Bài 26. Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỷ XIX và phong trào đấu tranh của nhân dân

Lịch Sử
-------
BÀI GIẢNG:
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
Học sinh: Lê Minh Cương
MỤC TIÊU
Nêu được phong trào đấu tranh của
nhân dân ở nửa đầu thế kỷ XIX
Hiểu được tình hình xã hội
và đời sống nhân dân
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
Đặc điểm của phong trào đấu tranh chống phong kiến nửa đầu
thế kỉ XIX. So sánh với các triều đại trước và phân tích ý nghĩa
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân

Em hãy cho biết tình hình xã hội của nước ta ở nửa đầu thế kỷ XIX?
VUA GIA LONG
Gia Long đặt ra luật 4 không:
Không đặt tể tướng
Không lấy đỗ trạng nguyên
Không lập hoàng hậu
Không phong tước vương cho người ngoài hoàng tộc
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
Xã hội chia thành hai giai cấp:
Giai cấp thống trị
Vua
Địa chủ, cường hào
Nhân dân lao động
(chủ yếu là nông dân)
Giai cấp bị trị
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
QUAN LẠI, CƯỜNG HÀO BÓC LỘT NHÂN DÂN
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân

Tình hình xã hội đã ảnh hưởng như thế nào đến đời sống nhân dân?

NHÂN DÂN ĐÓI KHỔ
Tình hình xã hội:





BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX VÀ CÁC CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
a. Tình hình xã hội.
Tệ tham quan ô lại:
Nhân dân có câu:
Con ơi, mẹ bảo câu này
Cướp đêm là giặc cướp ngày là quan

Nhân dân than thở:
“ Muốn nói gian làm quan mà nói”

Vua Minh Mạng cũng bất bình và từng nhận xét: Bọn quan lại “xem pháp luật như hư văn, xoay sở nhiều vành, chỉ cốt lấy tiền, không được thì buộc tội”
( Đại Nam thực lục)

Doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ
tâu với vua:
“Cái hại quan lại là một hai phần, còn cái hại cường hào đến 8,9 phần”.
Nguyễn Công Trứ
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX VÀ CÁC CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
b. Đời sống nhân dân
Doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ
tâu với vua:
“Cái hại quan lại là một hai phần, còn cái hại cường hào đến 8, 9 phần”. Nhà nước chia vùng để đánh thuế, mức thuế khá nặng. Tô tức của địa chủ cũng khá cao. Mỗi năm người dân đinh phải chịu 60 ngày lao dịch, bên cạnh đó các vua Nguyễn còn tập trung sức dân, của cải xây dựng kinh thành cung điện ở Phú Xuân, phá rỡ cung điện của vua Lê ở Hà Nội chuyển vào, điều động hàng nghìn dân đinh, binh lính Thanh Hóa, Nghệ An, Bắc thành vào làm hàng chục năm. Theo sử cũ, trong một lần tuần du ra Bắc, vua Thiệu Trị đã bắt nhân dân xây dựng 44 hành cung ở dọc đường để vua nghỉ.
Qua các hình ảnh, thông tin sau, nhận xét đời sống nhân dân ta ở nửa đầu thế kỉ XIX như thế nào?.
Đói kém
Nhà ở của dân
Ruộng ngập nước
3
1
2
5
Đại nội kinh thành Huế
Đại nội - Huế
4
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX VÀ CÁC CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
1. Tình hình xã hội và đời sống của nhân nhân dân
a. Tình hình xã hội.
b. Đời sống nhân dân
Những nguyên nhân nào gây nên tình trạng khổ cực của nhân dân dưới thời nguyễn?.
Đời sống nhân dân khổ cực
Hiện tượng tham
nhũng sách nhiễu
nhân dân phổ
biến
Ở nông thôn, địa
chủ cường hào,
tiếp tục hoành
hành ức hiếp nhân
dân
Nhà nước huy động sức người
sức của cho việc xây dựng kinh thành, lăng tẩm…
THỜI LÝ – TRẦN
THỜI NGUYỄN
Đời vua Thái Tổ, Thái Tông
Thóc lúa đầy đồng trâu chẳng muốn ăn
Xác đầy nghĩa địa
Thây thối bên cầu
Trời ảm đạm u sầu
Cảnh hoang tàn đói rét...
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
2. Phong trào đấu tranh của nhân dân dưới thời Nguyễn
a. Phong trào đấu tranh
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
a. Phong trào đấu tranh
Khởi nghĩa Phan Bá Vành



“Trên trời có ông sao Tua
Ở làng Minh Giám có vua Ba Vành
Phương Đông quật lũ hùng tinh
Làm cho bảy viện tan tành ra tro”





