng
Một số chất hóa học thường dùng ức chế sự sinh trưởng của VSV
Hãy kể những chất diệt khuẩn thường dùng trong bệnh viện, trường học và gia đình ?
I. CHẤT HÓA HỌC
2. Chất ức chế sinh trưởng
Một số chất hóa học thường dùng ức chế sự sinh trưởng của VSV
Những chất diệt khuẩn thường dùng trong bệnh viện, trường học và gia đình
Những chất diệt khuẩn thường dùng trong bệnh viện, trường học và gia đình
I. CHẤT HÓA HỌC
Những chất diệt khuẩn thường dùng
Vì sao khi rửa sống rau nên ngâm trong nước muối hay thuốc tím pha loãng 5- 10 phút ?
Xà phòng có phải là chất diệt khuẩn không?
I. CHẤT HÓA HỌC
2. Chất ức chế sinh trưởng
Ứng dụng:
Dùng để tiêu diệt VSV gây bệnh, khử trùng, bảo vệ thực phẩm.
II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
Nhiệt
độ
Ánh
sáng
Áp
Suất
Thẩm
thấu
Độ ẩm
pH
CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
Thảo luận nhóm ( 4 phút)
Yêu cầu: Thảo luận theo phiếu học tập.

1. Nhiệt độ:
*Ảnh hưởng:
- Nhiệt độ ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng trong tế bào
- Ảnh hưởng đến hoạt tính enzim
- Nhiệt độ quá cao: tiêu diệt vi sinh vật
- Nhiệt độ quá thấp: làm chậm sinh trưởng
-> Mỗi VSV sinh trưởng tốt trong một khoảng nhiệt độ nhất định
II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
Ưa lạnh
Ưa ấm
Ưa nhiệt
Thang nhiệt độ
Nhiệt độ nào thích hợp cho VSV kí sinh trên động vật?
Căn cứ vào khả năng chịu nhiệt, người ta chia VSV thành 4 nhóm:
Ưa siêu nhiệt
II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1. Nhiệt độ:
Ứng dụng:
Vì sao có thể giữ thức ăn tương đối trong tủ lạnh?
- Vì VSV phá hủy thực phẩm thường là VSV ưa ấm và trong tủ lạnh nhiệt độ thấp nên có khả năng ức chế hoạt động của phần lớn VSV
* Vai trò của nước:
- Nước là dung môi hoà tan chất khoáng
- Tham gia vào quá trình thuỷ phân các chất
2. Độ ẩm
Nấm sợi: độ ẩm thấp
Nấm men: độ ẩm trung bình
Vi khuẩn: đòi hỏi độ ẩm cao
II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
Bánh kẹo mốc
Mứt mốc
Vì sao thức ăn nhiều nước dễ bị nhiễm vi khuẩn ?
- Vì vi khuẩn gây hỏng thực phẩm thường ưa độ ẩm cao .
Một số cách bảo quản thực phẩm
3. Ánh sáng:
*Ảnh hưởng đến VSV:
Ánh sáng ảnh hưởng đến quang hợp ở những VSV quang dưỡng, đến việc tạo bào tử, chuyển động hướng sáng...

*Ứng dụng:
Ánh sáng, tia tử ngoại, tia Rơnghen, tia Gamma, tia vũ trụ để tiêu diệt, ức chế vi khuẩn, nấm mốc
Sử dụng ánh sáng để điều trị 1 số bệnh do vi khuẩn
Trị viêm nang lông
Trị bệnh hôi nách
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT
Chất hóa học:

Chất dinh dưỡng
- Chất dinh dưỡng
- Nhân tố sinh trưởng
- VSV khuyết dưỡng

2.Chất ức chế sinh trưởng
- Chất ức chế sinh trưởng
- Một số chất ức chế sinh trưởng thường dùng
II. Các yếu tố lí học:

Nhiệt độ
Độ ẩm
pH
Ánh sáng
Áp suất thẩm thấm

Tác động đến VSV
Ứng dụng trong thực tế
CỦNG CỐ

Câu 1: Các chất hoá học như phenol, ancol, natri hipôclorit là:
a. Các chất dinh dưỡng
b. Các nhân tố sinh trưởng
c. Các chất ức chế sinh trưởng
d. Các chất hoạt động bề mặt
Câu 2: Nhóm VSV nào sống ở Bắc cực và Nam cực:
a. Ưa lạnh
b. Ưa ấm
c. Ưa nhiệt
d. Ưa siêu nhiệt
Hãy chọn phương án trả lời đúng trong các câu sau:
CỦNG CỐ

