Bài 26. Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỷ XIX và phong trào đấu tranh của nhân dân

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ HỌC MÔN LỊCH SỬ LỚP 10A5 – THPT ĐẠI TỪ


Kiểm tra bài cũ
Đánh giá về sự thành lập nhà Nguyễn nửa đầu thế kỷ XIX?
Bài 26
TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
Bài 26
1, Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
2, Phong trào đấu tranh của nhân dân và binh lính
3, Đấu tranh của các dân tộc ít người
a, Xã hội
1, Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
Nêu những nét chính về tình hình xã hội dưới Triều Nguyễn?
Giai cấp thống trị
Vua
Quan lại, địa chủ, cường hào
Giai cấp bị trị
Nhân dân lao động
(chủ yếu là nông dân)
Xã hội chia thành hai giai cấp:
- Bộ máy quan lại nặng nề, sâu mọt, mục nát → Quan lại vơ vét bòn rút của dân (thu tô thuế, xử án, bắt lính, đắp đê)
- Ở nông thôn, cường hào hoành hành dữ dội. Nạn chiếm đoạt ruộng đất ngày càng nghiêm trọng.
- Triều Nguyễn bất lực trong việc chăm lo, bảo vệ đê điều và các công trình thuỷ lợi → nông nghiệp sa sút
Xã hội phân chia giai cấp cách biệt, ngày càng lên cơn sốt trầm trọng vì mâu thuẫn giai cấp
NHẬN XÉT:
“Quan coi dân như kẻ thù, dân sợ quan như cọp…”
“Cái hại quan lại là một, hai phần… Còn cái hại cường hào nó làm con cái người ta thành mồ côi, vợ người ta thành góa bụa, giết cả tính mạng người ta… cứ công nhiên mà không sợ gì.”
NGUYỄN CÔNG TRỨ
b, Đời sống nhân dân
Tìm hiểu những thông tin sau và nhận xét về đời sống của nhân dân dưới thời Nguyễn nửa đầu thế kỷ XIX?
1807 kinh thành Huế vừa xây xong, Gia Long lại điều hàng ngàn dân đinh, quân lính Thanh Hóa, Nghệ An, Bắc Thành vào sửa chữa liên miên hàng chục năm.
Trong một cuộc tuần du ra Bắc năm 1842, Thiệu Trị đã huy động số lính và người theo hầu lên đến 17.500 người và 44 con voi, 172 con ngựa. Nhân dân phải xây 44 hành cung cho vua nghỉ.
Trận bão năm 1842 làm tỉnh Nghệ An đổ sập 40.753 ngôi nhà, chết 54.000 người

Trong hai năm 1849 – 1850 dịch tả hoành hành từ bắc chí nam cướp đi sinh mạng của 589.460 người dân
Văn học đương thời nói về đời sống nhân dân thời phong kiến
MÂU THUẪN GIAI CẤP GAY GẮT => NHÂN DÂN ĐẤU TRANH
- Thiên tai, mất mùa, đói kém xảy ra liên tiếp → hàng ngàn người chết
- Lao dịch liên miên, sưu cao thuế nặng, ruộng đất bị cướp đoạt → nhân dân khổ cực, khốn cùng, phá sản
NHẬN XÉT:
2, Phong trào đấu tranh của nhân dân và binh lính
a, Khái quát
Nửa đầu thế kỉ XIX những cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra rầm rộ ở khắp nơi.
Cả nước có tới 400 cuộc khởi nghĩa.
Khái quát những nét cơ bản về cuộc đấu tranh của nhân dân và binh lính nửa đầu thế kỷ XIX?
b, Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu
Nhóm 1: Tìm hiểu cuộc khởi nghĩa của Phan Bá Vành?
Nhóm 2: Tìm hiểu cuộc khởi nghĩa của Cao Bá Quát?
Nhóm 3: Tìm hiểu cuộc khởi nghĩa của binh lính?
Chú ý: Mỗi cuộc khởi nghĩa tìm hiểu theo tiêu chí: Lãnh đạo, thời gian, lực lượng, địa bàn, kết quả.
Thảo luận nhóm
KN Lê Văn Khôi
KN Phan Bá Vành
KN Cao Bá Quát
Khởi nghĩa của Phan Bá Vành
Khởi nghĩa của Cao Bá Quát
Khởi nghĩa của binh lính
Phan Bá Vành
1821 – 1827
Nông dân
Sơn Nam Hạ (Nam Định - Thái Bình),
Hải Dương, An Quảng
Thất bại
Thất bại
Thất bại
Ứng Hòa (Hà Tây), Hà Nội, Hưng Yên, Sơn Tây
Phiên An (Gia Định), 6 tỉnh Nam Kì
Văn thân, sĩ phu yêu nước, nông dân
1854 – 1855
Cao Bá Quát, Lê Duy Cự
Binh lính, nông dân
1833 - 1835
Lê Văn Khôi
Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:
* Đặc điểm:
Phong trào bùng nổ
rầm rộ từ đầu triều đại
Quy mô rộng lớn
Thành phần lãnh đạo:
trí thức nho học, địa chủ,
dân nghèo, và có thêm
yếu tố mới là quan lại
nhà Nguyễn
Thành phần tham gia:
chủ yếu nông dân nghèo,
binh lính và dân tộc ít người
Đặc điểm phong trào đấu tranh chống phong kiến nửa đầu thế kỉ XIX? So sánh với các triều đại trước? Ý nghĩa của phong trào?
* Ý nghĩa:

- Thể hiện tinh thần đấu tranh
anh dũng của các tầng lớp
nhân dân chống lại nhà Nguyễn.

- Báo trước sự sụp đổ của triều
đình phong kiến nhà Nguyễn.
ĐẶC ĐIỂM VÀ Ý NGHĨA
3. Đấu tranh của các dân tộc ít người
- Ở phía Bắc:
+ Người Tày ở Cao Bằng dưới sự lãnh đạo của Nông Văn Vân nổi dậy từ năm 1833-1835.
+ Từ năm 1832 – 1838 người Mường ở Hòa Bình và tây Thanh Hóa dưới sự lãnh đạo của tù trưởng họ Quách.
- Ở phía Nam: cuộc nổi dậy của người Khơ Me ở Tây Nam Bộ
 Phong trào đấu tranh chỉ tạm lắng xuống khi thực dân Pháp xâm lược nước ta
Nông Văn Vân
Họ Quách
Người Khơ-me
Bảng thống kê phong trào đấu tranh nửa đầu thế kỷ XIX
Chân thành cảm ơn
các thầy, cô và các em học sinh!