K/n Phan Bá Vành
- Phan Bá Vành (? - 1827), thủ lĩnh phong trào khởi nghĩa nông dân Bắc Kỳ đầu thế kỉ 19.
- Quê: làng Minh Giám, huyện Vũ Tiên (Thái Bình).
1821-1822 vùng châu thổ sông Hồng gặp đói lớn, trong khi nhà nước phong kiến, địa chủ tăng cường bóc lột nhân dân vùng Nam Định, Thái Bình, Hải Dương Phan Bá vành tập hợp lực lượng phát động khởi nghĩa
Triều đình đàn áp khởi nghĩa 1827 khởi nghĩa thất bại.
“Trên trời có ông sao Tua
Ở làng Minh Giám có vua Ba Vành”
Lược đồ bùng nổ phong trào đấu tranh của
nhân dân và binh lính nửa đầu thế kỉ XIX
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
a. Phong trào đấu tranh
Khởi nghĩa
Cao Bá Quát
CAO BÁ QUÁT (1808-1855)
Cao Bá Quát (1809 - 1855)
- Quê: Phú Thụy- Gia Lâm- Hà Nội.
- 1831: Đỗ cử nhân, sống nghèo khổ nhưng nhân cách cứng rắn, nổi tiếng văn hay chữ tốt đi thi bị đánh hỏng
- 1841: làm quan Bộ Lễ tại Huế
1847 :làm ở Viện Hàn Lâm từ quan.
Ông là một nhà thơ lớn, để lại nhiều bài thơ chữ Nôm và chữ Hán.
K/n Cao Bá Quát
Lược đồ bùng nổ phong trào đấu tranh của
nhân dân và binh lính nửa đầu thế kỉ XIX
K/n Phan Bá Vành
- Phan Bá Vành (? - 1827), thủ lĩnh phong trào khởi nghĩa nông dân Bắc Kỳ đầu thế kỉ 19.
- Quê: làng Minh Giám, huyện Vũ Tiên (Thái Bình).
1821-1822 vùng châu thổ sông Hồng gặp đói lớn, trong khi nhà nước phong kiến, địa chủ tăng cường bóc lột nhân dân vùng Nam Định, Thái Bình, Hải Dương Phan Bá vành tập hợp lực lượng phát động khởi nghĩa
Triều đình đàn áp khởi nghĩa 1827 khởi nghĩa thất bại.
“Trên trời có ông sao Tua
Ở làng Minh Giám có vua Ba Vành”
Lược đồ bùng nổ phong trào đấu tranh của
nhân dân và binh lính nửa đầu thế kỉ XIX
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
a. Phong trào đấu tranh
Khởi nghĩa
Lê Văn Khôi

Em biết gì về binh lính và vai trò của họ trong xã hội phong kiến nước ta?
Lược đồ bùng nổ phong trào đấu tranh của
nhân dân và binh lính nửa đầu thế kỉ XIX
K/n Lê Văn Khôi
- Lê Văn Khôi là một thổ hào ở Cao Bằng, sau vào Nam.
Tháng 6-1833, ông khởi binh chiếm thành Phiên An ( Gia Định), Tự xưng là Bình Nam Đại nguyên soái, giết tên quan gian ác Bạch Xuân Nguyên. Mấy tháng sau, nông dân cả sáu tỉnh Nam Kì đều theo ông.
Năm 1834, ông lâm bệnh rồi qua đời. Nghĩa quân đưa con trai ông mới 8 tuổi lên thay.
- 7-1835, khởi nghĩa bị đàn áp.
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
a. Phong trào đấu tranh
Khởi nghĩa
Nông Văn Vân
Khởi nghĩa
Tù trưởng họ Quách
Khởi nghĩa
Người Khơ-me


Em có nhận xét gì về các cuộc đấu tranh của đồng bào các dân tộc thiểu số dưới triều Nguyễn?


Em hãy nhận xét về vai trò của đồng bào dân tộc thiểu số trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm thế kỷ X-XV?

BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
a. Phong trào đấu tranh
Phan Bá Vành
1821-1827
Sơn Nam hạ
(Thái Bình)
Cao Bá Quát
1854-1855
Ứng Hòa
(Hà Tây)
Lê Văn Khôi
1833-1835
Phiên An (Gia Định)
Nông Văn Vân ( người Tày)
1833-1835
Cao Bằng
Tù trưởng họ Quách (người Mường)
1832-1838
Hòa Bình, tây Thanh Hóa
Người Khơ -me
1840-1848
Tây Nam Kỳ
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN
1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
2. Phong trào đấu tranh của nhân dân dưới thời Nguyễn
- Quy mô: Trên cả nước
- Số lượng: Nhiều, liên tục, ngay khi triều Nguyễn được thiết lập
- Thành phần: Đông đảo ( nông dân, binh lính, dân tộc ít người...)
- Mục tiêu: Chống triều đình phong kiến ( nhà Nguyễn)
- Kết quả: Thất bại, song làm cho triều đình nhà Nguyễn thêm suy yếu
Em hãy rút ra đặc điểm của phong trào đấu tranh dưới triều Nguyễn?
a. Phong trào đấu tranh
Hãy so sánh các phong trào đấu tranh nửa đầu thế kỷ XIX với phong trào đấu tranh ở các triều đại trước?
a. Phong trào đấu tranh
b. Đặc điểm
Củng cố
Câu 1: Người dân sống dưới chế độ nhà Nguyễn bị những ai bóc lột?

Vua, quan lại nhà Nguyễn
Vua, địa chủ
Quan lại, cường hào
Vua, quan lại, địa chủ, cường hào
Câu 2: Đời sống của nhân dân dưới thời nhà Nguyễn như thế nào?
Thiên tai, mất mùa, đói kém
Sưu cao, thuế nặng
Lao dịch nặng nề
Cả A, B, C đều đúng
Câu 3: Trong các cuộc khởi nghĩa nông dân, có những cuộc khởi nghĩa nào tiêu biểu và rộng lớn nhất?
Phan Bá Vành, Lê Văn Khôi
Phan Bá Vành, Cao Bá Quát
Cao Bá Quát, Nông Văn Vân
Lê Văn Khôi, Nông Văn Vân
The Ènd