Câu 3 : Ở trong tủ lạnh, nhiệt độ thấp 1 - 4oC các VSV gây hại sẽ:
a. Sinh trưởng rất chậm
b. Sinh trưởng tối ưu
c. Sinh trưởng bình thường
d. Bị tiêu diệt
Hãy chọn phương án trả lời đúng trong các câu sau:
Bài tập về nhà
II. Học bài cũ và trả lời câu hỏi trong SGK.
I. Hoàn thành bảng về “Các yếu tố lí học”:
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô
cùng toàn thể các em!
NHÓM 1:
Nhiệt độ có ảnh hưởng như thế nào đến sự sinh trưởng của VSV?
Căn cứ vào khả năng chịu nhiệt của VSV, ta có thể chia VSV thành mấy loại?
Cho biết ứng dụng khi hiểu biết về nhiệt độ đối với VSV trong đời sống?
NHÓM 2:
Yếu tố nào quyết định độ ẩm?
Nước ảnh hưởng như thế nào đến sự sinh trưởng của VSV?
Người ta ứng dụng hiểu biết về độ ẩm đối với sinh trưởng của VSV để làm gì?
NHÓM 3
pH ảnh hưởng như thế nào đến sự sinh trưởng của VSV?
Dựa vào sự thích nghi pH của VSV người ta chia VSV thành mấy nhóm?
Nêu 1 số ứng dụng hiểu biết về pH đối với sinh trưởng của VSV?
NHÓM 4
Ánh sáng ảnh hưởng như thế nào đến sự sinh trưởng của VSV?
Nhu cầu về ánh sáng có giống nhau ở các loài VSV không?
Nêu 1 số ứng dụng hiểu biết về ánh sáng đối với sinh trưởng của VSV?
NHÓM 5
Áp suất thẩm thấu là gì?
Nếu đặt VSV vào trong môi trường nhiều muối hoặc đường sẽ có ảnh hưởng như thế nào?
Nêu 1 số sản phẩm được bảo quản bằng cách sử dụng muối hoặc đường?
II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1. Nhiệt độ:
NHÓM 1:
Nhiệt độ có ảnh hưởng như thế nào đến sự sinh trưởng của VSV?
Căn cứ vào khả năng chịu nhiệt của VSV, ta có thể chia VSV thành mấy loại?
Cho biết ứng dụng khi hiểu biết về nhiệt độ đối với VSV trong đời sống?
3. Độ pH:
Ảnh hưởng:
pH ảnh hưởng đến tính thấm của màng, chuyển hoá vật chất, hoạt hoá enzim, hình thành ATP ...
Ưa
trung
tính
Ưa kiềm
Hình 2: Thang pH
14
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
pH
Ưa axit
0
Căn cứ vào khả năng đáp ứng với pH trong môi trường có thể chia vi sinh vật thành những nhóm VSV nào?
3. Độ pH:
Vì sao trong sữa chua có rất nhiều vi khuẩn Lactic nhưng hầu như không có vi khuẩn gây bệnh?
-> Mỗi VSV sinh trưởng trong môi trường có độ pH nhất định
* Ứng dụng:
Muối chua thực phẩm → tạo môi trường pH thấp → ức chế vi khuẩn gây thối, bảo quản được lâu hơn.
3. Độ pH:
- >Tạo môi trường pH phù hợp để kích thích hoặc kìm hãm sinh trưởng của các VSV.
5. Áp suất thẩm thấu:
* Áp suất thẩm thấu là do sự chênh lệch nồng độ của một chất giữa bên trong và bên ngoài màng
* Áp suất thẩm thấu làm tế bào bị mất nước hoặc quá nhiều nước đều ảnh hưởng đến sự phân chia tế bào => ức chế VSV sinh trưởng
* Ứng dụng:
Sản xuất nước mắm, muối thịt, làm mứt, ngâm đường hoa quả...
Sử dụng muối bảo quản thực phẩm
CỦNG CỐ
Câu 1. Nhân tố sinh trưởng là:
Chất rất cần mà cơ thể không tự tổng hợp được, phải thu nhận từ môi trường.
Chất rất cần và cơ thể tự tổng hợp được.
Chất không cần nhưng cơ thể tự tổng hợp được.
Chất không cần và cơ thể không tự tổng hợp được
A
B
C
D
CỦNG CỐ
Câu 2. Các chất diệt khuẩn thường dùng trong gia đình là:
Cồn, thuốc tím, clo
Thuốc tím, muối, các hợp chất phenol
Cồn, thuốc tím, muối ăn
Cồn, clo, các kim loại nặng.
A
B
C
D
CỦNG CỐ
Câu 3. Thức ăn để được tương đối lâu trong tủ lạnh vì các vi khuẩn phá hủy thực phẩm thường là:
Các vi khuẩn ưa siêu nhiệt
Các vi khuẩn ưa ấm hoặc ưa siêu nhiệt
Các vi khuẩn ưa lạnh hoặc ưa ấm.
Các vi khuẩn ưa nhiệt hoặc ưa ấm
A
B
C
D
CỦNG CỐ
Câu 4. VSV kí sinh động vật là VSV:
Ưa nhiệt
Ưa nhiệt độ động vật chủ
Ưa siêu nhiệt
Ưa lạnh
D
C
B
A
CỦNG CỐ
Câu 5. Trong sữa chua hầu như không có VSV gây bệnh vì:
Đường trong sữa chua đã bị sử dụng hết
Lactôzơ trong sữa quá nhiều kìm hãm VSV gây bệnh.
Sữa chua được thanh trùng nên không còn VSV gây bệnh
Axit lactic trong sữa chua làm pH thấp kìm hãm VSV gây bệnh.
D
C
B
A
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT
Chất hóa học:

Chất dinh dưỡng
- Chất dinh dưỡng
- Nhân tố sinh trưởng
- VSV khuyết dưỡng

2.Chất ức chế sinh trưởng
- Chất ức chế sinh trưởng
- Một số chất ức chế sinh trưởng thường dùng
II. Các yếu tố lí học: