Bài 26. Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX

L?CH S? 8
Khởi nghĩa Ba Đình
Khởi nghĩa Bãi Sậy
Khời nghĩa Hương Khê
Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp từ năm 1858 đến cuối TK XIX
KIỂM TRA BÀI CŨ
Phong traøo Caàn Vöông ñaõ buøng noå vaø phaùt trieån nhö theá naøo ?
- Sau khi cuộc tấn công quân Pháp thất bại. Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra Tân Sở (Quảng Trị). Tại đây, ngày 13/7/1885, vua Hàm Nghi ra Chiếu Cần Vương, kêu gọi văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu.
- Phong trào yêu nước chống xâm lượt hưởng ứng chiếu "Cần vương" dâng lên sôi nổi, kéo dài đến cuối TK XIX, được gọi là: Phong trào Cần Vương.
- Phong trào Cần Vương có 2 giai đoạn
? 1885 - 1888: Nổ ra ở các tỉnh Trung Kì và Bắc Kì.
? 1889 - 1896: Quy tự thành những cuộc khởi nghĩa lớn, có quy mô và có trình độ tổ chức cao.
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI TK XIX
II. Những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 - 1892)
BÀI 26:
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885 - 1895)
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)
? Lãnh đạo:
? Phạm Bành
? Đinh Công Tráng
"Có chàng Công Tráng họ Đinh
Dựng lũy Ba Đình chống đánh giặc Tây
Cơ mưu dũng lượt ai tày
Chẳng quản đêm ngày vì nước lo toan".
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)
? Lãnh đạo:
- Phạm Bành, Đinh Công Tráng.
? Địa bàn hoạt động:
- Huyện Nga Sơn tỉnh Thanh Hóa.
Lượt đồ căn cứ Ba Đình
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)
"Lệnh cho dân chúng chặt tre
Chẻ nan đan sọt, nhặt về cho nhanh
Kéo quân đến đóng Ba Đình
Đào hào, đắp ụ, can thành tứ vi".
Lượt đồ căn cứ Ba Đình
Quan sát lượt đồ căn cứ Ba Đình em hãy cho biết điểm mạnh và điểm yếu của căn cứ Ba Đình?
-Điểm mạnh: Án ngữ đường số 1, chiến tuyến phòng thủ kiên cố.
-Điểm yếu: dễ bị cô lập, khó rút lui.
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)
? Lãnh đạo:
- Phạm Bành, Đinh Công Tráng.
? Địa bàn hoạt động:
- Huyện Nga Sơn tỉnh Thanh Hóa.
Chiến thuật đánh giặc:
- Phòng thủ.

Lượt đồ căn cứ Ba Đình
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)
" Trông ra dãy phố hai hàng
Đồn đây có tiếng một chàng cai Mao*
Người này thật đấng anh hào
Quân dư năm vạn, người cao bằng vời
Bình yên vẫn thương xuống chơi
Đến ngày loại lạc trấn nơi cửa rừng".
Vị trí Mã Cao
Căn cứ Ba Đình
Căn cứ Mã Cao do Hà Văn Mao chỉ huy
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)
? Lãnh đạo:
- Phạm Bành, Đinh Công Tráng.
? Địa bàn hoạt động:
- Huyện Nga Sơn tỉnh Thanh Hóa.
Chiến thuật đánh giặc:
- Phòng thủ.
Diễn biến:
- Cuộc chiến đấu quyết liệt từ tháng 12/1886 đến tháng 1/1887.
Ý nghĩa:
- Tiêu biểu cho tinh thần đấu tranh bất khuất cho nhân dân Thanh Hóa.

Lượt đồ căn cứ Ba Đình
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883- 1892)
? Lãnh đạo:
? Nguyễn Thiện Thuật
"Quan Tán Thuật tài kiêm văn võ Vốn khi xưa cùng Đức bộ Hoàng*
Kinh thiên nhất tục chi nan
Sơn Tây một dải ngang tàn lưỡi gươm".
Nguyễn Thiện Thuật (1844 - 1926)
* Hoàng Tá Viêm
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883- 1892)
Lượt đồ khởi nghĩa Bãy Sậy
Hà Nội
Hưng Yên
Khoái Châu
Văn Giang
Mỹ Hảo
Vị trí Bãi Sậy có tầm quan trọng như thế nào ?
? Lãnh đạo:
- Nguyễn Thiện Thuật.
? Địa bàn hoạt động:
- Huyện Khoái Châu, Yên Mỹ tỉnh Hưng Yên.
Văn chỉ Bình dân (khoái Châu) - Nơi Nguyễn Thiện Thuật tế cờ khởi nghĩa
Hà� Nội
Hưng Yên
Khoái Châu
Văn Giang
Mỹ Hão
Lượt đồ khởi nghĩa Bãy Sậy
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883- 1892)
Lãnh đạo:
- Nguyễn Thiện Thuật
? Địa bàn hoạt động:
- Huyện Khoái Châu, Yên Mỹ tỉnh Hưng Yên.
Chiến thuật đánh giặc:
- Du kích.
Diễn biến:
- (SGK)
Ý nghĩa:
- Tiêu biểu cho cho tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân dân Bắc Kì
"Mẹo thao lượt tài tình lắm vẻ
Xuất sư như xuất quỷ nhập thần
Khi xa, khi lại như gần
Khi chơi hóa thật, khi Đóng lại Đoài"
Khi giả cách làm trai thợ giặt
Khi giấu mình giả bắt tôm cua
Làm cho giặc phải xa cơ...
(Vè tán Thuật)
Nghĩa quân Bãi Sậy đã tận dụng đặc điểm của vùng Bãi Sậy để chiến đấu như thế nào ?
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885- 1895)
? Lãnh đạo:
? Phan Đình Phùng.
Phan Đình Phùng (1847 - 1895)
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885- 1895)
? Lãnh đạo:
? Phan Đình Phùng
? Cao Thắng


"Khen thay Cao Thắng tài to
Lấy ngay súng giặc về cho thợ rèn
Đêm ngày tỉ mỉ mở xen
Lại thêm có cả đội Quyên cúng tài
Xưởng trong cho chí xưởng ngoài
Thợ rèn cao tỉnh đều mời hội công
Súng ta chế tạo vừa xong
Đem ra mà bắn nức lòng thắng thay
Bắn cho tiệt giống quân Tây
Cậy nhiều súng ống phen này hết khoe."
(Vè Quan Đình)
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885- 1895)
Lãnh đạo:
- Phan Đình Phùng, Cao Thắng.
Địa bàn hoạt động:
-4 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình.
* Căn cứ chình thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh.
Chiến thuật đánh giặc:
Du kích, vận động chiến.
Diễn biến:
+ 1885 - 1888: Xây dựng căn cứ và lực lượng.
+ 1888 - 1895: Thời kỳ chiến đấu. Pháp tấn công liên tục vào căn cứ ? Khởi nghĩa tan rả.
Hương Khê
Lượt đồ khởi nghĩa Hương Khê
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885 - 1895)
Lượt đồ khởi nghĩa Hương Khê
Hương Khê
Thành Hà Tĩnh
Thanh Chương
Phan Đình Phùng khóc thương người anh hùng trẻ tuổi
Cao Thắng, hi sinh khi mới 29 tuổi (1893).
"Có chí không thành, anh hùng đã mất.
Chưa thắng đã chết, ý trời ra sao?
Công muốn lập nên, gõ mái nặng thề trừ giặc nước
Việc khôn tính trước, lên yên nay thấy vắng người".
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885- 1895)
Lượt đồ khởi nghĩa Hương Khê
Hương Khê
Thành Hà Tĩnh
Thanh Chương
Vụ Quang
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885- 1895)
"Ông chết rồi, nhưng bọn giặc Pháp vẫn không tha, chúng quật mộ ông lên, đốt xác rồi vức tro đi. Người ta báo thù người đã nằm yên dưới mồ". (Trần Dân Tiên).
Phan Đình Phùng (1847 - 1895)
Bài thơ tuyệt mệnh của Phan Đình Phùng
" Nhung trường vận mệnh đã mười đông
Vũ lượt còn chưa lập được công
Dân đói kêu trời, xao xác nhạn.
Quân gian chật đất, rộn ràng ong
Chín lần xa giá noon sông cách
Bốn bề nhân dân nước lửa hồng
Trách nhiệm càng cao càng nặng gánh
Tướng môn riêng thên mặt anh hùng".
Bản dịch của Trần Huy Liệu
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885- 1895)
Lãnh đạo:
- Phan Đình Phùng, Cao Thắng.
Địa bàn hoạt động:
- 4 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình.
* Căn cứ chình thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà� Tĩnh.
Chiến thuật đánh giặc:
Du kích, vận động chiến.
Diễn biến:
+ 1885 - 1888: Xây dựng căn cứ và lực lượng.
+ 1888 - 1895: Thời kỳ chiến đấu. Pháp tấn công liên tục vào căn cứ ? Khởi nghĩa tan rả.
Ý nghĩa:
- Là cuộc khởi nghịa tiêu biển nhất trong phong trào Cần vương.

Nhận xết về cuộc khởi nghĩa Hương Khê?
Cuộc khởi nghĩa Hương Khê đánh dấu bước phát triển cao nhất của phong trào Cần vương dưới sự lãnh đạo của các sĩ phu văn thân yêu nước.
- Cuộc khởi nghĩa Hương Khê thất bại cũng đánh dấu phong trào Cần vương kết thúc trong cả nước.
BÀI TẬP CŨNG CỐ
Bảng so sánh sự khác nhau giữa 2 cuộc khởi nghĩa Ba Đình & Bãi Sậy
Căn cứ
Lối đánh
Địa bàn
Thời gian
KHỞI NGHĨA BA ĐÌNH
KHỞI NGHĨA BÃY SẬY
Chiến tuyến phòng thủ kiên cố
Phòng thủ, phản công
Một tỉnh
Hơn 1 năm
Nhiều tỉnh
Du kích
Khối xây công sự, đặt cạm bẫy ngầm
9 năm
Dặn Dò
* Ôn tập bài 24, 25, 26 + Bảng so sánh điểm khác nhau giữa 2 cuộc khởi nghĩa Ba Đình và Bãi Sậy
* Chuẩn bị bài 27.
Xin cảm ơn các thầy cô và các em đã tham dự tiết học
Trường THCS LÊ LAI